کوبالامین چیست؟
بدن ما برای عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی، تشکیل گلبول های قرمز و سایر فرآیندهای حیاتی به کوبالامین نیاز دارد که عمدتاً در محصولات حیوانی یافت می شود. کمبود این ویتامین میتواند منجر به علائمی مانند سردرد، خستگی و مشکلات گوارشی و حتی آسیب عصبی و مشکلات شناختی شود.
کوبالامین چیست؟
کوبالامین همان ویتامین B12 است که نقش مهمی در عملکردهای مهم بدن از جمله تولید گلبول های قرمز خون ایفا می کند. کوبالامین بزرگترین و از نظر ساختاری پیچیده ترین ویتامین است و به طور طبیعی در محصولات حیوانی مانند گوشت و تخم مرغ وجود دارد و به صورت مصنوعی می توان آن را از طریق سنتز تخمیر باکتریایی تولید کرد.
ویتامین B12 همانند سایر ویتامین های گروه B یک ویتامین محلول در آب است، یعنی می تواند در آب
حل شود و از طریق جریان خون در بدن منتقل شود. بدن ما می تواند ویتامین B12 را تا 4 سال ذخیره کند و یا میزان اضافی آن را از طریق ادرار دفع کند.
فواید کوبالامین برای بدن
ویتامین B12 برای فرآیندهای مختلف بدن بسیار مهم است، از جمله:
- عملکرد طبیعی مغز و سیستم عصبی
- عملکرد شناختی یعنی همان توانایی تفکر
- تشکیل گلبول های قرمز و پیشگیری از کم خونی
- کمک به ایجاد و تنظیم DNA
- پیشگیری از برخی ناهنجاری های مادرزادی
- کمک به محافظت از چشم در برابر دژنراسیون ماکولا که یکی از اصلی ترین عوامل کوردی در سالمندان است
- کمک به تولید انرژی
روزانه چه مقدار کوبالامین باید مصرف کرد؟
جدول زیر میانگین مقادیر توصیه شده روزانه برای سنین مختلف بر حسب میکروگرم (mcg) را نشان می دهد.
سن | دوز مصرف روزانه ویتامین B12 |
0 تا 6 ماهگی | 0/4 میکروگرم |
7 تا 12 ماهگی | 0/5 |
1 تا 3 سالگی | 0/9 |
4 تا 8 سالگی | 1/2 |
9 تا 13 سالگی | 1/8 |
14 سال به بالا | 2/4 |
در دوران بارداری | 2/6 |
در دوران شیردهی | 2/8 |
علائم کمبود ویتامین B12 (کوبالامین) چیست؟
در مراحل اولیه، کمبود ویتامین B12 می تواند باعث بروز علائم زیر شود:
- افسردگی
- گیجی
- سردرد
- مشکلات حافظه
- خستگی
- سردرد
- تغییرات خلقی
- مشکل در تمرکز
کمبود شدید ویتامین B12 سبب تشدید علائم و بروز برخی علائم جدید می شود که عبارتند از :
- بی حسی و گزگز در دست ها و پاها
- ناتوانی در حفظ تعادل
علائم کمبود ویتامین B12 (کوبالامین) در نوزادان چیست؟
نوزادانی که فاقد ویتامین ب12 کافی هستند ممکن است این علائم را داشته باشند:
- حرکات غیر معمول مانند لرزش صورت
- مشکل رفلکس
- مشکل تغذیه
- تحریک پذیری
- اختلالات رشدی
عوارض کمبود ویتامین B12 چیست؟
- آسیب غیرقابل برگشت و شدید سیستم عصبی و مغز
- آسیب به نخاع
- افزایش خطر ابتلا به اختلالات شناختی مانند زوال عقل و آلزایمر
- افزایش خطر ابتلا به افسردگی
- کاهش عملکرد مدرسه در کودکان
- تحریک پذیری
- از دست دادن حافظه
- کم خونی
- افزایش خطر ابتلا به بیماری قلبی عروقی
چه کسانی در معرض خطر کمبود ویتامین B12 هستند؟
- وگان ها با خطر کمبود ویتامین ب12 روبرو هستند، زیرا در رژیم غذایی آنها محصولات غذایی حیوانی وجود ندارد. بارداری و شیردهی می تواند باعث تشدید کمبود در گیاهخواران شود.
