پیری سیستم ایمنی و نحوه مبارزه با آن

ایمنی نه تنها در سنین بالاتر ضعیف می شود بلکه نامتعادل نیز می شود. سیستم ایمنی دو خط دفاعی دارد : ایمنی ذاتی و ایمنی تطبیقی.

اثر پیری بر ایمنی ذاتی

با افزایش سن ایمنی “ذاتی” که اولین خط دفاعی ما در برابر عفونت ها است، پس از پایان تهدید اولیه ممکن است غیرفعال نشود و باعث التهاب مزمن در بدن شود.

التهاب بخشی از پاسخ طبیعی سیستم ایمنی برای بهبود است و برای ایمن نگه داشتن ما از عفونت های باکتریایی، ویروسی و عوامل محیطی مضر ضروری است، اما همه التهاب ها خوب نیستند. وقتی التهاب طولانی شود و ادامه یابد، می‌تواند مضر و مخرب باشد.

التهاب مزمن تقریباً با تمام مشکلات مرتبط با سن بالا (پیری) از جمله دیابت نوع 2، بیماری قلبی عروقی، سرطان و زوال عقل مرتبط است. حتی در برخی از بیماری‌های خودایمنی که در افراد مسن شایع‌تر است، مانند آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)، التهاب مزمن نقش اصلی را ایفا می‌کند.

پس از عفونت یا آسیب اولیه، سیستم ایمنی افراد جوان تر به یک پاسخ ضد التهابی تغییر می کند. اما به نظر میرسد که به علت تجمع سلول های پیر این تغییر در سالمندان اتفاق نمی افتد.

سلول های پیر دارای تلومرهای کوتاه تری هستند. تلومرها، کلاهک های محافظ درانتهای کروموزوم ها هستند که در حفظ و سلامت DNA نقش دارند. تلومرها با هر بار فرآیند تقسیم سلولی کوتاه و کوتاه تر می شوند تا اینکه در نهایت دیگر قادر به محافظت از DNA در برابر آسیب ها و جهش ها نیستند.

در سلول های جوان آنزیمی ترشح می شود که مانع بیش از حد کوتاه شدن تلومرها می شود اما در بدن افراد مسن مقدار کافی از این آنزیم ترشح نمی شود و در نتیجه روند پیر شدن سلول ها از جمله سلول های سیستم ایمنی آغاز می شود. سلول‌های ایمنی پیر مولکول‌های سیگنال‌دهنده ایمنی بیشتری به نام سیتوکین‌ها تولید می‌کنند که باعث التهاب می‌شوند.

اثر پیری بر ایمنی تطبیقی

ایمنی “تطبیقی” نیز که مسئول به خاطر سپردن و حمله به پاتوژن های خاص است با افزایش سن به طور پیوسته توانایی خود را برای دفاع از بدن در برابر ویروس ها، باکتری ها و قارچ ها از دست می دهد.

از دست دادن ایمنی تطبیقی ​​که با افزایش سن به وجود می آید، نه تنها افراد را مستعد ابتلا به عفونت ها می کند. بلکه می تواند پاتوژن های خفته را که قبلاً سرکوب شده بودند، دوباره فعال کند.

علاوه بر این، ایمنی تطبیقی ​​ضعیف‌تر افراد مسن به این معنی است که بدن آن‌ها با شدت کمتری به واکسیناسیون‌هایی مانند واکسن آنفولانزای سالانه واکنش نشان می‌دهد.

از طریق ایمنی تطبیقی، سیستم ایمنی یاد می گیرد که پاتوژن های خاص را شناسایی و خنثی کند.

نوعی از سلول های ایمنی به نام سلول T نقش مهمی در ایمنی تطبیقی ​​ایفا می کنند. در جریان یک عفونت، سلول های T “ساده” یاد می گیرند که پاتوژن خاص درگیر را تشخیص دهند. آنها سپس به سلول هایی تمایز می یابند که برای ایجاد پاسخ های ایمنی در آینده در برابر همان پاتوژن تخصصی هستند.

تعداد کل سلول‌های T در طول زندگی ما ثابت می‌ماند، اما مجموعه سلول‌های ساده و تمایز نیافته به طور پیوسته در طول سال‌ها کوچک می‌شود، زیرا سلول‌های بیشتر و بیشتری متعهد به مقابله با عفونت‌های خاص می‌شوند.

در نتیجه، بدن افراد مسن کمتر قادر به ایجاد پاسخ های ایمنی مؤثر در برابر عفونت های جدید است. به همین دلیل، واکسیناسیون پاسخ‌های ضعیف‌تری در سیستم ایمنی سالمندان تحریک می‌کند و محافظت کمتری در بدن آنان ایجاد می شود.

