علائمی که نشان میدهد کمبود ویتامین B12 (کوبالامین) دارید
کمبود ویتامین B12 در مراحل اولیه بدون علامت است و تشخیص آن یک چالش، زیرا اغلب این فرضیه وجود دارد که کم خونی معیار لازم برای تشخیص کمبود کوبالامین است. این امر سبب می شود در بسیاری از موارد تشخیص و در نتیجه درمان کمبود B12 به تأخیر بیفتد.
تشخیص و درمان سریع کمبود کوبالامین بسیار مهم است. بنابراین آشنایی با علائم مختلف و متعدد آن می تواند برای شروع به موقع درمان حیاتی باشد. همه علائمی که در ادامه به آنها پرداخته می شود ممکن است با شدت مختلف در فردی که دچار کمبود ویتامین B12 است بروز کند. گاهی برخی علائم آشکارتر و شدیدتر و برخی دیگر کمرنگ تر و ضعیف تر هستند.

علائم عمومی کمبود ویتامین B12 یا همان کوبالامین
- خستگی، حسی شبیه به تخلیه کامل انرژی
- ضعف
- سرگیجه که ممکن است منجر به غش کردن شود
- سردرد
- سردردهای میگرنی
- ریزش مو
- خاکستری شدن زودرس موها
- شکنندگی ناخن ها
- افزایش حساسیت به عفونت (عفونت ادراری و عفونت سینوس ها)
- تنگی نفس
- تنگی نفس و سرفه همراه با خلط
- نفس نفس زدن
- گرفتگی صدا و علائم فلج تارهای صوتی (این علامت به ندرت اتفاق میفتد)
- ضعف و درد عضلانی
- افزایش نبض (تاکی کاردی)
- تپش قلب
- پایین بودن بیش از حد فشار خون
- رنگ پریدگی پوست
- وزوز گوش
- حساسیت بیشتر به سرما به خصوص در دست ها و پاها
- علائمی شبیه تب
- احساس شبیه سرماخوردگی و یا آنفولانزای خفیف
- سوزن سوزن شدن (گز گز) دست ها و پاها
- مشکل در راه رفتن به دلیل ضعف و بی حسی عضلات
- گلوسیت (قرمزی غیر طبیعی رنگ زبان، دردناک، صاف و گاهی اوقات عفونی زبان)
- التهاب مخاط دهان (استوماتیت)
- خونریزی لثه
- درد دهان
- زخم های دهانی
- طعم بد در دهان
- احساس سوزش در دهان
- مشکلاتی گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ، اسهال، درد شکم، نفخ و یبوست
- کاهش اشتها و کاهش وزن
- گیجی
علائم عصبی کمبود ویتامین B12
- زوال شناختی
- ضعف حافظه (به خصوص حافظه کوتاه مدت)
- مشکل در تمرکز کردن
- مشکل در یافتن کلمات مناسب (آفازی)
- افسردگی، تغییرات خلقی، احساس ناتوانی (زیاد گریه کردن)، تحریک سریع، طغیان خشم و اضطراب
- زوال عقل (علائمی شبیه آلزایمر)
- بی حسی پوست (پارستزی)
- اسپاستیک و بی ثباتی در راه رفتن (آتاکسی)
- رفلکس های (واکنش های) غیر طبیعی عضلات
- بی حسی دست ها و پاها (خواب رفتگی دست ها و پاها)
- لرزش عضلات روی پوست مانند پلک
- کاهش توانایی درک وضعیت بدن از محیطی که فرد در آن قرار دارد
- تاری دید، آتروفی بینایی
- مشکلات شنوایی مانند وزوز گوش
- کاهش حس بویایی، چشایی و لامسه
- اختلال در ریتم خواب
علائم کمبود ویتامین B12 در زنان
- آتروفی مخاط واژن که منجر به درد و حساس شدن دیواره واژن می شود
- عفونت مزمن مجاری ادراری و واژن
- ناباروری (در مردان و زنان)
- سقط مکرر
- زایمان های نارس
- نتایج مثبت کاذب تست پاپ اسمیر PAP
- مشکلات قاعدگی (خونریزی شدید یا عدم قاعدگی)
- کمردرد و درد در اندام های تحتانی
- پاهای بی قرار
- هیپرپیگمانتاسیون (ایجاد لکه های تیره روی پوست) پوست یا غشاهای مخاطی
- ویتیلیگو (پیسی)
- پوکی استخوان
علائم کمبود ویتامین B12 در نوزادان
- گریه زیاد
- تحریک پذیری بیش از حد
- مکیدن و بلع ضعیف
- عدم لبخند زدن
- بیرون انداختن، آروغ زدن، امتناع از غذا
