فولات و اسید فولیک چه تفاوتی دارند؟

فولات از دستگاه گوارش عبور می کند و از طریق روده وارد جریان خون می شود. فولات از طریق جریان خون برای پردازش وارد کبد می شود. سپس مقدار اضافی آن به کلیه ها فرستاده شده و از طریق ادرار از بدن خارج می شود.

فولات یک ویتامین محلول در آب است یعنی بدن می تواند به راحتی از شر مقدار اضافی آن خلاص شود. اگرچه ممکن است خون حاوی مقداری فولات اضافی باشد، اما هیچ خطر شناخته شده ای برای سلامتی ایجاد نمی کند.

مصرف بیش از حد ویتامین های محلول در چربی (A، D، E و K) می تواند باعث مشکلات سلامتی شود. بدن این ویتامین ها را در ذخایر چربی ذخیره می‌کند، بنابراین با مصرف بیش از حد در طول زمان در بدن جمع شده و ممکن است مشکلاتی را  ایجاد کنند.

اسید فولیک از فولات پایدارتر است. فولات در معرض گرما و نور تجزیه می شود بنابراین در هنگام پخت غذا، ممکن است فولات از بین برود اما اسید فولیک پایدارتر است. به همین دلیل تولید کنندگان محصولات غذایی، برای غنی کردن غذاها از اسید فولیک استفاده می کنند.

در جدول زیر فولات و اسید فولیک از جنبه های مختلف با هم مقایسه شده اند.

منابع فولات و اسید فولیک

منابع حاوی فولیک اسید عبارتند از:

• ماکارونی غنی شده، برنج و آرد ذرت ماسا
• غلات صبحانه غنی شده
• نان غنی شده
• مکمل ها ( مکمل ها معمولا حاوی 400 تا 1000 میکروگرم (mcg) اسید فولیک هستند)

سبزی های تیره، سبزیجات برگ دار، میوه ها، آجیل ها، غذاهای دریایی، تخم مرغ، لبنیات، مرغ، آب پرتقال و غلات همگی حاوی فولات هستند. فولات به طور طبیعی در بسیاری از غذاها وجود دارد اما برخی غذاها حاوی فولات بیشتری هستند. مؤسسه ملی بهداشت ایالات متحده (NIH)، پنج ماده غذایی با بالاترین سطح فولات را معرفی کرده است که عبارتند از:

• جگر گاو
• اسفناج
• نخود سیاه
• غلات صبحانه غنی شده
• مارچوبه

فولات و اسید فولیک، کدام یک برای قبل و دوران بارداری بهتر است؟

اسید فولیک و فولات، هر دو برای زنان، قبل از باردار شدن و در اوایل بارداری مهم هستند. سطح بالای فولات در خون در جلوگیری از نواقص مادرزادی مؤثر است. پایین بودن سطح فولات در بدن مادر در دروان بارداری خطر بی نظمی لوله عصبی را افزایش میدهد. نواقص مادرزادی لوله عصبی بر نخاع و مغز تأثیر می گذارد و منجر به مشکلات سلامتی جدی نوزاد می شود. دو مورد از رایج ترین مشکلاتی ناشی از نقص لوله مادرزادی عبارتند از:

• اسپینا بیفیدا، وضعیتی که در آن ستون فقرات به درستی شکل نمی گیرد و ممکن است باعث آسیب دیدگی اعصاب شود.
• آنسفالی، که از شکل گیری طبیعی قسمت هایی از مغز و جمجمه جلوگیری می کند.

مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها (CDC) توصیه می کند که زنان حداقل 1 ماه قبل از بارداری مصرف مکمل فولیک اسید را شروع کنند. مصرف مکمل های حاوی 400 میکروگرم اسید فولیک به همراه رژیم غذایی متنوع حاوی غذاهای غنی از فولات، بهترین راه برای اطمینان از کافی بودن سطح ویتامین B9 در دوران بارداری است.

عوارض کمبود فولات و اسید فولیک

از آنجایی که در کشورهای پیشرفته و در حال توسعه بسیاری از غذاهای روزمره حاوی اسید فولیک هستند، احتمال کمبود اسید فولیک کم است. با این وجود پایین بودن سطح فولات در بدن می تواند باعث کاهش تولید گلبول های قرمز و در نتیجه کم خونی شود. کمبود فولات باعث می شود بدن گلبول های قرمز بزرگتری بسازد که نمی توانند به درستی عمل کنند. علائم رایج کم خونی ناشی از فقر فولات عبارت است از:

• خستگی
• کم انرژی بودن
• احساس سوزن سوزن شدن در بازوها، دست ها و پاها
• زخم های دهانی
• مشکلات بینایی
• از دست دادن حافظه

اسید فولیک وسایر ویتامین های گروه B مسئول کنترل سطح اسید آمینه ای به نام هموسیستئین هستند. افزایش سطح هموسیستئین در بدن، خطر ابتلا به بیماری قلبی و سکته را افزایش میدهد. به همین دلیل مصرف کافی فولات یا مکمل های ویتامین B9، می تواند خطر سکته را کاهش دهد.

مشکلات و بیماری های گوارشی مانند بیماری سلیاک ممکن است از جذب مناسب مواد مغذی توسط بدن جلوگیری کند و احتمال کمبود فولات را افزایش دهد.

سوء مصرف الکل نیز خطر کمبود فولات را افزایش میدهد.

خلاصه

به طورکلی فولات به اشکال مختلف ویتامین B9 گفته می شود از جمله اسید فولیک. فولات و اسید فولیک در طیف وسیعی از غذاها وجود دارند با این تفاوت اصلی که فولات به شکل طبیعی در برخی منابع غذایی وجود دارد اما اسید فولیک توسط تولیدکنندگان مواد غذایی به آنها اضافه می شود.

بدن برای عملکرد طبیعی به فولات (ویتامین B9) نیاز دارد. اکثر کودکان و بزرگسالان از طریق رژیم غذایی خود فولات کافی دریافت می کنند. زنانی که قصد باردار شدن دارند یا در مراحل اولیه بارداری هستند باید مکمل اسید فولیک مصرف کنند. اسید فولیک از برخی نواقص مادرزادی از جمله نقص لوله عصبی، پیشگیری می کند.