گیاه قاصدک (Dandelion)، چه فواید و عوارض جانبی برای سلامتی دارد؟

لازم به یادآوری است برای تأیید آنچه در ادامه بعنوان خواص گیاه قاصدک برای سلامتی مطرح شده است نیاز به تحقیقات انسانی بیشتری است.

1. کاهش التهاب

قاصدک به لطف ترکیبات آنتی اکسیدانی مانند پلی فنول‌ها می‌تواند التهاب را کاهش دهد. التهاب نوعی پاسخ طبیعی سیستم ایمنی بدن نسبت به آسیب یا عفونت است اما اگر التهاب طولانی مدت شود، می تواند به بافت ها و DNA بدن آسیب برساند.

نتایج برخی مطالعات آزمایشگاهی در طی سال های اخیر نشان میدهد که ترکیبات استخراج شده از گیاه قاصدک، نشانگرهای التهابی را کاهش میدهند. علاوه براین تنتور ساخته شده از این گیاه استرس اکسیداتیو را کاهش داده و اثرات محافظتی از قلبی دارد.

2. کنترل قند خون

اسیدهای چیکوریک و کلروژنیک دو ترکیب زیست فعال موجود در گل‌ها، برگ‌ها و ریشه‌های قاصدک هستند که ممکن است به کاهش سطح قند خون کمک کنند.

مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان می‌دهند که این ترکیبات ترشح انسولین (هورمونی که سطح قند خون را تنظیم می‌کند) و جذب گلوکز (قند) را در عضلات بهبود میبخشند. این خاصیت، حساسیت به انسولین را بهبود  و سطح قند خون را کاهش می‌دهد.

همچنین اسید شیکوریک و کلروژنیک هضم غذاهای نشاسته‌ای و پُرکربوهیدرات را محدود میکنند، که در کاهش قند خون مؤثر است.

3. کاهش سطح کلسترول و تری گلیسیرید

برخی از ترکیبات موجود در گیاه قاصدک که در ریشه‌ها، برگ‌ها، دانه‌ها و گل‌ها یافت می‌شوند، ممکن است سطح تری گلیسیرید و کلسترول را کاهش دهند. (تری گلیسیرید و کلسترول  بالا از عوامل اصلی هستند که احتمال ابتلا به بیماری های قلبی را افزایش میدهند)

برخی از پلی فنول‌های موجود در آن مانند فلاونوئیدها و مشتقات اسید هیدروکسی سینامیک، دارای خواص کاهش دهنده کلسترول و تری گلیسیرید هستند

4. کاهش فشار خون

به نظر میرسد عصاره برگ قاصدک می تواند فشار خون را کاهش دهد. از آنجا که این گیاه به عنوان یک ادرار آور طبیعی می تواند به دفع مایعات اضافی بدن کمک کند، ممکن است مصرف آن برای کاهش فشار خون مفید باشد.

علاوه براین، به دلیل محتوای پتاسیم خود ممکن است به طور غیرمستقیم بر فشار خون تأثیر بگذارد.

5. بهبود سلامت کبد

برخی مطالعات حیوانی نشان می‌دهند که عصاره قاصدک ممکن است از کبد در برابر آسیب و بیماری های کبدی مانند موارد زیر محافظت کند:

• آسیب کبدی ناشی از استامینوفن (AILI)
• بیماری کبد چرب غیرالکلی (NAFLD)
• آسیب کبدی مرتبط با الکل

تاکنون مطالعات حیوانی نشان داده اند که عصاره ریشه این گیاه از آسیب کبدی در موش های مبتلا به نارسایی کبد محافظت کرده و چربی اضافی ذخیره شده در کبد را کاهش میدهد.

6. بهبود سلامت پوست

تحقیقات محدود حیوانی و آزمایشگاهی نشان می‌دهد که عصاره گیاه قاصدک ممکن است برای پیشگیری از آسیب های پوستی ناشی از خورشید، اثرات پیری و درمان آکنه مفید باشد.

عصاره ریشه آن تولید سلول‌های جدید پوست را افزایش می‌دهد و از این طریق اثرات منفی افزایش سن بر پوست را تعدیل می کند.

