اضطراب عملکرد جنسی چه علائم و عللی دارد و چگونه میتوان بر آن غلبه کرد؟
اضطراب عملکرد جنسی (Sexual Performance Anxiety) نوعی اضطراب عملکردی است که به طور خاص بر فعالیت جنسی تأثیر می گذارد. فردی که دچار این مشکل است در اغلب موارد قبل و حین فعالیت جنسی دچار ترس و نگرانی در مورد نحوه عملکرد جنسی خود است.
انزال زودرس، ناتوانی در نعوظ و یا حفظ آن، خشکی واژن، احساس درد در هنگام رابطه و عدم تمایل به برقراری رابطه برخی از علائم اضطراب عملکرد جنسی هستند. خوشبختانه این اختلال را میتوان با درمان شناختی رفتاری، تمرین‌های ذهن آگاهی و در برخی موارد تجویز دارو درمان کرد.
آیا میدانید
اضطراب عملکرد جنسی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های جنسی در جهان امروز است. برخی تحقیقات نشان میدهد که 9 تا 25 درصد از مردان و 6 تا 16 درصد از زنان، دچار نوعی اضطراب عملکردی در فعالیت های جنسی هستند.
فهرست مطالب
اضطراب عملکرد جنسی چیست | علائم | علل | تشخیص | درمان | چگونه می توان بر آن غلبه کرد | سؤالات پرتکرار
اضطراب عملکرد جنسی (SPA) چیست؟
اضطراب عملکرد جنسی نوعی اضطراب عملکردی است که به طور خاص بر فعالیت جنسی تأثیر می‌گذارد. فردی که دچار آن است اغلب با ترس از ناتوانی در انجام فعالیت جنسی، چه قبل و چه در طول رابطه، مواجه می‌شود.
احساس اضطراب قبل از رابطه جنسی طبیعی است. با این حال، عصبی، مضطرب و نگران بودن به شکلی که نتوان رابطه داشت یا از آن لذت برد، اختلال است.
این اختلال ممکن است ناشی از عوامل مختلفی مانند فشار رابطه، فشارهای اجتماعی، ناامنی های شخصی، مصرف الکل و مواد مخدر باشد.
آیا میدانید
اضطراب عملکرد جنسی در مردان شایع تر است و اصلی ترین عامل اختلال نعوظ در مردان زیر 40 سال است.
علائم
افراد مبتلا به اضطراب عملکرد جنسی آن را به شکل های مختلفی تجربه می‌کنند. به همین دلیل توجه به تمام علائمی که معمولاً با این بیماری مرتبط است ضروری است.
علائم اضطراب عملکرد جنسی معمولاً در مردان شامل موارد زیر است:
- علاقه کم یا بی علاقگی به رابطه جنسی
- انزال زودرس
- ناتوانی در نعوظ یا حفظ آن
- مشکل در رسیدن به ارگاسم در طول رابطه
علائم اضطراب عملکرد جنسی معمولاً در زنان شامل موارد زیر است:
- خشکی واژن
- مشکل در برانگیختگی
- احساس درد در هنگام رابطه
- ناتوانی در رسیدن به ارگاسم
علل
رابطه جنسی چیزی بیش از یک پاسخ فیزیکی است. وضعیت روحی و احساسات فردی تأثیر زیادی بر توانایی فرد در برانگیختگی دارد. وقتی ذهن به حدی استرس داشته باشد که نتواند روی رابطه جنسی تمرکز کند، بدن نیز برانگیخته نمی شود.
