پوکی استخوان: بیماری خاموش

بدن ما برای ساخت و حفظ سلامت استخوان ها به مواد معدنی کلسیم و فسفات نیاز دارد. در طول زندگی، بدن به بازجذب استخوان قدیمی و ایجاد استخوان جدید ادامه می دهد. تا زمانی که تعادل خوبی بین استخوان های جدید و قدیمی در بدن وجود داشته باشد، استخوان ها سالم و قوی می مانند. از دست دادن استخوان زمانی رخ می دهد که بازجذب استخوان قدیمی بیشتر از ایجاد استخوان جدید شود.

گاهی اوقات، از دست دادن استخوان بدون هیچ دلیل شناخته شده ای رخ می دهد. گاهی اوقات نیز ارثی (ژنتیکی) است. به طور کلی احتمال اینکه زنان سفیدپوست و مسن دچار تحلیل استخوان شوند، بیشتر است.

با افزایش سن، بدن ممکن است به جای اینکه مواد معدنی را در استخوان ها نگه دارد، کلسیم و فسفات را از استخوان ها بازجذب کند. این فرایند سبب ضعیف شدن استخوان ها می شود. در واقع خطر اصلی، نداشتن کلسیم کافی برای ساخت بافت استخوانی جدید بدلیل کمبود کلسیم در بدن است. از این رو خوردن و نوشیدن مقدار کافی از غذاهایی که غنی از کلسیم هستند، بسیار مهم و کلیدی است. همچنین بدن برای جذب بهتر کلسیم به ویتامین D نیز نیاز دارد.

دلایلی که می تواند سبب شکنندگی استخوان ها شوند:

• • عدم مصرف کافی غذاهای حاوی کلسیم و ویتامین D
  • عدم جذب کافی کلسیم از غذاها توسط بدن به دلایلی مانند عمل جراحی بای پس معده
  • کاهش استروژن در زنان در زمان یائسگی و کاهش تستوسترون در مردان با افزایش سن
  • استراحت مطلق به دلیل یک بیماری طولانی مدت (این عامل در میان کودکان شایع تر است)
  • شرایط پزشکی خاص که باعث افزایش التهاب در بدن می شود
  • مصرف برخی داروها، مانند داروهای خاص تشنج، درمان های هورمونی برای سرطان پروستات یا سینه، و داروهای استروئیدی که بیش از 3 ماه مصرف شوند.
  • عدم وجود دوره های قاعدگی برای مدت طولانی
  • سابقه خانوادگی پوکی استخوان
  • نوشیدن مقدار زیادی الکل
  • وزن کم بدن
  • سیگار کشیدن
  • داشتن اختلال خوردن، مانند بی اشتهایی عصبی
  • برخی نژادها به صورت ژنتیکی توده استخوانی کمتری دارند

علائم

در مراحل اولیه پوکی استخوان هیچ علامتی وجود ندارد. بسیاری از اوقات، افراد قبل از اطلاع از ابتلا به این بیماری دچار شکستگی می شوند. شکستگی استخوان های ستون فقرات می تواند تقریباً در هر نقطه از ستون فقرات باعث درد شود. به این شکستگی های فشاری می گویند. آنها اغلب بدون آسیب رخ می دهند. درد در طول زمان به طور ناگهانی یا آهسته بروز می کند. پوکی استخوان در طول زمان می تواند باعث کوتاهی قد و خمیدگی (قوز) شود.

معاینات و بررسی ها

اسکن DEXA، اشعه ایکس با تابش کم است که چگالی مواد معدنی موجود در استخوان ها را اندازه گیری می کند. بیشتر اوقات، تراکم را در ستون فقرات و استخوان های لگن اندازه گیری می کند. نتایج اسکن DEXA تراکم مواد معدنی استخوان شما را هم با یک فرد بالغ جوان که تحلیل استخوانی ندارد و هم با افراد هم سن و جنس شما مقایسه می کند. DEXA اغلب هر 2 سال یکبار تکرار می شود و پزشکان از آن برای موارد زیر استفاده می کند:

• تشخیص از دست دادن استخوان و پوکی استخوان
• پیش بینی خطر شکستگی استخوان در آینده
• بررسی عملکرد داروهای پوکی استخوان

اگرچه عکس برداری با اشعه ایکس ساده از ستون فقرات یا لگن هم می تواند شکستگی یا فروپاشی استخوان های ستون فقرات را نشان دهد، اما در پیش بینی احتمال ابتلا به پوکی استخوان دقیق نیست. بررسی نمره استخوان ترابکولار (TBS) هم برای سنجش کیفیت استخوان و کمک به ارزیابی خطر شکستگی انجام می شود.

