آیا زندگی با یک ریه امکانپذیر است؟
اگرچه ریه‌ها اندام‌های حیاتی بدن هستند، اما در شرایطی که ریه ها نتوانند کار کنند و یا بودن آنها در بدن، خطرآفرین باشد، ممکن است نیاز به برداشتن آن ها باشد. سؤال اینجاست که آیا زندگی با یک ریه امکانپذیر است؟ قطعاً بدون ریه نمیتوان زنده ماند اما میتوان با یک ریه به زندگی ادامه داد. احتمالاً از دست دادن یک ریه باعث کاهش برخی توانایی ها مانند ورزش کردن می شود اما بسیاری از افراد تنها با داشتن یک ریه توانسته اند به شکل نسبتاً طبیعی به زندگی خود ادامه دهند.
زندگی با یک ریه
ریه ها اندام های حیاتی بدن هستند که وظیفه رساندن اکسیژن به بدن و کمک به خلاص شدن از شر گازهای زائد با هر بازدم را فراهم می کنند. اگرچه داشتن هر دو ریه ایده آل و طبیعی است، اما می توان بدون یک ریه به زندگی ادامه داد و زندگی نسبتاً طبیعی نیز داشت.
طبیعی است که از دست دادن یک ریه باعث محدودیت برخی توانایی های فیزیکی شود مانند توانایی ورزش کردن و کارهایی که نیاز به فعالیت شدید بدنی دارند. با این حال شواهد نشان میدهد که ورزشکاران زیادی توانسته اند با داشتن تنها یک ریه به فعالیت ورزشی خود ادامه دهند.
یکی از جنبه های اعجاب انگیز بدن، قدرت تطابق آن با شرایط است. بدن برای ادامه حیات با یک ریه سعی می کند به طرق مختلف خود را با این تغییر سازگار کند. بعنوان مثال، ریه باقی مانده کمی منبسط می شود تا فضای باقی مانده از ریه از دست رفته را اشغال کند. بدن همچنین با گذشت زمان، یاد می گیرد که اکسیژن از دست رفته را جبران کند.
با این حال، شخصی که یک ریه دارد، باید یاد بگیرد که سرعت انجام کارهای خود را کم کند و با این تغییر سازگار شود.
خطرات و عوارض جانبی زندگی با یک ریه
اگرچه میتوان با یک ریه زندگی کرد اما بدون ریسک و عوارض جانبی نیست. نتایج مطالعه ای که به تازگی در مجله معتبر سرطان (Journal of Cancer) منتشر شده، نشان میدهد پنومونکتومی یا جراحی برداشتن یکی از ریه‌ها، جراحی پرخطری است که می‌تواند منجر به عوارض جدی و حتی مرگ شود.
دیگر عوارض احتمالی پنومونکتومی (برداشتن یک ریه) عبارتند از:
- نارسایی تنفسی
- خونریزی بیش از حد و شوک
- ریتم غیر طبیعی قلب یا آریتمی
- کاهش جریان خون
- لخته شدن خون در ریه یا آمبولی ریه
- ذات الریه
- بیهوشی ناشی از جراحی نیز خطرات خاص خود را دارد
فرآیند پنومکتومی شامل ایجاد یک برش در کنار بدن برای برداشتن ریه آسیب دیده است. فضای باقی مانده پس از برداشتن ریه با هوا پر می شود. در طول دوران نقاهت، فرد ممکن است احساس درد یا فشار موقتی در ناحیه شکم داشته باشد زیرا این هوا در بدن جابجا و جذب می شود. با گذشت زمان، ریه دیگر کمی منبسط می شود تا بخشی از این فضای خالی را اشغال کند. فضای باقی مانده نیز به طور طبیعی با مایع پر می شود.
مراقبت های بعد از جراحی برداشتن یک ریه (پنومونکتومی)
دوران نقاهت جراحی پنومونکتومی نسبتاً طولانی است و بهبودی کامل ممکن است هفته ها یا حتی ماه ها طول بکشد. در حین بهبودی و حتی پس از آن، فرد- برای زندگی با یک ریه – باید از محدودیت های خود آگاه باشد. ممکن است مجبور شود سطح فعالیت خود را به میزان قابل توجهی کاهش دهد.
