علائم یبوست، 7 علامت که نشان میدهد دچار یبوست هستید + روش های پیشگیری

علائم یبوست

1. اجابت مزاج نامنظم

تعداد دفعات و زمان اجابت مزاج هر فرد با دیگری متفاوت است. برخی ممکن است یک بار در رزو، برخی چند بار در یک روز و بعضی دو روز یک بار اجابت مزاج دارند. با این حال اگر حداقل سه بار در هفته اجابت مزاج ندارید به این معنا است که دچار یبوست هستید.

2. زور زدن

نحوه اجابت مزاج از دیگر علائم یبوست است. عمل دفع به صورت عادی نیاز به تلاش زیادی ندارد. احساس خستگی، احساس عقب و جلو رفتن مدفوع در قسمت مقعد و زور زدن در هنگام اجابت مزاج نشان دهنده یبوست است.

3. نفخ

زمانی که احساس می کنید معده شما پُر و فراخ شده (اتساع) یعنی به اصطلاح نفخ کرده اید هم، می تواند نشان دهنده یبوست باشد.

وقتی مدفوع در بخشی از روده بزرگ به نام رکتوم باقی می‌ماند، ممکن است از خروج گاز جلوگیری کند و باعث نفخ شود. نفخی که در اثر یبوست ایجاد می شود باید پس از اجابت مزاج کامل از بین برود زیرا پس از دفع کامل، هوا قادر به حرکت در روده ها می شود.

4. مدفوع سفت، ناصاف و گلوله ای

از دیگر علائم یبوست، شکل ظاهری مدفوع است. در حین عبور غذاهای هضم شده از داخل روده بزرگ، آب موجود در غذاها توسط روده بزرگ جذب می شود. اگر عمل هضم کُندتر از حد معمول انجام شود، روده آب بیشتری را جذب میکند که باعث سفت، ناصاف و گلوله گلوله شدن مدفوع می شود.

5. احساس تخلیه ناقص

اگر پس از دفع باز هم احساس می کنید که روده شما کاملاً تخلیه نشده و نیاز به اجابت مزاج مجدد دارید، نشان دهنده یبوست است. علت آن معمولا این است که مدفوع بیشتری در قسمت آخر روده بزرگ که به آن کولون سیگموئید می گویند و به رکتوم متصل است، باقیمانده است.

با این حال در برخی موارد احساس تخلیه ناقص بدلیل باقی ماندن مدفوع در روده نیست بلکه ناشی از مشکلی بنام تانسموس است. این حالت اغلب بدلیل بیماری‌های التهابی یا اختلالات حرکتی که بر حرکت روده‌ها تأثیر می‌گذارند، ایجاد می شود.

6. دفع گاز بیش از حد

در اغلب موارد دفع گاز بیشتر از حد معمول و یا بسیار بدبو از علائم یبوست است که دلیل آن آزاد کردن گازهای گوگردی توسط باکتری های روده بزرگ است.

7. کمردرد

شاید عجیب باشد اما یبوست می‌تواند باعث کمر درد، به ویژه در قسمت پایین کمر شود. پُر بودن بیش از حد روده بزرگ، اعصاب ناحیه کمر را تحت فشار قرار میدهد و باعث درد می شود.

روش های پیشگیری از یبوست مزمن

مؤثرترین کاری که می‌توانید برای کاهش علائم یبوست انجام دهید انجام تغییراتی است که می توانند در پیشگیری از یبوست مؤثر باشند که عبارتند از:

1. تغییرات غذایی

• مصرف برخی غذاها در پیشگیری از یبوست بسیار مؤثر است و توصیه می شود آن ها را حتما در رژیم غذایی خود قرار دهید. یکی از این خوراکی ها آلو است. مطالعات نشان میدهد که آلو حتی بهتر از فیبر پسیلیوم، می تواند یبوست را برطرف کند.
• تا حد امکان از مصرف غذاهای فرآوری شده و آماده که فیبر کمی دارند، خودداری کنید
• آب بیشتر بنوشید به ویژه هنگامی که غذاهای حاوی فیبر مصرف می کنید
• غذاهای غنی از فیبر مانند میوه‌ها، سبزیجات و غلات کامل بیشتری بخورید. توصیه می شود بزرگسالان با توجه به سن و جنسیت، حداقل 25 تا 34 گرم فیبر در روز دریافت کنند.

