مهمترین علل کاهش شنوایی چیست؟

• گوش خارجی بخش قابل دیدن گوش است که در دو طرف سر قرار دارد و به آن پینا یا گوش و مجرای گوش می‌گویند.
• گوش میانی شامل پرده گوش و استخوان های گوش میانی (به نام استخوانچه یا زنجیره استخوانی) است.
• گوش داخلی از دو بخش اصلی تشکیل شده است حلزون گوش برای شنیدن و سیستم دهلیزی برای حفظ تعادل.
• قشر شنوایی، سیستم شنوایی مرکزی با مسیرهای عصبی بسیار پیچیده ای که حلزون (گوش داخلی) را به مرکز شنوایی مغز (قشر شنوایی) متصل می کند.

انواع کم شنوایی

1. کم شنوایی هدایتی

شرایط و آسیب هایی که بر گوش خارجی و یا گوش میانی تأثیر می‌گذارند باعث کاهش شنوایی هدایتی می‌شوند. این نوع کم شنوایی اغلب قابل درمان است و معمولاً موقتی است.

2. کم شنوایی حسی عصبی

اختلالات گوش داخلی یا سیستم شنوایی مرکزی باعث کاهش شنوایی حسی عصبی می شوند. این نوع کم شنوایی معمولاً غیر قابل درمان و دائمی است و در اکثر مواقع حتی با جراحی نیز درمان نمی شود.

3. کم شنوایی مختلط

هنگامی که یک فقدان رسانایی و حسی عصبی باعث کاهش شنوایی شود به آن کم شنوایی مختلط می گویند.

مهمترین علل کاهش شنوایی

• پیری

افزایش سن مهمترین و شایع ترین علت کاهش شنوایی در افراد بالای 60 سال است که به آن پیرگوشی یا پری بایکوزیس می گویند.

با بالا رفتن سن، تمام قسمت‌های دستگاه شنوایی و به ویژه حلزون گوش و مسیرهای عصبی مرتبط با مغز دچار ساییدگی و پارگی می شوند. این فرآیند در مراحل اولیه حساسیت شنوایی به صداهای بلند را تحت تأثیر قرار می دهد و شنیدن را بویژه در شرایط سخت مانند زمانی که صداهای مزاحم وجود داشته باشد، مشکل می کند. وزوز گوش از دیگر علائم پیرگوشی است.

• قرار گرفتن در معرض نویز

قرار گرفتن در معرض سر و صدای زیاد دومین علت شایع کاهش شنوایی است. سلول‌های حسی ظریف در حلزون گوش به نام سلول‌های مویی، در اثر صدای بلند آسیب میبینند. هر چه صدا بلندتر یا مدت زمان قرار گرفتن در معرض آن بیشتر باشد، احتمال کاهش شنوایی دائمی و وزوز گوش، بیشتر می شود.

کم شنوایی ناشی از سر و صدا (NIHL) می تواند در اثر شغل پر سر و صدا، شرکت در کنسرت های موسیقی، استفاده از هدفون، تلفن همراه یا سایر دستگاه ها برای گوش دادن به موسیقی با صدای بلند ایجاد شود. در حال حاضر گروه سنی نوجوان و جوان بیشتر در معرض ابتلا به این نوع کم شنوایی قرار دارند.

• بیماری های قلبی عروقی

بیماری های قلبی عروقی یکی از دلایل کم شدن شنوایی مرتبط با سن هستند. با این حال کاهش یا قطع خونرسانی به گوش داخلی یا مراکز شنوایی در مغز می تواند در هر فردی بدون در نظر گرفتن سن، باعث کاهش شنوایی شود.

حلزون گوش داخلی، نسبت به کاهش جریان خون بسیار حساس است و ممکن است دچار آسیب غیر قابل جبران شود. تصلب شرایین، فشار خون بالا، ترومبوز(لخته خون)، سکته مغزی و حمله قلبی همگی می توانند منجر به کاهش شنوایی دائمی شوند.

• بیماری های عفونی

بسیاری از بیماری‌های عفونی، باکتریایی و ویروسی می‌توانند باعث کاهش شنوایی حسی عصبی شوند. کم شنوایی ناشی از بیماری های عفونی معمولاً در یک گوش اتفاق می افتد. سرخک، اوریون، مننژیت، آبله مرغان، زونا و آنفولانزا شایع‌ترین بیماری های عفونی هستند که ممکن است باعث کم شنوایی شوند.

• داروها

مصرف برخی از داروها باعث کاهش شنوایی حسی عصبی می شوند که به آنها داروهای اتوتوکسیک می گویند. امروزه از این داروها فقط برای درمان بیماری های تهدید کننده زندگی مانند برخی سرطان ها یا عفونت های جدی استفاده می شود.

برخی از داروهایی که ممکن است باعث کاهش شنوایی موقت شوند عبارتند از:

• آسپرین و سایر NSAID ها مانند ایبوپروفن
• دیورتیک های حلقه ای که اغلب برای درمان و کنترل فشار خون بالا تجویز می شوند
• داروهای ضد مالاریا مانند کینین

آیا میدانید

 مصرف منظم و دوز بالای آسپرین می تواند باعث کاهش شنوایی شود. این نوع کم شنوایی معمولاً پس از قطع دارو، از بین میرود.