نگرانی های زیادی وجود دارد که می توانند در ایجاد اضطراب عملکرد جنسی نقش داشته باشند که عبارتند از:
- ترس از اینکه عملکرد خوبی نداشته باشید و شریک جنسی خود را راضی نکنید
- داشتن تصویر بدنی ضعیف از خود مانند نگرانی در مورد وزن، اندام، بو و غیره
- عزت نفس پایین
- مشکلات رابطه
- نگرانی در مورد سایز آلت تناسلی
- نگرانی در مورد انزال زودرس یا دیر رسیدن به ارگاسم
- اضطراب در مورد عدم توانایی در رسیدن به ارگاسم
سایر علل اضطراب عملکرد جنسی عبارتند از:
- مشکلات و بیماری های روانی مانند افسردگی و اختلال اضطراب عمومی
- کمبود تجربه جنسی: افرادی که تجربه جنسی کمتری دارند، ممکن است هنگام شروع رابطه جنسی، اضطراب عملکرد بیشتری را تجربه کنند
- استرس
- تجربیات و آسیب‌های جنسی منفی قبلی
- تماشای زیاد تصاویر و فیلم های پورنو: این امر می تواند درک نادرستی از ظاهر و احساس رابطه جنسی به فرد بدهد
همه این موارد ممکن است بدن را به سمت ترشح هورمون‌های استرس مانند اپی نفرین، نوراپی نفرین و کورتیزول سوق دهد. افزایش سطح این هورمون‌ها باعث افزایش سطح فشار خون و در نتیجه کاهش جریان خون به آلت تناسلی می شود. که این امر در مردان مانع از نعوظ یا حفظ آن می شود.
آیا میدانید
تحقیقات نشان میدهد، تماشای تصاویر پورنوگرافی و فیلم های پورن با ایجاد اختلال عملکرد جنسی مرتبط هستند.
تشخیص اضطراب عملکرد جنسی
اضطراب عملکرد جنسی یک بیماری پزشکی شناخته شده نیست به همین دلیل تشخیص و درمان آن دشوار است. احساس شرمی که معمولاً با بیماری‌های جنسی همراه است، در بسیاری از مواقع مانع از مراجعه فرد به پزشک و دریافت کمک پزشکی می شود.
برای تشخیص این اختلال باید ابتدا دلایل دیگری که ممکن است باعث کاهش عملکرد جنسی شوند مانند سایر بیماری‌های پزشکی، رد شود.
در زنان:
اضطراب عملکرد جنسی در زنان به اندازه مردان تشخیص داده نمی‌شود، اما می‌تواند بر برانگیختگی در زنان تأثیر منفی بگذارد. اضطراب در زنان می‌تواند مانع از ترشح کافی مایع روان کننده طبیعی شود که این امر میل فیزیکی برای داشتن رابطه را کاهش میدهد و حتی ممکن است باعث درد در حین رابطه شود.
در مردان:
در مردان اضطراب عملکرد جنسی گاهی اوقات به اشتباه به عنوان اختلال نعوظ تشخیص داده می‌شود. در حالی که این بیماری می تواند منجر به اختلال نعوظ شود. اضطراب باعث ترشح بیشتر هورمون های استرس و در نتیجه تنگ شدن رگ های خونی می شود. وقتی خون کمتری به آلت تناسلی جریان پیدا کند، نعوظ دشوارتر می‌شود. حتی مردانی که معمولاً در برانگیختگی جنسی مشکلی ندارند، وقتی دچار اضطراب عملکرد جنسی می‌شوند، نمی توانند نعوظ داشته باشند یا آن را حفظ کنند.
درمان
درمان اضطراب عملکرد جنسی معمولاً به علت آن بستگی دارد. تاکنون ثابت شده که درمان شناختی-رفتاری و دارو، مؤثرترین درمان‌ها برای درمان این اختلال هستند.
روان‌درمانی:
گاهی اوقات درمان شناختی-رفتاری برای درمان این اختلال توصیه می‌شود.
دارو درمانی:
- داروهایی که برای درمان اختلال نعوظ استفاده می‌شوند مانند ویاگرا و سیالیس، برای افرادی که SPA دارند تجویز می شود.
- بوسپیرون، بوپروپیون و ترازودون نیز به درمان علائم این نوع اضطراب عملکردی کمک می کنند.
