آنچه در مورد ویتامین B1 (تیامین) باید بدانیم

ما به صورت روزانه به دریافت تیامین نیازمندیم زیرا بدن ما آن را ذخیره نمی کند بنابراین باید بخشی از رژیم غذایی روزانه ما باشد. نیاز روزانه ما به تیامین به سن و جنسیت ما بستگی دارد. اما به طور کلی توصیه می شود که مردان بالغ 1.2 میلی گرم و زنان بالغ 1.1 میلی گرم در روز ویتامین B1 به صورت روزانه دریافت کنند.

فواید ویتامین B1

ویتامین بی1 به جلوگیری از عوارض زیر کمک می کند:

• سیستم عصبی
• مغز
• ماهیچه ها
• قلب
• معده
• روده ها
• همچنین در جریان الکترولیت ها به داخل و خارج سلول های عضلانی و عصبی نقش دارد.

عملکرد ویتامین B1 در بدن

تمام ویتامین های B محلول در آب هستند و به تبدیل کربوهیدرات ها، چربی ها و پروتئین ها به انرژی یا گلوکز کمک می کنند.

ویتامین های گروه B برای حفظ سلامت کبد، پوست، مو و چشم ضروری هستند. در سیستم عصبی نقش دارند و برای عملکرد درست مغز حیاتی هستند.

علائم کمبود ویتامین B1

کمبود تیامین می تواند منجر به بیماری بری بری شود. بری بری به معنای ضعف شدید است و اختلالی است که در اثر کمبود تیامین یا همان ویتامین بی1 بوجود می آید. کمبود شدید این ماده مغذی می‌تواند منجر به آسیب‌های ماندگار در سیستم عصبی و قلب شود.

علائم بری بری عبارتند از:

• مشکلات اعصاب محیطی و تحلیل رفتن آنها
• علائم قلبی عروقی از جمله بزرگ شدن قلب یا آریتمی تاکی کاردی (ضربان سریع قلب براثر پیام های الکتریکی غیرطبیعی که از انقباض و پر شدن مفید بطن ها جلوگیری می کند و درنتیجه کیفیت خونرسانی به اندام ها به نحو چشمگیری کاهش می یابد)
• مشکل در تنفس
• ضعف عضلانی
• تشنج
• استفراغ
• بی اشتهایی
• تورم

چه کسانی در معرض خطر کمبود B1 هستند؟

• زنان باردار
• افراد مبتلا به بیماری های مزمن
• افراد در معرض سوء تغذیه
• معتادین به الکل
• کسانی که جراحی های مرتبط با چاقی انجام داده اند
• کمبود طولانی مدت و درمان نشده تیامین ممکن است منجر به سندروم ورنیکه-کورساکف شود. افراد مبتلا به اختلالات گوارشی، ایدز و کسانی که به الکل اعتیاد دارند بیشتر در معرض ابتلا به این اختلال هستند.
• سالمندان و افراد مبتلا به دیابت نیز نسبت به سایر افراد، بیشتر در معرض خطر کمبود تیامین هستند.

منابع غذایی حاوی ویتامین B1

1-پروتئین ها

برخی از منابع پروتئینی که حاوی تیامین هستند عبارتند از:

• گوشت خوک
• آجیل
• تخم مرغ
• ماهی قزل آلا
• لوبیا سیاه

2- سبزیجات و میوه ها حاوی تیامین:

• گل كلم
• مرکبات
• انواع سیب زمینی ها
• مارچوبه
• کلم پیچ

3- غلات حاوی تیامین:

• پوسته جوانه ها و غلات
• غلات کامل
• غلات صبحانه غنی شده با ویتامین B1
• محصولات ساخته شده با آرد سفید غنی شده یا برنج سفید

برنج سفید غنی نشده تنها یک دهم برنج قهوه ای تیامین دارد.

از آنجایی که ویتامین B1 محلول در آب است حرارت دادن، پختن و فرآوری غذاها و جوشاندن آنها در آب باعث از بین رفتن تیامین آنها می شود.

عوارض جانبی مصرف ویتامین B1

مصرف بیش از حد ویتامین بی1 یا همان تیامین ممکن است عوارض جانبی ایجاد کند از جمله:

• حالت تهوع
• معده درد
• اسهال
• علائم آلرژی از جمله دشواری در تنفس، تورم صورت یا گلو، گیجی یا سرگیجه، و تنگی گلو. در صورت داشتن این علائم فوراً به تورژانس مراجعه کنید.

موارد استفاده ویتامین B1 در پزشکی

• بیماران مبتلا به نوروپاتی محیطی ( التهاب و آسیب اعصاب خارج از مغز) از جمله افرادی هستند که برای درمان سطوح پایین ویتامین B1 به تیامین نیاز دارند.
• افراد مبتلا به کولیت اولسراتیو، اسهال مداوم و اشتهای ضعیف نیز ممکن است به تیامین نیاز داشته باشند. کولیت اولسراتیو یک بیماری مزمن طولانی‌مدت است که منجر به التهاب کولون (روده بزرگ) و رکتوم می‌شود. اسهال، خونریزی رکتال، دفع موکوس (مخاط)، و درد شکمی ‌از نشانه های این بیماری است.
• فردی که در کما است هم نیاز به تزریق تیامین دارد.

برای درمان شرایط زیر نیز تجویز تیامین ضروری است:

• سندروم سوء جذب
• استفراغ شدید و طولانی مدت
• جراحی بای پس معده
• درمان جایگزینی کلیه (دیالیز)
• پرکاری تیروئید
• مادران باردار و یا شیرده ا
• کسانی که از دیورتیک ها استفاده می کنند. دیورتیک ها یا مُدِرها، داروهایی هستند که باعث افزایش مقدار ادرار می شوند.

تداخلات غذایی و دارویی

داروی شیمی درمانی فلوئورواوراسیل یکی از داروهایی است که ممکن است با تیامین تداخل داشته باشد. افرادی که از این دارو استفاده می کنند قبل از مصرف مکمل های حاوی ویتامین B1 لازم است با پزشک خود مشورت کنند.

برخی غذاها و نوشیدنی‌ها حاوی آنزیم‌هایی به نام تیامیناز هستند که می‌توانند تیامین را از بین ببرند. چای، قهوه، ماهی خام از غذاهای حاوی تیامیناز هستند که اثر ویتامین بی1 را خنثی می کند.

سؤالات متداول

نقش ویتامین B1 در بدن چیست؟

ویتامین بی1 (تیامین) برای متابولیسم گلوکز، عملکرد اعصاب، ماهیچه ها و قلب ضروری است. علاوه براین به بدن کمک می کند تا از کربوهیدارت ها بعنوان انرژی استفاده کند که نقش مهمی در رشد و توسعه سلول ها دارد.

علائم کمبود ویتامین B1 چیست؟

کاهش وزن ، گیجی، از دست دادن حافظه کوتاه مدت، مشکلات قلبی- عروقی مانند بزرگ شدن قلب و ضعف عضلانی

چه غذاهایی سرشار از ویتامین B1 هستند؟

غلات غنی شده با ویتامین بی1، گوشت خوک، ماهی ها از جمله قزل آلا، تن،  لوبیا سیاه، غلات کامل، آجیل و تخم مرغ برخی از منابع خوب تیامین هستند.