اگر پزشک تشخیص دهد که علت پوکی استخوان شما بیماری است، نه از دست دادن آهسته استخوان که با افزایش سن رخ می دهد، ممکن است به آزمایش خون و ادرار نیاز داشته باشید.

درمان

درمان پوکی استخوان شامل :

• ایجاد تغییرات در سبک زندگی، مانند تغییر در رژیم غذایی و ورزش
• مصرف مکمل های کلسیم و ویتامین D
• استفاده از داروها

داروهای مورد استفاده برای درمان پوکی استخوان عبارتند از:

بیس فسفونات ها – داروهای اصلی مورد استفاده برای پیشگیری و درمان پوکی استخوان در زنان یائسه هستند. آنها را می توان به صورت خوراکی یا تزریقی تجویز کرد.

دنوزوماب – از دست دادن استخوان را کاهش می دهد و تراکم استخوان را افزایش می دهد. از طریق تزریق زیر پوست انجام می شود.

تری پاراتید یا آبالوپاراتید – شکل مصنوعی هورمونی است که در بدن برای افزایش تراکم استخوان ساخته می شود.

روموسوزوماب – داروی جدیدی است برای درمان پوکی استخوان شدید.

تعدیل کننده های گیرنده استروژن

کلسی تونین – شکل مصنوعی هورمونی است که در بدن برای افزایش تراکم استخوان ساخته می شود. عمدتا برای درمان درد حاد ناشی از شکستگی ستون فقرات استفاده می شود.

مدت زمانی که این داروها باید مصرف شود به شرایط فرد بستگی دارد. توصیه می شود که:

• اگر احتمال خطر شکستگی کم است، 5 سال داروی خوراکی یا 3 سال درمان تزریقی استفاده شود
• اگر احتمال خطر شکستگی بالا است، 10 سال داروی خوراکی یا 6 سال درمان تزریقی استفاده شود

جراحی ها نیز برای درمان درد شدید و ناتوان کننده ناشی از شکستگی های ستون فقرات ناشی از پوکی استخوان وجود دارند که عبارتند از:

• کیفوپلاستی (ماده ای در استخوان ستون فقرات قرار می گیرد تا ارتفاع مهره ها را بازیابی کند)
• همجوشی ستون فقرات (استخوان های ستون فقرات به هم متصل می شوند تا روی هم حرکت نکنند)

پیشگیری

ورزش

ورزش نقش کلیدی در حفظ تراکم استخوان در افراد مسن دارد. برخی از تمرینات توصیه شده برای کاهش احتمال شکستگی عبارتند از:

ورزش های تحمل وزن، مانند پیاده روی، دویدن، بازی تنیس یا رقصیدن حداقل به مدت 30 دقیقه و سه بار در هفته.

تمرین با وزنه و نوارهای کششی

تمرینات تعادلی مانند تای چی و یوگا

تغذیه

رژیم غذایی را دنبال کنید که مقدار لازم کلسیم و ویتامین D مورد نیاز بدنتان را تأمین کند. تنها در صورتی که رژیم غذایی شما مقادیر توصیه شده را نداشته باشد، برای جبران کمبود از مکمل ها استفاده کنید.

برای دریافت کلسیم و ویتامین D کافی می توانید این دستورالعمل ها را دنبال کنید:

بزرگسالان تا 50 سالگی باید 1000 میلی گرم کلسیم و 400 تا 800 واحد ویتامین D در روز دریافت کنند.

زنان 51 تا 70 ساله باید روزانه 1200 میلی گرم کلسیم و 400 تا 800 واحد ویتامین D در روز دریافت کنند.

مردان 51 تا 70 ساله باید روزانه 1000 میلی گرم کلسیم و 400 تا 800 واحد ویتامین D در روز دریافت کنند.

بزرگسالان بالای 70 سال باید روزانه 1200 میلی گرم کلسیم و 800 واحد ویتامین D در روز دریافت کنند.

• بیشتر بخوانید: کلسیم و نقش آن در رژیم غذایی

در صورت داشتن عوامل خطر برای پوکی استخوان یا سطح پایین این ویتامین، پزشک ممکن است دوزهای بالاتر ویتامین D را توصیه کند.

ترک عادات ناسالم

اگر سیگار می کشید، آن را ترک کنید.

مصرف الکل خود را محدود کنید. الکل می تواند به استخوان های شما آسیب برساند که شما را در معرض خطر افتادن و شکستن استخوان قرار می دهد.

داروهایی که باعث خواب آلودگی و بی ثباتی شما می شوند مصرف نکنید. اگر مجبورید آنها را مصرف کنید، زمانی که بلند می شوید و در حال حرکت هستید بیشتر مراقب باشید