بسیاری از افراد مسن دارای عفونت پنهان سیتومگالوویروس انسانی هستند. این عفونت ویروسی بسیار شایع و پایدار است و معمولاً علائم کمی (در صورت وجود) ایجاد می کند. با این حال، در افراد مسن، این عفونت ممکن است به طور پیوسته ایمنی بدن را کاهش دهد و آنها را مستعد ابتلا به سایر عفونت های ویروسی و کاهش اثر ایمن سازی واکسیناسیون کند.

علاوه بر کاهش آهسته ایمنی با افزایش سن، سلول‌های T پیر نیز سیتوکین‌های پیش‌التهابی بیشتری مانند IL-6 تولید می‌کنند. اینها به نوبه خود، التهاب مزمن و سیستماتیک التهاب را تحریک می کنند.

چگونه با پیری سیستم ایمنی مبارزه کنیم؟

اگرچه هیچ چیز نمی تواند از پیری جلوگیری کند، اما تغییرات خاصی در سبک زندگی وجود دارد که می تواند برای سالم ماندن تا سنین بالاتر مفید باشد.

انجام فعالیت بدنی منظم

مروری بر تحقیقات اخیر نشان می دهد که ورزش تأثیر عمیقی بر سیستم ایمنی دارد.

اگرچه اکثر افراد با افزایش سن از نظر جسمی کم تحرک تر می شوند، اما شواهد نشان می دهد انجام هر چه بیشتر ورزش و فعالیت بدنی منظم می تواند روند تضعیف سیستم ایمنی را کند و یا حتی معکوس کند!

ماهیچه های اسکلتی طیفی از پروتئین ها به نام میوکین ها را تولید می کنند که التهاب را کاهش می دهند و عملکرد ایمنی را حفظ می کنند. بنابراین، منطقی است که حفظ توده عضلانی از طریق ورزش، از عفونت و مشکلاتی مانند دیابت نوع 2 و بیماری قلبی عروقی که ارتباط نزدیکی با التهاب مزمن دارند، محافظت کند.

پژوهش ها نشان می دهند، سالمندانی که به طور منظم فعالیت بدنی دارند،آنتی بادی های بیشتری در پاسخ به واکسیناسیون در بدنشان تولید می شود.

پیروی از رژیم غذایی مدیترانه ای

در حال حاضر، هیچ شواهد مستقیمی وجود ندارد که نشان دهد ایجاد تغییر در رژیم غذایی می تواند سرعت تضعیف سیستم ایمنی در افراد مسن را کاهش دهد. با این حال، شواهد غیرمستقیم زیادی وجود دارد که رژیم غذایی بر توانایی و عملکرد سیستم ایمنی مؤثر است.

تحقیقات نشان می دهد که رژیم غذایی به تعیین خطر ابتلا به سارکوپنیا در افراد مسن کمک می کند. سارکوپنیا باعث از دست دادن توده عضلانی، قدرت و عملکرد می شود. یک رابطه دو طرفه بین ماهیچه های اسکلتی و سیستم ایمنی وجود دارد زیرا ماهیچه‌های اسکلتی میوکین‌های ضدالتهابی تولید می‌کنند.

شواهد نشان می دهد افرادی که رژیم مدیترانه ای دارند در سنین بالاتر کمتر ضعیف می شوند و نشانگرهای التهابی کمتری دارند. (مانند از دست دادن قدرت عضلانی، آهسته راه رفتن و سریع خسته شدن)

رژیم غذایی مدیترانه ای شامل:

• مقادیر زیادی میوه، سبزیجات برگ دار و روغن زیتون
• مقدار متوسط ​​ماهی، مرغ و لبنیات
• مقدار کم گوشت قرمز و شکر

رژیم غذایی مدیترانه ای خطر ابتلا به چاقی، دیابت نوع 2، بیماری قلبی – عروقی و سرطان را کاهش می دهد.

حفظ وزن مناسب

اگرچه عضله در کاهش التهاب در افراد مسن مؤثر است اما بافت چربی بر میزان التهاب تأثیر معکوس دارد و باعث افزایش التهاب می شود.

معمولا پیری به دلیل تجمع بافت چربی در زیر پوست و اطراف اندام ها باعث افزایش وزن می شود. بافت چربی سهم قابل توجهی در التهاب و پیری سیستم ایمنی دارد. بافت چربی منشأ حدود 30 درصد از سیتوکین IL-6 پیش التهابی موجود در جریان خون است. بنابراین، چاقی یا اضافه وزن در سنین بالاتر به طور قابل توجهی به ایجاد التهاب مزمن در بدن کمک می کند.