- افزایش وزن ناکافی
- تأخیر رشدی
- بی تفاوتی
- ضعف عمومی
- حرکت غیر طبیعی (بازوها و پاها)
- آتاکسی (کنترل ضعیف عضلانی و عدم تعادل برخی عضلات بدن)
علائم کمبود ویتامین B12 در کودکان و نوجوانان
- مشکلات رفتاری (خفیف تا شدید)
- افسردگی (خفیف تا شدید)
- زوال شناختی (مشکلات مربوط به حافظه و تمرکز)
- حالت تهوع و بی اشتهایی
- نقص رشد
- عدم لبخند زدن و یا خندیدن
- حرکات غیر ارادی
شایع ترین علائم عمومی و عصبی کمبود ویتامین B12 بر اساس آمارها
آمارها نشان میدهد که :
- 96 درصد افرادی که کمبود ویتامین B12 دارند دچار خستگی غیر معمول هستند
- 87 درصد آنها خسته از خواب بیدار می شوند
- 34 درصد گلوسیت دارند
- 30 درصد ریزش مو، زخم دهان یا تاری دید دارند
- 78 درصد از از دست دادن حافظه رنج می برند
- 75 درصد در تمرکز کردن دچار مشکل هستند
- 73 درصد دچار تنگی نفس می شوند
- 66 درصد آتاکسی را تجربه می کنند
- 59 درصد دچار سرگیجه می شوند
- 56 درصد آریتمی دارند
- 50 درصد آفازی دارند
علل کمبود ویتامین B12
افزایش سن
با افزایش سن، بدن به خوبی قبل نمی تواند ویتامین ب12 را جذب کند و همین موضع یکی از دلایل کمبود کوبالامین در میانسالان و سالمندان است.
جراحی هایی که با هدف کاهش وزن انجام میشوند
یکی از رایج ترین عمل های کاهش وزن «بای پس معده» است. پس از انجام این جراحی، غذا قسمت هایی از معده و روده کوچک را دور می زند و این معمولاً جایی است که B12 به شکل قابل استفاده تجزیه می شود.
مصرف برخی داروها
مصرف برخی داروها می توانند باعث کاهش سطح ویتامین B12 در بدن شده و یا استفاده از این ویتامین را برای بدن سخت تر کنند. این داروها عبارتند از:
- کلرامفنیکل، آنتی بیوتیکی که برای درمان عفونت استفاده می شود
- مهارکننده های پمپ پروتون مانند لانسوپرازول (Prevacid) و امپرازول (Prilosec)
- داروهای زخم معده مانند سایمتیدین (تاگامت) و فاموتیدین (پپسید)
- متفورمین برای کنترل دیابت
ابتلا به برخی بیماری ها
حتی اگر فرد به اندازه کافی ویتامین ب12 از طریق رژیم غذایی خود دریافت کند، بازهم برخی از بیماری های زمینه ای می تواند بر جذب ویتامین B12 در روده تأثیر بگذارد. بیماری هایی که در جذب کافی ویتامین ب12 اختلال ایجاد می کنند عبارتند از:
- بیماری های گوارشی مانند بیماری کرون و کولیت اولسراتیو
- بیماری های خودایمنی مانند بیماری سلیاک و دیابت نوع 1
- اختلالات ژنتیکی مانند کمبود فاکتور ذاتی ارثی و کمبود ترانسکوبالامین
- بیماری مزمن پانکراس
- کم خونی خطرناک
- ویتیلیگو (پیسی)
مصرف زیاد الکل
داشتن رژیم گیاهخواری یا وگان
مصرف داروهای ضد اسید برای مدت طولانی
سؤالات متداول
اگر ویتامین B12 کم باشد در بدن چه اتفاقی می افتد؟
ویتامین ب12برای تولید گلبول های قرمز و عملکرد سیستم عصبی مهم است. پایین بودن میزان ویتامین B12 می تواند باعث کاهش سطح اکسیژن و مشکلات عصبی شود.
نشانه های کمبود ویتامین B12 چیست؟
در بیشتر افراد، شایعترین نشانههای کمبود ویتامین B12 عبارتند از خستگی، بیحالی، سوزن سوزن شدن دستها و پاها، مشکلات دهانی، گیجی و تحریکپذیری است.
سریع ترین راه برای رفع کمبود B12 چیست؟
سریعترین راه برای درمان کمبود ویتامین ب12 تغییر در برنامه غذایی یا مصرف مکملهای B12 است.
خستگی ناشی از کمبود ویتامین ب12 چگونه است؟
احساس خستگی مفرط همراه با کمبود انرژی، تنگی نفس و احساس ضعف.