آیا سماگلوتاید برای حفظ سلامت کلیه ها در افراد چاق مفید است؟

سماگلوتاید چیست؟

سماگلوتاید دارویی است که هفته ای یک بار در ران، شکم یا بازو تزریق می شود و در دسته ای از داروها به نام «آگونیست های گیرنده GLP-1» یا به اختصار «داروهای GLP-1» قرار دارد. این داروها، رفتار هورمونی بنام ” پپتید شبه گلوکاگون (GLP-1)” را تقلید می کنند. این هورمون در دستگاه گوارش ترشح می شود و به کاهش قند خون و ایجاد احساس سیری کمک می کند. نزدیک به 20 سال است که از داروهای آگونیست‌ های گیرنده GLP-1 برای کنترل دیابت و چاقی استفاده می شود.

مشخصات پژوهش

پژوهش جدید محققان دانشگاه ادینبورگ بریتانیا نشان میدهد که سماگلوتاید میتواند از عملکرد کلیه ها در افرادی که اضافه وزن دارند، چاق هستند و یا مبتلا به بیماری قلبی هستند، محافظت کند. مطالعات پیش از این نشان داده  اندکه هم چاقی و هم بیماری‌های قلبی عروقی می‌توانند خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش دهند.

اخیراً در مطالعه دیگری مشخص شده بود که سماگلوتاید ممکن است به کاهش پیشرفت بیماری کلیوی در افراد مبتلا به دیابت نوع 2 کمک کند.

پژوهش محققان دانشگاه ادینبورگ انگلستان که اخیراً در شصت و یکمین کنفرانس انجمن کلیه اروپا در استکهلم، سوئد ارائه شده است، نشان می‌دهد که سماگلوتاید برای محافظت از کلیه ها در بیماران قلبی-عروقی و افراد مبتلا به چاقی نیز مفید است. براساس نتایج این پژوهش استفاده از سماگلوتاید خطر ایجاد مشکلات کلیوی ناشی از چاقی و بیماری قلبی را کاهش می دهد.

روند پژوهش

بیش از 17,000 نفر در این پژوهش شرکت داشتند. پس از پیگیری 3.5 ساله وضعیت شرکت کنندگان، محققان دریافتند که عوارض کلیوی مانند کاهش قابل توجه عملکرد کلیه، مرگ ناشی از مشکلات کلیوی و یا شروع ماکروآلبومینوری مداوم در گروهی که سماگلوتاید مصرف کرده بودند، 22 درصد کمتر از شرکت کنندگانی بود که دارونما مصرف کرده بودند.

سرپرست محققان، پروفسور هلن ام. کولهون می گوید : « با پرداختن به شاخص های کلیدی سلامت کلیه، مصرف دوز 2.4 میلی گرمی سماگلوتاید در هفته، منجر به کاهش قابل توجهی در خطر عوارض مرتبط با کلیه، از جمله بیماری مزمن کلیوی و نارسایی کلیه می شود».

تأثیر سماگلوتاید بر GFR

نرخ فیلتراسیون گلومرولی (GFR) برای تعیین میزان پیشرفت بیماری مزمن کلیه استفاده می شود GFR نشان می دهد که کلیه فرد تا چه میزان میتواند مواد زائد را فیلتر کند.

محققان بررسی کردند که چگونه سماگلوتاید ممکن است بر میزان تخمینی فیلتراسیون گلومرولی (GFR) تأثیر بگذارد. میزان GFR شرکت‌کنندگانی که سماگلوتاید دریافت می‌کردند در مقایسه با شرکت کنندگانی که دارونما دریافت میکردند، کاهش قابل توجه کمتری داشت که نشان‌دهنده محافظت بالقوه سماگلوتاید از عملکرد کلیه است.

محققان همچنین چگونگی تأثیر سماگلوتاید بر نسبت آلبومین به کراتینین ادراری (UCAR) شرکت کنندگان را بررسی کردند. UACR نسبت پروتئین آلبومین به مواد زائد کراتینین در ادرار را اندازه گیری می کند و پزشکان براساس آن تشخیص میدهند که آیا فرد آلبومینوری دارد یا خیر. وجود آلبومین در ادرار می تواند نشانه مشکلات کلیوی باشد.

محققان دریافتند UACR شرکت‌کنندگانی که از سماگلوتاید استفاده می‌کردند در مقایسه با کسانی که دارونما دریافت می کردند، کاهش داشت.

پروفسور هلن ام. کولهون می گوید : «کاهش قابل توجه GFR و UACR امید تازه ای برای کنترل و مدیریت عوارض پیشرونده کلیوی در بیماران مبتلا به چاقی است که دیابت ندارند. یافته‌ها این پژوهش بر اهمیت ادامه تحقیقات در مورد فواید احتمالی سماگلوتاید در محافظت از کلیه ها تأکید می‌کند و نقش آن را به عنوان یک گزینه درمانی امیدوارکننده در مدیریت چندوجهی سلامت قلب و عروق و کلیه در میان مبتلایان به چاقی برجسته می‌کند ».

چرا چاقی بر کلیه ها تأثیر منفی می گذارد؟

چاقی باعث التهاب می شود که این التهاب می تواند بر کلیه ها، ریه ها و قلب تأثیر منفی بگذارد.  علاوه براین وقتی فردی اضافه وزن زیادی داشته باشد و یا چاق باشد، به تمام اندام هایش از جمله کلیه ها، قلب، ریه ها و کبد فشار مضاغی وارد می شود. در چنین شرایطی همه اندام‌ها باید سخت‌تر کار کنند، زیرا باید چیزهای بیشتری را در بدن پردازش کنند. بنابراین وقتی وزن کم می‌کنید، این فشار اضافی از روی تمام اعضای بدن برداشته می‌شود. همچنین یک جزء مهم از التهاب وجود دارد که با چاقی اتفاق می‌افتد، و این التهاب می‌تواند بر کلیه‌ها، قلب [و] ریه‌ها تأثیر بگذارد.

هر نوع کاهش وزن – چه از طریق داروها (سماگلوتاید)، جراحی، یا حتی رژیم غذایی و ورزش – عملکرد همه اندام ها را در افراد مبتلا به چاقی بهبود میدهد. بنابراین این واقعیت که عملکرد کلیه با کاهش وزن بهتر میشود، تعجب آور نیست.

چرا بیماری قلبی -عروقی بر عملکرد کلیه ها تأثیر منفی میگذارد؟

بسیاری از عملکردهای کلیه به خودی خود به عملکرد قلب بستگی دارد، زیرا وظیفه کلیه ها فیلتر کردن خون است و کارایی آن بستگی به میزان ارسال خون از سلول ها به کلیه دارد. بسیاری از مشکلات بیماری‌های قلبی عروقی مانند تصلب شرایین بر رگ‌های خونی کلیه و در نتیجه انتقال خون به کلیه تأثیر منفی بگذارند.

علاوه بر این، عملکرد کلیه‌ها بر عملکرد قلب تأثیر می گذارد؛ به عنوان مثال کلیه‌ها گشاد شدن و انقباض رگ‌های خونی را کنترل می کنند، بنابراین اُفت فشار خون بر سلامت رگ های خونی قلب نیز تأثیر می گذارد.