التهاب واژن یا واژینیت چه علائمی دارد و چگونه درمان می شود؟
یکی از شایع ترین دلایل مراجعه به متخصص زنان و زایمان واژینیت است که می تواند باعث خارش، درد، سوزش، ترشحات غیر معمول و بوی ناخوشایند شود. واژینیت در سنین باروری شایع تر است و معمولاٌ بدلیل از بین رفتن تعادل باکتری ها و یا مخمرهای (نوعی قارچ) موجود در واژن، ایجاد می شود. این بیماری زنانه انواع مختلفی دارد و علل، علائم و درمان های متفاوتی نیز دارد.
واژینیت و انواع رایج آن
واژینیت که ولوواژینیت نیز نامیده می شود، التهاب واژن است که ممکن است باعث خارش، سوزش، بوی بد یا ترشحات زیاد شود. علل زیادی برای التهاب واژن وجود دارد و نوع درمان نیز بستگی به علت آن دارد.
انواع رایج واژینیت عبارتند از :
- عفونت مخمری واژن (کاندیدیازیس)
- واژینوز باکتریایی (BV)
- تریکومونیازیس
- واژینیت آتروفیک
عفونت مخمری واژن (قارچی)
عفونت قارچی، کاندیدیازیس نیز نامیده می شود و یکی از شایع ترین انواع واژینیت است.
واژینوز باکتریایی (BV)
واژینوز باکتریایی (BV) عفونت نیست. این بیماری بدلیل بهم خوردن تعادل باکتری هایی که در واژن زندگی می کنند، بوجود می آید. واژینوز باکتریایی (BV) شایع ترین نوع التهاب واژن در زنان 15 تا 44 ساله است
تریکومونیازیس
تریکومونیازیس یک عفونت مقاربتی (STI) است که بوسیله انگل میکروسکوپی «تریکوموناس واژینالیس» ایجاد می شود. افراد مبتلا به تریکومونیازیس، بیشتر از دیگران در معرض خطر ابتلا به سایر بیماری های مقاربتی هستند.
واژینیت آتروفیک
التهاب آتروفیک در اثر عفونت ایجاد نمی شود اما ممکن است همانند سایر التهابات با ترشح و تحریک واژن همراه باشد. علت این نوع واژینیت پایین آمدن سطح هورمون ها است مثلاً ممکن است در دوران شیردهی یا یائسگی ایجاد شود. اگر التهاب در حوالی زمان یائسگی اتفاق بیفتد، به آن سندروم تناسلی ادراری یائسگی می گویند.
عواملی که باعث ایجاد واژینیت می شوند
گاهی اوقات التهاب واژن تنها یک دلیل ندارد و ممکن است به دلایل مختلفی ایجاد شود. اصلی ترین عواملی که ممکن است باعث ایجاد واژینیت شوند عبارتند از :
- واژینوز باکتریایی (BV) در اثر بهم خوردن تعادل باکتری های واژن، بوجود می آید. عوامل زیادی می توانند تعادل باکتری ها را تغییر دهند، از جمله:
- مصرف آنتی بیوتیک
- دوش واژینال
- استفاده از دستگاه داخل رحمی (IUD)
- داشتن رابطه جنسی محافظت نشده
- داشتن شرکای جنسی زیاد
- عفونت های مخمری بدلیل رشد بیش از حد «کاندیدا» در واژن ایجاد می شود. کاندیدا نام علمی مخمر (نوعی قارچ) است. این نوع قارچ تقریباً در همه جا زندگی می کند، از جمله در بدن ما. عوامل زیر از علل رشد بیش از حد این مخمر در واژن هستند:
- مصرف آنتی بیوتیک ها
- بارداری
- دیابت، به خصوص اگر به خوبی کنترل نشده باشد
- داروهای کورتیکواستروئیدی
- تریکومونیازیسنیز که یک عفونت شایع مقاربتی (STI) می تواند باعث واژینیت شود.
- داشتن حساسیت نسبت به برخی محصولات نیز می تواند باعث التهاب واژن شود مانند اسپری های واژینال، اسپرم کش ها، صابون ها، مواد شوینده یا نرم کننده های که برای شستشوی لباس های زیر استفاده می شوند.
- تغییرات هورمونی یکی دیگر از علل تحریک و التهاب واژن است، به خصوص در دوران بارداری، شیردهی و یائسگی.
علائم واژینیت
علائم التهاب واژن بستگی به نوع و علت آن دارند.
