رابطه بهداشت دهان با قلب: آیا سلامت دهان و دندان بر سلامت قلب مؤثر است؟
اگرچه اغلب ما سلامت قلب را با عواملی مانند رژیم غذایی و ورزش مرتبط میدانیم اما یکی از عوامل حیاتی که نقش مهمی بر سلامت قلب دارد، سلامت دهان و دندان است. دهان دروازه بدن است و حفظ بهداشت دهان و دندان فقط به معنای داشتن لبخندی زیبا نیست. تحقیقات علمی به شکل روشنی رابطه بهداشت دهان با قلب را تأیید میکنند. شواهد نشان میدهد که ارتباط مستقیمی میان سلامت دهان و دندان ضعیف و افزایش خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی وجود دارد.
اهمیت سلامت دهان و دندان
بدن انسان محل زندگی تریلیون‌ها میکروارگانیسم است که میکروبیوم را تشکیل میدهند، که برخی از آنها برای حفظ سلامت عمومی بدن بسیار مهم هستند. میکروبیوم دهان نقش اساسی در سلامت دهان و انواع بیماری‌های سیستمیک از جمله دیابت، بیماری‌های تنفسی، سرطان، بیماری آلزایمر و بیماری‌های قلبی عروقی (CVD) دارد (بیماری های سیستمیک به بیماری هایی گفته می شود که به یک اندام خاص محدود نمی شوند و چندین اندام یا سیستم بدن را درگیر می کنند).
بهداشت دهان و دندان از چه طریقی بر سلامت قلب تأثیر می گذارد؟
وضعیت سلامت دهان و دندان می تواند از طریق مکانیسم‌های مختلف به هم پیوسته، در ایجاد و پیشرفت بیماری‌های قلبی عروقی نقش داشته باشد که عبارتند از:
آترواسکلروز (تصلب شرایین)
التهاب سیستمیک به عنوان یک عامل کلیدی در ایجاد تصلب شرایین شناخته می‌شود. وضعیتی که می تواند منجر به بیماری‌های جدی ایسکمیک قلب مانند آنژین، حملات قلبی و سکته مغزی شوند.
اختلال عملکرد اندوتلیال
سلول‌های اندوتلیال سالم نقش حیاتی در تنظیم تون عروقی، تضمین جریان خون روان و جلوگیری از تشکیل لخته غیرطبیعی خون دارند. باکتری‌های دهان می‌توانند مستقیماً به سلول‌های اندوتلیال آسیب برسانند و در ایجاد تصلب شرایین نقش داشته باشند.
افزایش پروتئین واکنشی (CRP)
سطح بالای CRP از شناخته‌شده‌ترین نشانگرهای زیستی است که بیماری پریودنتال (لثه) را به بیماری قلبی متصل می‌کند. IL-6 آزاد شده از بافت پریودنتال ملتهب، کبد را به تولید CRP تحریک می‌کند، که به عنوان یک نشانگر التهاب عمل می‌کند و نقش مؤثری در پیشرفت تصلب شرایین دارد. ( اینترلوکین 6 (IL-6) نوعی پروتئین به نام سیتوکین است که باعث التهاب می‌شود تا به بدن کمک کند عفونت را تشخیص داده و با آن مبارزه کند)
عفونت دریچه قلب توسط اندوکاردیت باکتریایی
اندوکاردیت عفونی (IE) توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که می‌توانند دریچه‌های قلب و دستگاه‌های قلبی را آلوده کنند. میکروبیوم دهان یک عامل خطر مهم برای ابتلا به اندوکاردیت عفونی است. بیمارانی که بیماری‌های قلبی مانند تعویض دریچه، بیماری قلبی مادرزادی و سابقه قبلی IE دارند، بیشتر در خطر ابتلا به اندوکاردیت قرار دارند.
رابطه بهداشت دهان با قلب: تأثیر میکروبیوم دهان بر سلامت قلب
میکروبیوم دهان چیست؟
میکروبیوم دهان انسان نقش حیاتی در حفظ سلامت دهان و سیستم بدن دارد و از باکتری‌ها، قارچ‌ها، ویروس‌ها و تک یاخته‌ها تشکیل شده است. در میکروبیوم دهان بیش از 700 گونه باکتری وجود دارد. هنگامی که تعادل این میکروارگانیسم ها مختل شود و باکتری های مضر غالب شوند (دیس بیوز) خطر ابتلا به بیماری های سیستمیک به ویژه بیماری های قلبی عروقی افزایش می یابد.
