نعناع چه خواص درمانی و فوایدی برای سلامتی دارد؟
در طب سنتی از نعناع، برای درمان انواع بیماریها از جمله سرماخوردگی، آنفولانزا، مشکلات گوارشی و مشکلات تنفسی استفاده می شود. با این وجود تاکنون مطالعات انسانی، بیشتر در خصوص اثربخشی نعناع در کمک به هضم و تسکین سندروم روده تحریک پذیر متمرکز بوده است. به همین دلیل این گیاه بیشتر بعنوان درمانی برای مشکلات گوارشی شناخته می شود.
فهرست مطالب
معرفی گیاه نعناع | ارزش غذایی | ترکیبات گیاهی | خواص درمانی | فواید سلامتی | افرادی که نباید نعناع مصرف کنند | عوارض جانبی احتمالی | سؤالات پرتکرار
معرفی گیاه نعناع
نعناع (Mint) گیاهی معطر و متعلق به خانواده نعناعیان است است که در تمام قارهها به جز قطب جنوب رشد میکند و بیش از 18 گونه دارد. ترکیبات موجود در آن مانند پلی فنولها و فلاونوئیدها، فواید بالقوه ای برای سلامتی دارند. منتول (جوهر) آن نیز بدلیل طعم دلپذیر و طراوت بخشی که دارد یک افزودنی عالی است که در آب های طعم دار، دهانشویه ها، خمیردندان ها، چای، نوشیدنی ها و دسرها استفاده می شود.
مطالعات حیوانی و آزمایشگاهی نشان میدهد که برگهای نعناع میتوانند کاربردهای دارویی وسیعتری نسبت به موارد شناخته شده فعلی داشته باشند. این نوع مطالعات نشان دادهاند که نعناع قادر به از بین بردن باکتریها، کاهش استرس و مبارزه با سلولهای تومور سرطانی است. برای تعیین اینکه آیا نعناع نیز این اثرات را بر بدن انسان دارد یا خیر، آزمایشهای انسانی مورد نیاز خواهد بود.
انواع
این گیاه بیش از 18 گونه ی مختلف دارد اما نعناع فلفلی و نعناع دشتی از سایرین شناخته شده تر هستند و به صورت خشک یا تازه مصرف می شوند.
طعم
نعناع تازه طعم و عطر بیشتری نسبت به نوع خشک شده آن دارد. طعم دقیق آن به گونه ای که استفاده میکنید بستگی دارد.
به عنوان مثال، نعناع شکلاتی ممکن است کمی طعم شکلاتی داشته باشد. نعناع دشتی طعمی شیرین و لطیف دارد در حالی که نعناع فلفلی طعم تندتری دارد و به دلیل داشتن منتول بیشتر، اثر خنک کنندگی بیشتری دارد.
ارزش غذایی
نعناع منبع غنی از آنتیاکسیدانها است، به خصوص در مقایسه با سایر گیاهان و ادویهها. مواد مغذی موجود در هر وعده در جدول زیر نمایش داده شده است.
دو قاشق غذاخوری نعناع تازه حاوی | |
انرژی | 5 کیلوکالری |
پروتئین | 0 |
چربی | 0 |
کربوهیدرات | 0 |
فیبر | 0.8 گرم |
قند | 0 |
ویتامین A | 3 % از نیاز روزانه |
ویتامین C | مقدار کم |
آهن | 8 % از نیاز روزانه |
منگنز | 6 % از نیاز روزانه |
ولات | 3 % از نیاز روزانه |
ترکیبات گیاهی
نعناع حاوی ترکیبات دارویی بالقوه زیادی از جمله پلی فنولهایی مانند اسید کافئیک، فلاونوئیدهایی مانند لوتئولین و فلاوانولهایی مانند کاتچین است.
روغنی که از برگ های این گیاه بدست می آید نیز حاوی منتول، منتون، ایزومنتون و منتیل استات است.
تحقیقات نشان میدهد که ترکیبات موجود در این گیاه خواص دارویی دارد از جمله خواص:
- ضد قارچی
- ضد ویروسی
- ضد سرطانی
- ضد باکتریایی
- آنتی اکسیدانی
خواص درمانی نعناع
به درمان اختلالات گوارشی کمک میکند
دمنوش نعناع به درمان علائم گوارشی مانند حالت تهوع، استفراغ و سایر بیماریهای دستگاه گوارش مانند سوء هاضمه (ناراحتی معده) کمک می کند.