علائم واژینوز باکتریایی:
- بدون علائم
- ترشحات سفید و یا خاکستری از واژن
- خارش یا سوزش هنگام ادرار کردن
- بوی ناخوشایندی مانند بوی «ماهی»، بویژه بعد از رابطه جنسی
علائم کاندیدیازیس:
- ترشحات غلیظ، سفید و پنیری شکل از واژن
- ترشحات آبکی بدون بو
- خارش و قرمزی واژن و فرج
علائم تریکومونیازیس:
- بدون علائم
- خارش، سوزش و درد واژن و فرج
- احساس سوزش هنگام ادرار کردن
- ترشحات خاکستری مایل به سبز که ممکن است بوی بد داشته باشند
نحوه تشخیص واژینیت
برای تشخیص التهاب واژن، پزشک ابتدا معاینه لگن انجام میدهد و سپس از ترشحات واژن نمونه برداری میکند. نتایج برخی از آزمایش ها سریعاً مشخص می شود اما در مواردی، نمونه باید به آزمایشگاه فرستاده شود.
برای اطمینان از دقیق بودن نتایج آزمایشات، حداقل 3 روز قبل از مراجعه به پزشک نباید از داروهای واژینال استفاده کنید.
قبل از مراجعه نباید دوش واژینال بگیرید، نبایدرابطه جنسی داشته باشید یا از اسپرم کش استفاده کنید.
راه های درمان واژینیت
درمان بستگی به نوع التهاب واژن دارد.
درمان واژینوز باکتریایی :
واژینوز باکتریایی با آنتی بیوتیک های مانند مترونیدازول و کلیندامایسین قابل درمان است. این آنتی بیوتیک ها به شکل داروهای خوراکی تجویز می‌شوند، یا به شکل ژل یا کرم، که باید داخل واژن قرار داده شوند.
حتی اگر علائم شروع به ناپدید شدن کنند، به دلیل احتمال عود، تکمیل دوره کامل نسخه برای درمان BV لازم است.
در طول درمان باید از داشتن رابطه جنسی خودداری کنید و یا حتما از کاندوم استفاده کنید.
درمان کاندیدیازیس :
برای درمان عفونت های مخمری واژن (کاندیدیازیس) معمولاً کرم یا دارویی که باید داخل واژن قرار داده شود، تجویز می شود. اگر مطمئن هستید که عفونت قارچی دارید، می توانید این درمان ها را بدون نسخه از داروخانه خریداری کنید.
هشدار: اگر اولین باری است که علائم واژینیت دارید لازم است حتماً به پزشک مراجعه کنید. حتی اگر قبلاً عفونت قارچی داشته اید، بهتر است قبل از استفاده از درمان های بدون نسخه با پزشک مشورت کنید.
درمان تریکومونیازیس :
برای درمان تریکومونیازیس معمولاً از یک آنتی بیوتیک تک دوز استفاده می شود. برای جلوگیری از سرایت عفونت به دیگران و جلوگیری از ابتلای مجدد به آن، خود فرد و شریک جنسی وی، باید تحت درمان باشند.
اگر واژینیت به دلیل آلرژی یا حساسیت به محصولی ایجاد شده باشد، با قطع استفاده از محصول مورد نظر، علائم از بین می روند.
اگر علت التهاب واژن، تغییر هورمونی باشد، ممکن است پزشک برای درمان، کرم استروژن تجویز کند.
آیا واژینیت می تواند زمینه ساز مشکلات دیگر سلامتی شود؟
- عدم درمان واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس، خطر ابتلا به ایدز (HIV) یا عفونت مقاربتی (STI) را افزایش میدهد.
- ابتلا به واژینوز باکتریایی و تریکومونیازیس در دوران بارداری، خطر زایمان زودرس و تولد نوزاد کم وزن را افزایش میدهد.
روش های پیشگیری از واژینیت
- دوش واژینال نگیرید
- از اسپری واژینال استفاده نکنید
- از تامپون های معطر استفاده نکنید
- برای تمیز کردن فرج از آب گرم تنها کنید. صابون ها و مواد شوینده می توانند تعادل طبیعی ارگانیسم های داخل واژن را تغییر دهند.
- هنگام رابطه جنسی از کاندوم لاتکس استفاده کنید. اگر شما یا همسرتان به لاتکس حساسیت دارید، می توانید از کاندوم پلی اورتان استفاده کنید
- لباس های زیری که گرما و رطوبت را نگه میدارند، نپوشید
- جوراب شلواری غیر نخی و شلوار جین تنگ نپوشید
- لباس زیر نخی بپوشید
آیا میدانید
مرکز کنترل و پشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC) توصیه میکند که تمام زنان بارداری که تجربه زایمان زودرس و یا تولد نوزاد کم وزن داشته اند، صرف نظر از اینکه علائم دارند یا خیر، معاینه واژینوز باکتریایی (BV) انجام دهند.