- افراد مبتلا به کم خونی پرنیشیوز که یک بیماری خود ایمنی است و خون را تحت تأثیر قرار می دهد. بیماران مبتلا به این اختلال فاکتور داخلی (IF) کافی ندارند. فاکتور داخلی پروتئینی در معده است که به بدن اجازه می دهد ویتامین B12 را جذب کند.
- افرادی که مشکلات روده کوچک دارند مانند افرادی که روده کوچکشان با جراحی کوتاه شده است.
- افراد مبتلا به بیماری کرون به دلیل اینکه این بیماری قسمت تحتانی روده کوچک (ائلوم) را نیز درگیر می کند، در معرض کمبود ویتامین ب12 هستند.
- افراد مبتلا به گاستریت، بیماری سلیاک و بیماری التهابی روده (IBD) نیز در معرض کمبود هستند زیرا این بیماری ها جذب مواد مغذی در بدن را کاهش می دهند.
- افراد مبتلا به اختلال مزمن مصرف الکل ممکن است فاقد ویتامین B12 کافی باشند، زیرا بدن آنها مواد مغذی را بهشکل مؤثری جذب نمی کند.
- افراد مبتلا به دیابت که تحت درمان با متفورمین هستند زیرا متفورمین جذب ویتامین B12 را کاهش می دهد.
- افراد مسن
مصرف کدام داروها با ویتامین B12 تداخل دارد؟
برخی داروها ممکن است جذب کوبالامین (ویتامین ب12) را از غذاها کاهش دهند. این داروها عبارتند از:
- متفورمین
- مهار کننده های پمپ پروتون
- آگونیست های گیرنده H2 که اغلب برای بیماری زخم پپتیک تجویز می شوند
چه غذاهایی حاوی کوبالامین هستند؟
ویتامین ب12 به طور طبیعی در بسیاری از محصولات حیوانی وجود دارد اما معمولاً در منابع غذایی گیاهی دیده نمی شود.
منابع غذایی حاوی ویتامین B12 عبارتند از:
- گوشت گاو
- گوشت خوک
- ژامبون
- گوشت پرندگان
- گوشت بره
- ماهی به خصوص هدوک و تن
- محصولات لبنی مانند شیر، پنیر و ماست
- برخی از محصولات مخمر تغذیه ای
- تخم مرغ
- غلات و شیرهای گیاهی غنی شده با ویتامین ب12
آیا میدانید
برخی از غذاهای گیاهی حاوی ویتامین B12 هستند اما اغلب به شکلی است که بدن نمی تواند آن را به طور مؤثر جذب کند.
چه کسانی باید از مکمل های ویتامین B12 استفاده کنند؟
برخی افراد در جذب ویتامین ب12 از منابع غذایی مشکل دارند و ممکن است نیاز به مصرف مکمل داشته باشند، از جمله:
- سالمندان
- افراد مبتلا به کم خونی خطرناک
- کسانی که اختلالات روده ای دارند
- وگان ها
- مادران باردار و شیرده
هشدار : مصرف بیش از حد کوبالامین (ویتامین ب12) تاکنون، خاصیت سمی یا مضری را نشان نداده است. با این حال، قبل از شروع مصرف هرگونه مکمل جدید باید با پزشک خود مشورت کنید.
آیا میدانید
مکمل ها تحت عنوان غذا و نه بعنوان دارو، توسط سازمان غذا و دارو آمریکا (FDA) بررسی می شوند، بنابراین باید در مصرف آنها مراقب بوده و آنها را از یک منبع قابل اعتماد خریداری کنید.
