ورزش و کبد چرب: آیا ورزش به درمان و پیشگیری از کبد چرب کمک میکند؟

بیماری کبد چرب به دلیل تجمع بیش از اندازه چربی در کبد ایجاد می شود و شایع ترین بیماری کبدی در سراسر جهان است. تأخیر در تشخیص و درمان این بیماری می تواند منجر به بیماری های جدی کبدی از جمله سیروز کبدی و سرطان کبد شود.

چاقی، فشار خون و کلسترول بالا، اصلی ترین علل قابل کنترل ابتلا به بیماری کبد چرب هستند. بیماری که اغلب به دلیل پنهان بودن علائم آن، کمتر از 5 % از مبتلایان، از ابتلای خود به آن آگاه هستند.

نقش ورزش در درمان کبد چرب

• تجمع چربی در کبد را می‌توان با کاهش وزن و رژیم غذایی سالم کاهش داد. فواید ورزش نه تنها به مدیریت وزن، بلکه به تغییر در متابولیت‌های تولید شده توسط بدن و میکروب‌های روده که در ایجاد بیماری کبد چرب نقش دارند، کمک میکند (متابولیت ها مواد شیمیایی هستند که در طی فرآیندهای متابولیکی در بدن تولید می شوند).
• ورزش از طریق عضله سازی و تقویت عضلات به بازگرداندن تعادل قند (گلوکز) و چربی خون کمک می کند. عضله بزرگترین مصرف‌کننده گلوکز (قند اصلی خون) در بدن است و فعالیت بدنی کبد را وادار می‌کند تا چربی بیشتری بسوزاند و آن را به سوخت عضلات تبدیل کند.
• متابولیسم و سلامت قلب و عروق با ورزش افزایش پیدا می کند و سوزاندن منابع انرژی آسان‌تر می‌شود. این امر به جلوگیری از تجمع چربی در کبد و کنترل قند خون کمک می‌کند.

آیا میدانید

مقاومت به انسولین باعث تجمع چربی در کبد و بالا بردن ریسک ابتلا به کبد چرب است. مصرف قند زیاد و عدم فعالیت بدنی کافی با گذشت زمان منجر به “مقاومت به انسولین” می شود. در این وضعیت بدن ذخیره گلوکز اضافی را متوقف می‌کند و در عوض سطح قند خون را به طور خطرناکی بالا نگه می‌دارد.

چه ورزش هایی برای پیشگیری و درمان مفیدند؟

واقعیت این است که هر نوع فعالیت بدنی مفید است و کافی است فقط تحرک داشته باشید. اما بدیهی است که همه ورزش ها به یک شکل و به یک اندازه در پیشگیری و درمان کبد چرب تأثیر ندارند.

• تمرینات هوازی

تمرینات هوازی مانند دویدن باعث سوزاندن چربی می شود و ذخیره آن را در کبد کاهش میدهد.

برای کاهش چربی کبد، توصیه می‌شود افراد مبتلا به بیماری کبد چرب ۱۵۰ تا ۲۴۰ دقیقه در هفته ورزش هوازی با حداقل شدت متوسط انجام دهند. با این حال حتی ۱۳۵ دقیقه ورزش با شدت متوسط در هفته (مثلاً  3 بار پیاده وری 45 دقیقه ای در هفته) نیز مفید است.

• تمرینات مقاومتی

تمرینات مقاومتی مانند وزنه‌برداری، توده عضلانی را افزایش می‌دهد و باعث ایجاد تغییرات سالم در متابولیسم می‌شود.

چند بار ورزش در هفته، برای سلامت کبد مفید است؟

اگرچه نحوه ورزش و نوع ورزشی که انجام می دهید، مهم است اما تعداد دفعاتی که ورزش میکنید از نوع آن، مهم تر است.

اکثر مطالعات نشان میدهند که انجام 30 تا 60 دقیقه ورزش در روز، 3 بار در هفته و به مدت 12 هفته، چربی کبد را به  شکل مؤثری کاهش میدهد.

نکته دیگر شدت فعالیت بدنی است. طبق تحقیقات افرادی که کمی دویدن را به برنامه پیاده‌روی خود اضافه کردند، چربی کبدی بیشتری نسبت به افرادی که فقط پیاده‌روی انجام میدادند، از دست ندادند. این نتایج نشان میدهد که تداوم فعالیت بدنی از نوع و شدت آن برای بهبود سلامت کبد، مهم تر است.

مطالعات جدید

یک مطالعه جدید در دانشگاه فنلاند نشان می‌دهد که ورزش با تأثیر بر چندین مسیر متابولیکی در بدن، به درمان بیماری کبد چرب غیرالکلی کمک میکند. انجام منظم تمرینات تناوبی با شدت بالا (HIIT) در طول یک دوره ۱۲ هفته‌ای، قند خون ناشتا و دور کمر را به طور قابل توجهی کاهش میدهد و با تغییرات در فراوانی تعدادی از متابولیت‌ها همراه است. مهمترین تغییرات در اسیدهای آمینه و مشتقات آنها، لیپیدها و اسیدهای صفراوی مشاهده شد.

به طور خاص، ورزش سطح اسیدهای آمینه، که بلوک‌های سازنده پروتئین‌ها هستند، را در بافت چربی افزایش داد. به گفته محققان، تجمع بیشتر اسیدهای آمینه در بافت چربی ممکن است با بهبود متابولیسم لیپید و گلوکز و همچنین کاهش مقاومت به انسولین مرتبط باشد.