چگونه می توان بر اضطراب عملکرد جنسی غلبه کرد؟
- مهم ترین گام، مراجعه به پزشک یا درمانگری است که در زمینه مسائل جنسی تخصص داشته باشد. توصیه می شود به درمانگری مراجعه کنید که به اندازه کافی با وی راحت باشید تا بتوانید در مورد زندگی جنسی خود با او صحبت کنید.
- با شریک زندگی خود روراست باشید. صحبت با شریک زندگی در مورد اضطراب می‌تواند به کاهش برخی از نگرانی‌های شما کمک کند.
- روش های دیگر ایجاد صمیمیت را امتحان کنید. یاد بگیرید که چگونه بدون داشتن رابطه جنسی صمیمی باشید. کارهایی مانند ماساژ، حمام مشترک و غیره را امتحان کنید.
- ورزش کنید. ورزش نه تنها باعث می‌شود نسبت به بدن خود احساس بهتری داشته باشید، بلکه استقامت شما را در رابطه جنسی بهبود می‌بخشد.
سایر راهکارها برای غلبه بر اضطراب عملکرد جنسی عبارتند از:
- حواس خود را پرت کنید. هنگام رابطه جنسی، موسیقی رمانتیک یا فیلم پخش کنید. سعی کنید به چیزی فکر کنید که شما را تحریک می‌کند. پرت کردن حواستان از عملکرد جنسی می‌تواند نگرانی‌هایی را که مانع برانگیختگی می‌شود را، از بین ببرد.
- به خودتان سخت نگیرید. خودتان را به خاطر ظاهر یا توانایی‌تان در رابطه سرزنش نکنید.
- مدیتیشن کنید.
- برای رسیدن به درک بهتری از نیازها و توانایی های جنسی خود، می توانید خودارضایی کنید.
- بپذیرید که رابطه جنسی همیشه بی‌نقص نیست. روزهایی وجود دارد که احساس خوبی نخواهید داشت.
- سرعت رابطه را کم کنید و برای معاشقه وقت بگذارید.
سؤالات پرتکرار
چگونه می‌توانم به پارتنرم در کاهش اضطراب عملکردش کمک کنم؟
می‌توانید با حمایت کردن، آهسته پیش رفتن و عدم فشار آوردن به یکدیگر، به شریک زندگی خود کمک کنید. نظرات دلگرم‌کننده و غیر انتقادی در مورد چیزهایی که از آنها لذت می‌برید، بدهید و روی فعالیت‌هایی تمرکز کنید که برای هر دوی شما لذت‌بخش است. برقراری ارتباط مؤثر و تغییر چارچوب زندگی جنسی‌تان برای تمرکز بر صمیمیت فیزیکی به جای عملکرد جنسی می‌تواند فشار را کاهش داده و اضطراب عملکرد جنسی را کاهش دهد.
چرا پارتنرم دچار اضطراب عملکرد می‌شود؟
اضطراب عملکرد اغلب ناشی از افکار منفی است که افراد در مورد توانایی خود در انجام رابطه جنسی تجربه می‌کنند. احساس ناامنی، تجربیات منفی گذشته یا تصویر بدنی ضعیف نیز می‌توانند نقش داشته باشند.
اضطراب عملکرد جنسی چگونه خود را نشان میدهد؟
برخی از نشانه‌های اضطراب عملکردی عبارتند از:
- نگرانی، اضطراب و افکار منفی قبل و در طول رابطه جنسی
- ناتوانی در رسیدن به ارگاسم
- انزال زودرس یا دیررس
- اختلال نعوظ
- عدم علاقه به رابطه جنسی
- علائم جسمی مانند ضربان قلب سریع، ناراحتی معده و تعریق
چگونه با اضطراب عملکرد جنسی کنار بیاییم؟
فراتر از گفتاردرمانی و داروها برای درمان، راه‌های دیگری نیز برای مقابله با اضطراب عملکردی وجود دارد.
مدیتیشن، یوگا و صحبت با شریک زندگی، همگی از جمله راهکارهای مقابله‌ای ممکن هستند. این گزینه‌ها را میتوان به تنهایی یا به صورت ترکیبی استفاده کرد.
