آیا تنگی نفس در بارداری شایع است؟
تنگی نفس در بارداری ممکن است در هر سه ماهه بارداری رخ دهد اما در اوایل سه ماهه اول و اواخر بارداری، شایع تر است و معمولاً جای نگرانی نیست مگر اینکه با علائم دیگری همراه باشد.
تخمین زده می‌شود که ۶۰ تا ۷۰ درصد از زنان باردار در طول سه ماهه سوم بارداری دچار تنگی نفس می‌شوند. اما تنها ۳.۲ درصد از زنان باردار در ۲۰ هفته اول بارداری، تنگی نفس شدید را تجربه می‌کنند و ۳۷.۵ درصد از آنها در اواخر بارداری دچار تنگی نفس شدید می‌شوند.
علل تنگی نفس در دوران بارداری
با رشد کودک و اشغال فضای بیشتر، رحم نیز بزرگ می‌شود که می‌تواند تنفس عمیق‌تر یا دراز کشیدن در موقعیت‌های خاص را دشوارتر کند.
بسیاری از زنان به دلایل مختلفی در دوران بارداری دچار تنگی نفس می‌شوند از جمله:
بالا رفتن میزان هورمون پروژسترون
در دوران بارداری، بدن مقادیر بسیار زیادی هورمون پروژسترون برای ساخت و حفظ پوشش رحم برای نگهداری جنین در حال رشد تولید میکند.
پروژسترون می‌تواند باعث خستگی شده و بر ریه‌ها و سیستم تنفسی تأثیر بگذارد. این هورمون مقدار هوایی که هنگام انجام فعالیت های روزانه دم و بازدم می شود را افزایش میدهد که این می تواند باعث احساس تنگی نفس شود.
سایر تغییرات هورمونی
سازگاری با تغییرات جدید و افزایش هورمون‌ها در بدن می‌تواند تنفس را دشوارتر از حد معمول کند.
افزایش حجم خون
در هفته ششم بارداری، حجم پلاسما در خون حدود ۴۵ ٪ افزایش می‌یابد و توده گلبول‌های قرمز خون نیز ۲۰ تا ۳۰ ٪ افزایش می‌یابد. میزان خون در بدن یک زن باردار تا پایان بارداری تقریباً دو برابر می‌شود و این یعنی تمام اندام های بدن بویژه قلب باید بیشتر از قبل کار کنند.
کاهش حجم ریه ها
در اواخر بارداری، وزن اضافه شده ناشی از بزرگ شدن شکم و قرار گرفتن جنین در بالای دیافراگم می‌تواند باعث شود حتی زمانی که ورزش یا فعالیت بدنی ندارید، دچار تنگی نفس شوید. حتی ممکن است موقع صحبت کردن طولانی هم دچار تنگی نفس شوید.
استفاده جنین از اکسیژن
جنین در حال رشد نیز در حال استفاده از اکسیژن است و این یکی دیگر از علل تنگی نفس در دوران بارداری است.
چه زمانی تنگی نفس در دوران بارداری جدی است؟
تنگی نفس در این دوران، یک علامت شایع و معمولاً بی خطر است که بسیاری از زنان آن را تجربه می‌کنند. اما گاهی اوقات تنگی نفس می‌تواند نشانه بیماری‌های جدی‌تری باشد مانند بیماری قلبی تشخیص داده نشده یا سندروم ریوی زمینه ای که فرد از آنها بی خبر بوده است.
با این حال اگر در دوران بارداری هر کدام از علائم زیر را داشتید حتما باید به پزشک مراجعه کنید تا علت آن بررسی شود:
- به طور ناگهانی یا به مرور زمان احساس تنگی نفس می‌کنید و احساس می‌کنید نمی‌توانید به اندازه کافی عمیق نفس بکشید تا هوای کافی به ریه‌هایتان برسد.
- در گلو یا قفسه سینه احساس گرفتگی می‌کنید.
- وقتی دراز کشیده‌اید یا در حال استراحت هستید، نمی‌توانید نفس بکشید.
وضعیت اورژانسی
در صورت مشاهده هر یک از علائم زیر به همراه تنگی نفس، فوراً با اورژانس تماس بگیرید:
- درد قفسه سینه
- احساس گرفتگی در قفسه سینه
- درد شانه یا کمر
- ضربان قلب نامنظم
- ضربان قلب سریع
- سرگیجه
- گیجی
- اختلال در جهت‌یابی
- مشکل در تنفس
- حالت تهوع
راهکارهایی برای کاهش علائم
- به نشانه‌هایی که بدن میدهد توجه کنید. ورزش سنگین یا حتی فعالیت‌هایی مانند بالا رفتن از پله‌ها ممکن است در دوران بارداری باعث تنگی نفس شود. سعی کنید با سرعت کمتری از پله ها بالا بروید و بین فعالیت‌های سنگین و شدیدتر، بیشتر استراحت کنید.
- به پشت دراز نکشید، به خصوص اگر برآمدگی شکم، تنفس آسان را برای شما دشوارتر میکند.
- تمرینات تنفسی انجام دهید. این تکنیک‌ها کمک میکند عمیق تر نفس بکشید و آرامش بیشتری داشته باشید.
- از خم شدن یا نشستن برای مدت طولانی خودداری کنید.
آیا تنگی نفس می‌تواند نشانه پره اکلامپسی (مسمومیت حاملگی) باشد؟
تنگی نفس به خودی خود به معنای ابتلا به پره اکلامپسی نیست. اگرچه پره اکلامپسی می‌تواند شامل تنگی نفس باشد، اما اگر در کنار علائم دیگری مانند تاری دید، فشار خون بالا، سردرد شدید و درد بالای شکم رخ دهد.
هشدار: پره اکلامپسی یک بیماری جدی است که نیاز به نظارت دقیق پزشکی دارد که حتی ممکن است به یک وضعیت اورژانسی تبدیل شود.
چه زمانی باید نگران تنگی نفس در دوران بارداری بود؟
اگر علائم به حدی باشد که بر کیفیت زندگی تأثیر بگذارد، یا اگر با درد قفسه سینه، تپش قلب و ناتوانی در تنفس عمیق همراه باشد باید حتما به پزشک مراجعه کرد.
تنگی نفس از چه هفته‌ای شروع می‌شود؟
این وضعیت ممکن است از هفته‌های اول بارداری شروع شود و تا زمان زایمان ادامه داشته باشد.