علاوه بر این، التهاب و سوزش پوست را کاهش میدهد و در عین حال هیدراتاسیون و تولید کلاژن را افزایش میدهد.

7. کاهش وزن

برخی محققان می‌گویند که توانایی گیاه قاصدک در بهبود متابولیسم کربوهیدرات و کاهش جذب چربی ممکن است به کاهش وزن کمک کند. اگرچه این ادعا براساس نتایج آزمایشات انجام شده بر روی موش ها مطرح شده است.

مطالعات بر روی موش ها نشان میدهد که عصاره این گیاه با کاهش جذب چربی به کنترل وزن کمک میکند. علاوه براین اسید کلروژنیک آن وزن بدن را کاهش، تجمع چربی را کم و سطح پروتئین‌های خاصی را که در کنترل وزن نقش دارند، تغییر می‌دهد.

8. اثرات ضد سرطانی

شاید یکی از مهم ترین ادعاهای مطرح شده در مورد خواص گیاه قاصدک، توانایی آن در جلوگیری از رشد سلول‌های سرطانی در اندام های مختلف بدن باشد.

یک مطالعه ۴ هفته‌ای روی موش‌ها نشان داد که مصرف عصاره ریشه این گیاه، مسیرهای خاصی را که در سرکوب رشد و گسترش سلول‌های سرطان سینه نقش دارند، اصلاح می‌کند. سایر مطالعات آزمایشگاهی نیز نشان میدهند که عصاره ریشه قاصدک ممکن است رشد سلول‌های سرطانی را در بافت کبد، روده بزرگ، پروستات، پانکراس و معده کُند کند.

9. تقویت هضم و درمان یبوست

قاصدک اغلب در طب سنتی برای درمان یبوست و بهبود سلامت گوارش استفاده می‌شود. این گیاه باعث افزایش انقباضات معده و تخلیه آن می شود. علاوه براین ریشه آن منبع غنی از فیبر پری‌بیوتیک اینولین است که یبوست را کاهش و حرکت غذا در دستگاه گوارش را تسهیل می کند.

آیا میدانید

مصرف فیبر بیشتر، بدلیل نقش مؤثری که در تنظیم حرکات روده دارد، احتمال ابتلا به بیماری های مختلف گوارشی از جمله بواسیر و دیورتیکولیت را کاهش میدهد.

10. تقویت سیستم ایمنی

چندین مطالعه آزمایشگاهی نشان داده اند که قاصدک ممکن است خواص ضد میکروبی و ضد ویروسی داشته باشد و عصاره ریشه آن به طور قابل توجهی توانایی تکثیر ویروس‌ها را کاهش می‌دهد.

همچنین برخی ترکیبات فعال در آن از بدن در برابر باکتری‌ها و قارچ‌های مضر محافظت می‌کنند.

11. حفظ استخوان های قوی و سالم

اگرچه برخی از مواد مغذی گیاه قاصدک به حفظ استخوان‌های قوی و سالم کمک می‌کنند اما تاکنون تحقیقات محدودی در مورد تأثیر این گیاه بر سلامت استخوان ها انجام شده است.

برگ‌های قاصدک منبع خوب کلسیم و ویتامین K هستند که نقش مهمی در سلامت استخوان‌ها دارند. مصرف بیشتر سبزیجات برگ‌دار که حاوی مقادیر زیاد ویتامین K هستند از کاهش سطح استئوکلسین در استخوان ها جلوگیری کند. استئوکلسین پروتئینی در استخوان است که کاهش سطح آن در استخوان ممکن است باعث پوکی استخوان شود.

اینولین (فیبر موجود در ریشه قاصدک)، با بهبود هضم و تقویت سلامت روده، نقش مهمی در سلامت استخوان ها دارد. علاوه براین آنتی‌اکسیدان‌های موجود در این گیاه و سایر سبزیجات نقش کلیدی در سلامت استخوان‌ها دارند و با کاهش استرس اکسیداتیو از پوکی استخوان پیشگیری می کنند.