ژئوفاژی (خاک خواری) چه فواید و عوارضی دارد؟
ژئوفاژی (Geophagia) یا خاک خواری اصطلاحی است که برای هوس و یا خوردن خاک استفاده می شود. در واقع ژئوفاژی یا خاک خوری نوعی پیکا (Pica) است که به نظر می رسد برای تسکین درد و ناراحتی های دستگاه گوارش مفید است. با این حال می‌تواند باعث ایجاد مشکلات سلامتی مانند کم‌خونی، مسمومیت ناشی از فلزات سنگین مانند سرب، یبوست و ابتلا به انگل شود.
پیکا (Pica) چیست؟
پیکا وضعیتی است که در آن فرد به صورت مکرر و آگاهانه تمایل به خوردن مواد غیرخوراکی دارد. دلایل مختلفی ممکن است باعث این هوس های غیرمعمول شود از جمله کمبودهای تغذیه‌ای، بارداری و آداب و رسوم فرهنگی.
آیا میدانید
پیکا بیشتر در کودکان، زنان باردار و افراد دارای اختلال ذهنی شایع است.
ژئوفاژی چیست؟
ژئوفاژی که به عنوان خاک خواری نیز شناخته می‌شود، زمانی است که شما میل به خوردن خاک دارید. این هوس غیرمعمول، قرن ها است که در بین انسان ها به ویژه زنان باردار و کودکان وجود دارد.
به عقیده متخصصان شرایط روانی و کمبودهای تغذیه ای از اصلی ترین علل تمایل به خاک خواری هستند.
علل
دلایل زیادی برای خاک خواری وجود دارد که عبارتند از:
- پیکا (Pica) : میل شدید به خوردن چیزهایی که غذا نیستند مانند خاک معمولی، خاک رس، گچ و یا نشاسته
- هوس‌های بارداری: عادت به خوردن خاک رس در زنان باردار در مناطقی از آفریقا، یک ویار رایج است. آنها دلیل این کار را هوس طعم و بافت خاک می دانند.
- تسکین سوزش سر دل و تهوع صبحگاهی مربوط به بارداری
- کمبود مواد مغذی: در مناطقی که دچار قحطی و فقر هستند، خوردن خاک رایج تر است. بویژه در کسانی که دچار کمبود آهن و روی هستند، ژئوفاژی بیشتر است.
- باورهای فرهنگی: برخی فرهنگ‌ها معتقدند که خوردن خاک مفید است. این باورها ریشه در زمان‌های گذشته دارد که از خاک برای تسکین مشکلات گوارشی استفاده می کرده اند. در برخی فرهنگ‌ها نیز برای تسکین زخم، اسهال یا درد قاعدگی خاک می‌خورند.
سایر علل ژئوفاژی عبارتند از:
- استرس
- رفتار آموخته شده
- برخی مشکلات و بیماری های روانی
- بی توجهی یا سوءاستفاده از کودک
- صرع
- اختلال عملکرد خانواده
آیا میدانید
ژئوفاژی می تواند نشان دهنده کمبود روی باشد زیرا میانگین سطح روی در کودکان مبتلا به پیکا به طور قابل توجهی کمتر از میانگین سطح روی در سایر کودکان است.
خطرات و عوارض ژئوفاژی
- مسمومیت ناشی از فلزات سنگین مانند مسمومیت سرب
- ابتلا به انگل هایی که در خاک زندگی می کنند
- کمبود مواد معدنی: بدن ما نه تنها نمی تواند آهن موجود در خاک را جذب کند بلکه خاک مانع از جذب پتاسیم و روی در بدن می شوند و فرد را در معرض کمبود روی و پتاسیم قرار می دهد.
- آسکاریازیس. این بیماری در کودکانی که خاک می‌خورند شایع است. انگل هایی معروف به آسکاریس در خاک زندگی می کنند. تخمین زده می شود که حدود ۲۵٪ از جمعیت جهان به آسکاریس آلوده هستند. اگرچه آلودگی به کرم آسکاریس در بزرگسالان مسئله ای جدی نیست اما در کودکان موضوع جدی است. آلوده شدن کودکان به آسکاریس، می‌تواند منجر به انسداد روده و ایجاد عوارض شود.
- یبوست
آیا میدانید
ژئوفاژی یکی از علل اصلی کم‌خونی و مسمومیت با سرب است. انواع خاک و بویژه خاک رس می تواند حاوی فلزات سنگین سمی از جمله آرسنیک، سرب و نیکل باشد.
درمان
برخی از راه‌هایی که می‌تواند به مدیریت و کنترل هوس خوردن خاک (ژئوفاژی ) کمک کنند عبارتند از:
- کمک گرفتن از یک دوست یا همراه تا اگر اقدام به خوردن خاک کردید، مانع شما شود
- مراجعه به پزشک
- اطمینان از دریافت کافی ویتامین ها و مواد معدنی مورد نیاز بدن
- استفاده از جایگزین های جویدنی مانند آدامس یا قرص های نعناع
آیا ژئوفاژی فوایدی هم دارد؟
براساس یک نظریه، پیکا از جمله خاک خواری در دوران بارداری و کودکی که آسیب‌پذیرترین مراحل رشد به حساب می آیند، به عنوان یک رفتار حفاظتی در برابر سموم مضر، انجام می شود.
ایده مطرح شده در این نظریه این است که خاک به مواد سمی متصل می‌شود تا به سیستم گوارش کمک کند از شر آنها خلاص شود و از جذب آنها توسط کودک یا مادر باردار جلوگیری شود. با این حال، برای راستی آزمایی این نظریه، نیاز به تحقیقات بیشتری است.
نتایج یک بررسی در سال 2022 نیز نشان داد که خوردن خاک ممکن است باعث حواس‌پرتی یا تسکین درد و ناراحتی، به ویژه دردها و ناراحتی های مربوط به دستگاه گوارش شود. با این حال، نویسندگان این بررسی تأکید کردند که خطرات ژئوفاژی از مزایای بالقوه آن بیشتر است.