به کاهش تولید HCA (ترکیبات سرطان زا) در فرآیند پختن گوشت کمک میکند
تحقیقات نشان میدهد که خواباندن گوشت در گیاهان و ادویهها میتواند خطر ایجاد آمین هتروسیکلیک (HCA) را کاهش دهد. HCA یک ماده سرطانزای بالقوه است که هنگام پخت گوشت به مدت طولانی در دمای بالا ایجاد می شود.
میزان تولید HCA به نوع گوشت، تکنیک پخت، دمای پخت، درجه پختگی و زمان پخت بستگی دارد.
برای تسکین سردرد مفید است
استفاده موضعی از روغن نعناع برای تسکین سردرد بویژه سردردهای تنشی مفید است.
به تسکین دردهای ناشی از شیردهی کمک می کند
نوک پستان مادران در دوران شیردهی معمولاً دردناک و ترک خورده است. مطالعات نشان میدهند که استفاده موضعی از نعناع روی این نواحی میتواند برای تسکین درد ناشی از شیردهی مفید باشد. براساس این نتایج هم درد و هم شدت ترک نوک سینه در مادرانی که پس از هر بار شیردهی از روغن ضروری منتول استفاده کردند، کاهش یافت.
به تعادل هورمون ها کمک می کند
نوشیدن عرق نعناع میتواند با کاهش سطح تستوسترون و حفظ تعادل هورمونی به تعادل هومرون ها کمک کند. علاوه براین برای درمان سندروم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) که بدلیل عدم تعادل هورمونی ایجاد می شود، مفید است.
به مبارزه با عفونت ها کمک می کند
شواهد اولیه آزمایشگاهی نشان میدهد چای و دمنوش نعناع دارای فعالیت ضد ویروسی است از جمله در برابر ویروس عامل کووید (کرونا). با این حال، دمنوش و چای تهیه شده از این گیاه نمی تواند بعنوان یک درمان مستقل برای عفونتها استفاده شود. یادآوری این نکته ضروری است که این خواص ممکن است از سیستم دفاع طبیعی بدن پشتیبانی کنند، اما جایگزینی درمان های حرفه ای پزشکی نیستند.
به درمان بیماری های غذایی ناشی از باکتری ها، کمک می کند
خواص ضد میکروبی نعناع به دلیل غلظت بالای کاروون آن است. کاروون یک مونوترپن کتون است که در روغنها و اسانس های نعناع یافت میشود.
تحقیقات محدودی نشان میدهد که عصارههای تهیه شده از این گیاه ممکن است با باکتریها، از جمله باکتریهایی که باعث بیماریهای ناشی از غذا میشوند، مبارزه کنند.
محققان غلظتهای مختلفی از روغن نعناع را بر روی باکتریهای استافیلوکوکوس اورئوس، باسیلوس سوبتیلیس، باسیلوس سرئوس، لیستریا مونوسیتوژنز، سالمونلا تیفی موریوم و اشریشیا کلی بررسی کردند. نتایج نشان داد که روغن نعناع دارای خواص ضد باکتریایی است و این خواص به دلیل ترکیبات کاروون، لیمونن، بتا-بوربونن، سیس-دی هیدروکاروئول، ترانس-کاریوفیلن، منتون و منتول موجود در این گیاه است.
فواید نعناع برای سلامتی
بهبود سلامت دستگاه گوارش
ممکن است نوشیدن چای نعناع فواید گوارشی داشته باشد، که بخشی از آن به دلیل منتول موجود در آن است. این ترکیب آلی اثرات ضد اسپاسمی دارد یعنی به شل شدن عضلات دستگاه گوارش کمک میکند و باعث می شود غذا سریع تر و راحت تر از دستگاه گوارش عبور کند.
کمک به سلامت دستگاه تنفسی
اگرچه شواهد محدودی وجود دارد که نشان میدهد نوشیدن چای یا دمنوش نعناع برای سلامت دستگاه تنفسی مفید است اما بدلیل خواص خنک کنندگی و رطوبتی که دارد میتواند به تسکین سرفه خشک و گلودرد کمک کند.
تقویت سلامت روان
منتول موجود در چای نعناع اثر آرامبخشی دارد و به کاهش استرس و آرامش کمک میکند.
بهبود عملکرد مغز
ادعاهایی وجود دارد که استنشاق عطر روغنهای ضروری این گیاه میتواند باعث بهبود عملکرد مغز شود. علاوه بر این، دمنوش نعناع مغز را تحریک میکند و تمرکز و عملکرد شناختی را بهبود میبخشد و یک نوشیدنی طبیعی و بدون کافئین برای حفظ هوشیاری ذهنی است.