میکروبیوم دهان چگونه می تواند باعث التهاب سیستمیک شود؟
مطالعات نشان میدهد که التهاب مزمن یکی از عوامل کلیدی ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی است و میکروبیوم دهان ممکن است از دو طریق، در ایجاد التهاب سیستمیک نقش داشته باشد:
- باکتری‌های حفره دهان می‌توانند مستقیماً به سیستم قلبی عروقی حمله کنند و منجر به اختلال عملکرد اندوتلیال شوند. اندوتلیال لایه نازکی از سلول‌ها است که درون رگ‌های خونی و لنفاوی را می‌پوشاند و نقش مهمی در تنظیم جریان خون، انعقاد خون و پاسخ‌های التهابی دارد.
- پاسخ ایمنی بدن به این باکتری‌ها ممکن است بیش از حد تحریک شود و منجر به التهاب گسترده و ایجاد پلاک‌های آترواسکلروتیک شود. پلاک‌های آترواسکلروتیک رسوباتی هستند که در دیواره شریان‌ها تجمع می کنند و باعث باریک شدن آنها می‌شوند. این پلاک‌ها می‌توانند جریان خون را مسدود کنند و خطر انفارکتوس میوکارد (حمله قلبی) یا سکته مغزی را افزایش دهند.
میکروبیوم دهان چگونه می تواند باعث اندوکاردیت عفونی شود؟
باکتری‌های دهان می‌توانند مستقیماً دریچه‌های قلب را آلوده کنند، که به عنوان اندوکاردیت عفونی شناخته می‌شود. اگرچه این یک اتفاق نادر است، اما افرادی که از قبل بیماری‌های قلبی دارند یا سیستم ایمنی ضعیفی دارند، در برابر این عارضه آسیب‌پذیرتر هستند.
آیا میدانید
مطالعات نشان میدهند که افراد مبتلا به بیماری لثه، 28 % بیش از دیگران در معرض خطر حمله قلبی قرار دارند. علاوه براین احتمال ابتلا به ویروس HPV (ویروس پاپیلومای انسانی) نیز در آنها بالاتر است.
رابطه بهداشت دهان با قلب : تأثیر بیماری پریودنتال بر سلامت قلب
بیماری پریودنتال چیست؟
بیماری پریودنتال یا همان بیماری لثه، یک بیماری التهابی مزمن است که توسط یک عفونت باکتریایی ایجاد می‌شود که می‌تواند لثه‌ها و ساختارهای نگهدارنده دندان‌ها (رباط پریودنتال واستخوان آلوئولار) را تحت تأثیر قرار دهد. این بیماری می‌تواند در دو مرحله اصلی ایجاد شود: التهاب لثه، شکل خفیف‌تر و برگشت‌پذیر، و پریودنتیت، مرحله پیشرفته‌تر و جدی‌تر.
باکتری‌هایی مانند پورفیروموناس ژنژیوالیس و فوزوباکتریوم نوکلئاتوم که در اکثر مواقع باعث بیماری لثه می شوند، می‌توانند از طریق بافت‌های ملتهب لثه وارد جریان خون شوند. این باکتری‌ها یا فرآورده‌های جانبی سمی آنها پس از ورود به گردش خون، می‌توانند باعث التهاب و تشدید تصلب شرایین شوند.
بوی بد دهان یا طعم بد ناگهانی در دهان، قرمزی یا تورم لثه ها، حساسیت دندان ها، تحلیل رفتن لثه و لق شدن دندان‌ها، همگی از علائم بیماری پریودنتال هستند.
آیا میدانید
اگر بیماری پریودنتال در مراحل اولیه درمان نشود، در مراحل بعدی و با پیشرفت بیماری، قابل درمان نیست.
بیماری پریودنتال (لثه) چگونه می تواند بر سلامت قلب تأثیر بگذارد؟
مطالعات متعددی ارتباط بین بیماری پریودنتال و افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی را نشان داده‌اند. التهاب ناشی از بیماری لثه می‌تواند باعث ایجاد تصلب شرایین شود. گرفتگی عروق یا همان تصلب شرایین زمینه ایجاد بیماری های قلبی از جمله بیماری عروق کرونر، حملات قلبی و سایر مشکلات قلبی عروقی را فراهم می‌کند.