• دیابت

دیابت یکی دیگر از علل کم شنوایی حسی عصبی شناخته می شود. توصیه می شود همه افراد مبتلا به دیابت به طور منظم آزمایش شنوایی انجام دهند.

• سندروم مِنیر

سندروم یا اختلال منیر شایع ترین علت از دست دادن همزمان شنوایی و مشکلات تعادلی است که اغلب با وزوز در یک یا هر دو گوش همراه است. علت اختلال منیر به طور قطعی مشخص نیست.

حملات ناگهانی سرگیجه یکی دیگر از عوارض این بیماری است که با کاهش شنوایی نوسانی و وزوز گوش با صدای کم همراه است.

• ژنتیک

کم شنوایی ارثی یا ژنتیکی همیشه به این معنا نیست که فرد با آن متولد شده است. کم شنوایی ژنتیکی می تواند شروع دیررس داشته باشد مانند سندروم آشرز که باعث از دست دادن پیشرونده بینایی و شنوایی می شود.

• تومور

تومورهای غیرسرطانی مانند تومورهای استخوانی، بافت اسکار و کیست ها، می توانند کانال گوش را مسدود کرده و باعث کاهش شنوایی شوند. گاهی اوقات متوقف کردن رشد تومور، باعث بازیابی شنوایی می شود.

اگرچه این وضعیت بسیار نادر است، اما بوجود آمدن تومور بین گوش داخلی و ساقه مغز، می تواند باعث کاهش شنوایی شود. به توموری که بین گوش داخلی و ساقه مغز رشد میکند نوروم آکوستیک یا شوانوم دهلیزی می گویند. این تومور از نوع خوش خیم بوده و معمولاً بسیار آهسته رشد می کند. رشد تومور به تدریج به عصب شنوایی فشار آورده و ممکن است عصب دهلیزی (تعادل) مجاور را هم تحت تأثیر قرار دهد.

کاهش شنوایی، وزوز گوش، مشکل در حفظ تعادل و بی حسی صورت از علائم تومور نوروم آکوستیک است. این تومورمعمولاً در یک طرف سر ایجاد می شود اما در موارد بسیار نادر ممکن است تومور دوطرفه باشد. تومور دو طرفه اغلب با یک بیماری ارثی به نام نوروفیبروماتوز نوع 2 (NF2) همراه است.

• زوال عقل

تحقیقات نشان میدهد، کم شنوایی درمان نشده با زوال شناختی و زوال عقل مرتبط است. اگرچه هنوز به درستی مشخص نیست که چگونه کاهش شنوایی درمان نشده می تواند شروع زوال شناختی و زوال عقل (دِمانس) را تسریع کند!

• سر و صدا در محل کار

کم شنوایی سومین بیماری شایع در ایالات متحده پس از آرتریت و بیماری قلبی است. صدای بلند در محل کار مانند سرو صدای ماشین آلات، موتورها و ابزارهای برقی به مرور زمان به شنوایی آسیب میزنند. توصیه می شود افرادی که در محل های پر سر و صدا فعالیت می کنند حتما از گوش گیر یا محافظ گوش استفاده کنند.

• آسیب یا تغییرات ناگهانی فشار

ضربه شدید به استخوان های گوش میانی یا به اعصاب آن، ممکن است باعث کاهش شنوایی دائمی شود. تغییرات ناگهانی فشار ناشی از پرواز یا غواصی نیز می تواند به پرده گوش و گوش میانی آسیب برساند. پرده گوش معمولاً در عرض چند هفته بهبود می یابد، اما اگر گوش میانی آسیب شدیدی ببیند ممکن است نیاز به جراحی داشته باشد.

هشدار:  هرگز گوش پاک کن یا اشیاء دیگر را در گوش خود فرو نکنید زیرا ممکن است باعث پارگی پرده گوش و آسیب دائمی آن شود.

• بیماری های مزمن

برخی از بیماری های مزمن که به طور مستقیم به گوش مربوط نیستند نیز می توانند باعث کاهش شنوایی شوند مانند بیماری قلبی، سکته، فشار خون بالا و دیابت.

آیا میدانید

بیماری های خود ایمنی مانند روماتیسم مفصلی نیز با برخی از انواع کم شنوایی مرتبط هستند.

• “سکته مغزی” گوش

“سکته مغزی” گوش یا کاهش شنوایی حسی عصبی، زمانی اتفاق می افتد که فرد به طور ناگهانی یا در طی چند روز شنوایی خود را از دست بدهد. این عارضه اغلب در یک گوش و در 10 درصد مواقع در اثر ضربه، مصرف دارو یا مشکلات سلامتی رخ میدهد. در 90 درصد موارد پزشکان قادر به تشخیص علت آن نیستند.

• صداهای انفجاری

ترقه، شلیک گلوله و سایر انفجارها، امواج صوتی قوی ایجاد می کنند که ممکن است باعث پارگی پرده گوش و آسیب گوش داخلی شده و منجر به کاهش شنوایی ناگهانی، موقت یا دائمی شوند.

• کم شنوایی مادرزادی

برخی از کودکان با کم شنوایی به دنیا می آیند که به آن کم شنوایی مادرزادی می گویند. ابتلای مادر باردار به فشار خون، دیابت یا عفونت، زایمان زودرس، ضربه به سر در حین تولد و زردی از مهم ترین علل کم شنوایی مادرزادی است.