بهبود سلامت دهان و دندان
نوشیدن دمنوش نعناع میتواند به خوشبو شدن نفس کمک کند. این گیاه به دلیل اثرات ضد باکتریایی و ضد قارچی که دارد برای سلامت دهان و دندان ها مفید است.
تقویت سیستم ایمنی
نعناع منبعی از ویتامینها و آنتیاکسیدانها و مواد مغذی است که به تقویت سیستم ایمنی بدن کمک میکنند
بهبود سلامت پوست
برگهای نعناع سرشار از اسید سالیسیلیک و ویتامین A هستند که هر دو برای حفظ سلامت پوست ضروری اند. همچنین آب نعناع خواص ضد قارچی و ضد باکتریایی دارد که برای کنترل و پیشگیری از التهاب و آکنه مفید است. نوشیدن منظم آن نیز به دفع سموم از بدن کمک میکند و باعث سلامت و شفافیت پوست می شود.
کمک به هیدراته ماندن
هیدراته بودن بدن (آب کافی) برای عملکرد صحیح بدن ضروری است. افزودن نعناع به آب علاوه بر بهبود طعم آب، به هیدراتاسیون بهتر بدن کمک می کند.
کمک به کاهش وزن
اگر به دنبال راههایی برای کاهش وزن بودهاید، میتوانید آب نعناع را به رژیم غذایی خود اضافه کنید. این نوشیدنی کم کالری است و به عنوان یک جایگزین عالی برای نوشیدنیهای شیرین عمل میکند. نوشیدن ترکیب آب و نعناع کمک میکند احساس سیری بیشتری داشته باشید و کمتر دچار پرخوری شوید.
افرادی که نباید نعناع مصرف کنند
کسانی که بیماری رفلاکس معده به مری (GERD) یا فتق هیاتال دارند، نباید نعناع، بویژه نعناع فلفلی مصرف کنند. زیرا ممکن است مصرف آنها باعث شل شدن اسفنکتر بین معده و مری و در نتیجه بازگشت اسیدهای معده به مری شود و رفلاکس اسید را تشدید کند.
افرادی که داروهای رفلاکس معده، فشار خون بالا، دیابت یا داروهایی که در کبد متابولیزه میشوند، مصرف می کنند حتما باید در مورد مصرف و میزان مصرف این گیاه و فرآورده های آن با پزشک خود مشورت کنند.
آلرژی به نعناع نادر است با این حال افرادی که به آن آلرژی دارند، در صورت مصرف دچار علائم آسم می شوند.
هشدار
اگرچه نوشیدن چای و دمنوش نعناع به طور کلی در دوران بارداری بیخطر است، اما توصیه میشود در اوایل بارداری از مصرف آن خودداری کنید، زیرا ممکن است باعث تحریک قاعدگی شود.
عوارض جانبی احتمالی
- سوزش سر دل
- واکنش آلرژیک
- استفاده موضعی آن ممکن است باعث سوزش و بثورات پوستی شود
- مصرف مقادیر زیاد چای نعناع میتواند در صورت وجود اختلال کلیوی یا بیماری کبدی منجر به آسیب کلیه یا کبد شود
سؤالات پرتکرار
آیا نوشیدن روزانه چای نعناع خوب است؟
نوشیدن روزانه چای، به ویژه اگر جایگزین نوشیدنیهای شیرین (مانند نوشابه معمولی) شود، یک انتخاب عالی برای اکثر افراد است. با این حال مصرف بیش از حد آن میتواند باعث عوارض جانبی شود.
آیا چای نعناع بدن را سمزدایی میکند؟
هیچ غذا یا نوشیدنی خاصی وجود ندارد که بدن را سمزدایی کند. با این حال، آبرسانی کافی میتواند به سم زدایی بدن و عملکرد بهتر کلیه ها کمک کند. هیدراته ماندن باعث منظم شدن حرکات روده میشود، که یکی دیگر از راههای اصلی دفع سموم توسط بدن است.
آیا چای نعناع چربی شکم را میسوزاند؟
هیچ غذا یا نوشیدنی به تنهایی چربی شکم را نمیسوزاند. از دست دادن چربی شکم نیازمند یک رژیم غذایی متعادل، ورزش منظم و تغییرات سبک زندگی مانند خواب کافی است.
چه زمانی نباید چای نعناع بنوشید؟
این چای به طور طبیعی بدون کافئین است، بنابراین میتوانید در هر ساعت از روز بدون نگرانی از اینکه خواب شما را مختل کند، آن را بنوشید.