برخی از موارد ممکن است باعث شود فرد احساس باد بیشتری در بدن خود کند که این موضوع او را در معرض خطر کاهش جریان خون یا غش قرار میدهد. حتی فعالیت‌های روزمره مانند بلند شدن از رختخواب، ایستادن یا بالا رفتن از پله‌ها ممکن است باعث شود فرد احساس باد شدیدی در قفسه سینه خود کند.
عوامل دیگری که بر میزان بهبودی فرد، دوران نقاهت و کیفیت زندگی با یک ریه تأثیر دارند عبارتند از:
- سلامت عمومی بیمار قبل از عمل جراحی
- سن
- سابقه استعمال سیگار
- سابقه داشتن بیماری های ریوی
آیا میدانید
افرادی که سابقه سیگار کشیدن یا سایر بیماری های ریوی دارند که عملکرد ریه آنها را محدود می کند، در دوران نقاهت و پس از بهبودی باید بیشتر مراقب باشند.
علل انجام جراحی پنومونکتومی
برخی بیماری ها و حوادث ممکن است سبب نیاز به پنومونکتومی و ادامه زندگی با یک ریه شود، از جمله:
- صدمات تروماتیک در قفسه سینه مانند تصادف شدید
- سل
- عفونت های قارچی
- بیماری مادرزادی ریه
- عوارض ناشی از سیگار کشیدن
- سرطان
- برونشکتازی که فرد را در معرض خطر عفونت های مکرر قرار می دهد
اگرچه در گذشته عفونت ها یکی از دلایل اصلی برداشتن ریه بودند، اما اکنون این امر بسیار کمتر شده است. با این حال برای عفونت‌های شدیدی که آسیب گسترده ایجاد می‌کنند یا درمان آن بسیار دشوار است، برداشتن ریه ممکن است بهترین اقدام باشد.
چشم انداز زندگی با یک ریه
برای یک فرد سالم، برداشتن ریه نباید باعث محدود شدن شدید زندگی شود. نمیتوان به طور دقیق به هر فردی گفت که پس از جراحی پنومونکتومی، در زندگی با یک ریه دچار چه محدودیت هایی خواهد شد، زیرا هیچ دو موردی دقیقاً مشابه هم نیستند.
برای فردی که مشکلات دیگری دارد که روی ریه دیگر نیز تأثیر می گذارد، تنفس و زندگی با یک ریه دشوارتر خواهد بود. عوارض ناشی از بیماری های ریوی یا سابقه سیگار کشیدن احتمال اینکه فرد پس از جراحی، بیشتر احساس باد در قفسه سینه و شکم خود کند و یا سخت تر نفس بکشد، را افزایش میدهد.
روش برداشتن ریه معمولاً تنها بخشی از درمان نیست که بر نحوه و کیفیت زندگی فرد تأثیر می گذارد. پایبندی فرد به سایر رژیم های درمانی نیز بر چشم انداز کلی زندگی وی تأثیر می گذارد.
درمان هایی مانند توانبخشی ریوی یکی از عوامل مهم در بهبودی و عملکرد کلی ریه پس از جراحی هستند. انجام تمرینات تنفسی تجویز شده توسط پزشک نیز از دیگر عوامل مؤثر بر بهبودی است.
خلاصه
زندگی با یک ریه امکانپذیر است با این حال، توانایی فرد برای ورزش و فعالیت های بدنی به احتمال زیاد کمتر میشود.
جراحی برداشتن ریه (پنومونکتومی) یک جراحی تهاجمی است که شامل برداشتن بخشی از ریه یا کل آن است.
خود جراحی نیز مانند روند بهبودی، خطراتی را به همراه دارد. افراد مبتلا به بیماری های زمینه ای که، ریه های آنها را تحت تأثیر قرار می دهد، بیشتر در معرض عوارض جانبی هستند و نیاز به مراقبت بیشتری دارند.
روش های بهبودی و توانبخشی ریوی نقش مهمی در تقویت ریه باقی مانده و بهبود تدریجی عملکرد ریه دارند.