آیا میدانید

اگرچه مصرف فیبر می تواند از یبوست جلوگیری کند اما اگر از قبل یبوست داشته باشید، ممکن است باعث ناراحتی بیشتر شود.

2. تغییرات سبک زندگی

عوامل مختلف سبک زندگی بر حرکات روده تأثیر می‌گذارند. برخی تغییرات مفیدی که می توانند در کاهش علائم یبوست مؤثر باشند عبارتند از:

• تنظیم نحوه نشستن در توالت برای بهبود حرکات روده و دفع آسانتر. اگر از توالت فرنگی استفاده می کنید، هنگام نشستن از یک چهارپایه کمک بگیرید تا زانوهایتان بالاتر قرار بگیرد. این کار بدن را در وضعیتی شبیه چمباتمه زدن قرار میدهد و زاویه بین کانال مقعد و رکتوم را صاف می‌کند و به تخلیه سریع‌تر و کامل‌تر روده‌ها کمک می‌کند.
• فعالیت بدنی خود را افزایش دهید. افزایش فعالیت بدنی نقش مهمی در افزایش حرکات روده دارد. مطالعات نشان می‌دهد که تمرینات ملایم مانند پیاده‌روی یا چی‌گونگ می‌تواند به رفع یبوست کمک کند.
• به سیگنال‌های بدن برای اجابت مزاج توجه کنید. نادیده گرفتن این سیگنال ها، به مرور زمان باعث کاهش آنها و یبوست می شود.
• عادت دادن بدن به اجابت مزاج بعد از صرف وعده های غذایی یکی از روش های مؤثر برای کاهش علائم یبوست است. سعی کنید زمان‌های دستشویی رفتن را بعد از وعده‌های غذایی که روده‌ها بیشترین فعالیت را دارند، تنظیم کنید. غذا خوردن باعث تحریک حرکات دودی شکل می‌شود. حرکات دودوی شکل، انقباضات عضلانی موج مانندی هستند که از مری شروع می‌شوند و در دستگاه گوارش جریان می‌یابند و عبور غذا و مواد زائد را تسهیل می‌کنند.

درمان علائم یبوست

• نوشیدن آب
• مصرف ملین: اثرات ملین ها بسته به دوز مصرفی یا تعداد دفعات استفاده از آنها، متفاوت است. ملین هایی مانند:
  • مکمل‌های فیبر (سیتروسل، فیبرکان، متاموسیل)
  • روان‌کننده‌ها مانند روغن معدنی (فلیت)
  • عوامل اسمزی (میرالاکس، شیر منیزی)
  • محرک‌ها (کورکتول، دولکولاکس): ملین‌های محرک باعث انقباض روده‌ها می‌شوند که ممکن است منجر به گرفتگی و درد شکم شود. آنها فقط باید در صورت شدید بودن یبوست و یا بی اثر بودن سایر درمان ها، استفاده شوند.
  • نرم‌کننده‌های مدفوع (کولاس، دوکوزات): نرم‌کننده‌های مدفوع، اگرچه باعث نرم تر شدن مدفوع می شوند اما نتایج مطالعات بالینی نشان میدهد که تأثیری در بهبود یوست ندارند.

داروهایی که می توانند باعث یبوست شوند

اگر تغییرات رژیم غذایی و سبک زندگی، به علاوه ملین ها کمکی به درمان علائم یبوست نکرد، ممکن است داروهایی که می خورید باعث ایجاد یبوست شده باشند مانند:

• آنتی‌اسیدها که برای خنثی کردن اسید معده و درمان سوزش سر دل و سوء هاضمه تجویز می شوند
• مسدودکننده‌های کانال کلسیم که برای درمان فشار خون تجویز می شوند
• قرص‌های آهن
• داروهای بیماری پارکینسون
• داروهای مسکن مانند مواد مخدر

هشدار: قبل از قطع مصرف هر دارویی که برایتان تجویز شده است، با پزشک مشورت کنید.