باکتری های پورفیروموناس ژنژیوالیس و فوزوباکتریوم نوکلئاتوم باعث التهاب مزمن در بیماری پریودنتال می‌شوند. این باکتری‌ها می‌توانند فراتر از دهان گسترش یافته و باعث پاسخ‌های التهابی سیستمیک شوند. عوامل التهابی به رگ‌های خونی آسیب می‌رسانند، عملکرد اندوتلیال را مختل میکنند و تصلب شرایین را افزایش میدهند که همگی از عوامل خطر در پیشرفت بیماری‌های قلبی عروقی هستند.
علاوه بر این، پاتوژن‌های دهانی ممکن است تشکیل پلاک در شریان‌ها را تسریع کرده و خطر بیماری‌های ایسکمیک قلب و مغز را افزایش دهند.
آیا میدانید
مطالعات نشان میدهند که خطر ابتلا به بیماری قلبی در افراد مبتلا به بیماری پریودنتال، ۲۸٪ افزایش می‌یابد.
بیماران مبتلا به بیماری شدید لثه دو برابر بیشتر از افرادی که لثه های سالمی دارند، در معرض سکته مغزی ایسکمیک قرار دارند.
عفونت‌های دندانی درمان نشده، حتی آنهایی که علائمی ندارند، نیز می‌توانند خطر حمله قلبی را به میزان زیادی افزایش دهند.
رابطه بهداشت دهان با قلب: عوامل خطر
عوامل خطر مشترک بین سلامت دهان و دندان و سلامت قلب
سبک زندگی نامناسب (رژیم غذایی ناسالم و بی تحرکی)
سیگار
افراد سیگاری بیشتر در معرض ابتلا به بیماری پریودنتال شدید و مشکلات قلبی عروقی هستند. سیگار کشیدن به رگ‌های خونی آسیب می‌رساند، گردش خون را مختل می‌کند، بیماری پریودنتال را بدتر می‌کند و بیماری قلبی را تسریع می‌کند.
دیابت
دیابت، به ویژه هنگامی که به خوبی مدیریت نشود، یک عامل خطر شایع برای ابتلا به بیماری پریودنتال و بیماری‌های قلبی عروقی است. قند خون بالا، سیستم ایمنی را تضعیف می‌کند و به باکتری‌های مضر اجازه میدهد تا رشد کنند و باعث عفونت لثه شوند. التهاب ناشی از بیماری لثه نیز می‌تواند کنترل قند خون را دشوارتر کند و چرخه‌ای ایجاد کند که هر دو بیماری باعث تشدیدیکدیگر شوند.
سندروم متابولیک
سندروم متابولیک، که شامل قند خون بالا، فشار خون بالا، کلسترول بالا و چربی اضافی بدن است، از دیگر عواملی است که خطر ابتلا به بیماری پریودنتال و بیماری قلبی را افزایش میدهد.
چاقی
افراد چاق بیشتر در معرض خطر ابتلا به بیماری‌های التهابی مزمن مانند آرتروز، دیابت و بیماری‌های قلبی عروقی و بیماری پریودنتال قرار دارند. در یک مطالعه، مشخص شد که افرادی که BMI بالاتری دارند، 2 برابر بیشتر در ممکن است به بیماری لثه مبتلا شوند.
سن
یک عامل خطر قابل توجه برای مشکلات پریودنتال و قلبی عروقی، سن است. با افزایش سن، توانایی بدن در مبارزه با عفونت‌ها ضعیف می‌شود و پیشگیری و درمان بیماری لثه را دشوارتر می‌کند. همچنین پیری باعث سفت شدن شریان‌ها شده و خطر ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی را افزایش میدهد.
ویژگی های ژنتیکی
برخی از افراد به صورت ژنتیکی بیشتر مستعد التهاب هستند و بنابراین بیشتر در معرض هر دو بیماری قرار دارند.
وضعیت اجتماعی-اقتصادی و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی
عوامل اجتماعی تعیین‌کننده سلامت، از جمله وضعیت اجتماعی-اقتصادی، تحصیلات و دسترسی به مراقبت‌های بهداشتی، به طور قابل توجهی بر خطر ابتلا به بیماری‌های لثه و بیماری‌های قلبی عروقی تأثیر می گذارند. افرادی که وضعیت اجتماعی-اقتصادی پایین‌تری دارند، اغلب برای دسترسی به خدمات دندانپزشکی و پزشکی با مشکل مواجه هستند و این امر آسیب‌پذیری آنها را در برابر هر دو بیماری افزایش میدهد.
