هر آنچه که می خواهید در مورد سرطان پروستات بدانید

این بیماری اغلب بسیار کند رشد می کند و اگر به سایر قسمت های بدن سرایت نکند، ممکن است مشکلات جدی ایجاد نکند. اما گاهی اوقات به سرعت رشد می کند و به سایر قسمت های بدن گسترش (متاستاز) می یابد.

چه چیزی باعث سرطان پروستات می شود؟

اگرچه تغییراتی در ماده ژنتیکی DNA در ایجاد این بیماری نقش دارد اما محققان به طور قطع نمی دانند که عامل اصلی ایجاد آن چیست.

گاهی اوقات این تغییرات ژنتیکی ارثی هستند، یعنی فرد با آنها متولد می شود. همچنین تغییرات ژنتیکی خاصی در طول زندگی اتفاق می افتد که می تواند خطر ابتلا به سرطان پروستات را افزایش دهد. اما اغلب علت دقیق این تغییرات ژنتیکی ناشناخته است.

چه کسانی بیشتر در معرض ابتلا به سرطان پروستات هستند؟

هر کسی که پروستات دارد ممکن است به این بیماری مبتلا شود، اما برخی عوامل می توانند احتمال ابتلا به آن را افزایش دهند:

• سن (با بالا رفتن سن احتمال ابتلا افزایش می یابد )
• سابقه خانوادگی (اگر شخصی در خانواده درجه یک به این بیماری مبتلا باشد احتمال ابتلای سایر نزدیکان افزایش می یابد)
• قومیت ها یا نژادهای خاص (به عنوان مثال در ایالات متحده، مردان آمریکایی آفریقایی تبار بیشتر در خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند)
• چاقی
• تغییرات ژنتیکی
• رژیم غذایی
• قرار گرفتن در معرض مواد شیمیایی

علائم سرطان پروستات چیست؟

برخی از انواع سرطان پروستات غیر تهاجمی هستند، بنابراین ممکن است علائمی نداشته باشند. با این حال، سرطان پیشرفته پروستات اغلب علائم ایجاد می کند. اما بسیاری از این علائم ممکن است ناشی از سایر مشکلات رایج پروستات مانند بزرگ شدن غده پروستات باشد و نه سرطان. بنابراین برای تشخیص صحیح باید به پزشک متخصص مراجعه کرد.

ممکن است علائم این بیماری شامل مشکلات ادراری، مشکلات جنسی و درد و بی حسی باشد.

مشکلات ادراری

مشکلات ادراری از شایع ترین علائم هستند زیرا پروستات در زیر مثانه قرار دارد و مجرای ادرار را احاطه کرده است. به دلیل موقعیت قرار گرفتنش اگر تومور روی پروستات رشد کند، می تواند به مثانه یا مجرای ادرار فشار بیاورد و مشکلاتی ایجاد کند. مشکلات ادراری مانند:

• • نیاز مکرر به ادرار کردن
  • جریانی که کندتر یا ضعیف تر از حالت عادی است
  • خونریزی هنگام ادرار کردن

مشکلات جنسی

• اختلال نعوظ ممکن است یکی از علائم سرطان پروستات باشد. این وضعیت باعث می شود فرد نتواند نعوظ داشته باشد و یا آن را حفظ کند.

• وجود خون در مایع منی پس از انزال نیز می تواند از علائم این سرطان باشد.

درد و بی حسی

ضعف یا بی حسی در پاها از دیگر علائم این بیماری است و اگر سرطان گسترش یافته باشد، ممکن است فرد کنترل مثانه و روده خود را از دست بدهد و باعث فشار بر نخاع شود.

انواع سرطان پروستات

تقریباً تمام موارد سرطان پروستات نوعی سرطان به نام « آدنوکارسینوم » هستند که در بافت های غده ای مانند غده پروستات رشد می کند. با این حال، سایر انواع نادر سرطان نیز می تواند از پروستات منشاء بگیرد، از جمله:

• کارسینوم سلول کوچک، مانند سرطان ریه
• تومورهای عصبی غدد درون ریز، مانند سرطان پانکراس
• کارسینوم های سلولی انتقالی، مانند سرطان کلیه
• سارکوم ها، مانند سرطان سلول های استخوانی

سرطان پروستات بر اساس سرعت رشد آن طبقه بندی می شود:

1. تهاجمی یا به سرعت در حال رشد
2. غیر تهاجمی یا با رشد کند

در سرطان غیر تهاجمی، تومور به کندی رشد می کند اما در سرطان تهاجمی، تومور می تواند بیش از حد رشد کند و به سایر نواحی بدن مانند استخوان ها گسترش یابد و به سرطان متاستاتیک تبدیل شود. سرطان متاستاتیک، تومورهای ثانویه ای هستند که به دلیل مهاجرت سلول‌های سرطانی به بافت دیگری، ایجاد می شوند.

تشخیص زودهنگام سرطان پروستات

یکی از بهترین راه‌ها برای تشخیص سرطان قبل از ظاهر شدن علائم، انجام آزمایش غربالگری است. هر چه زودتر سرطان تشخیص داد شود، درمان آن آسان تر خواهد بود.

آنتی ژن اختصاصی پروستات (PSA)

PSA یک آزمایش خون است که تعداد پروتئین های پروستات را در خون اندازه گیری می کند. اگر سطح آن بالا باشد، ممکن است نشان دهنده سرطان پروستات باشد. این آزمایش نسبتاً ساده و برای افراد مبتلا به پروستات که می خواهند غربالگری شوند در دسترس است.

PSA ممکن است شانس تشخیص زودهنگام بیماری را افزایش دهد، اما احتمال مرگ در اثر سرطان پروستات را کاهش نمی دهد. نگرانی های دیگری نیز برای در نظر گرفتن PSA بعنوان شاخص بیماری سرطان پروستات وجود دارد از جمله سطح دقت و تشخیص بیش از حد و تمایل به درمان بیش از حد.

عوامل دیگری نیز وجو دارد که می تواند سطح PSA را افزایش دهد، مانند:

• • پروستات بزرگ‌شده
  • سن بالا
  • انزال
  • عفونت یا التهاب پروستات
  • داروهای خاص

معاینه دیجیتال رکتوم (DRE)

در این روش پزشک انگشت (روغنی و دستکش دار) خود را داخل راست روده بیمار می برد تا هرگونه برجستگی، سفت شدگی یا بزرگ شدن ناحیه پروستات را احساس کند.

از آنجایی که سرطان پروستات اغلب از پشت غده شروع می شود، با استفاده از این روش قابل تشخیص است. اگرچه به اندازه آزمایش PSA مؤثر نیست، اما در مردانی که علی رغم متوسط بودن سطح PSA به سرطان پروستات مبتلا هستند، روش تشخیص مؤثری است.

تصویربرداری پروستات

با استفاده از تصویربرداری، مانند ام آر آی یا سونوگرافی، می توان سرطان پروستات را تشخیص داد.

بیوپسی پروستات

گاهی اوقات، اگر پزشک در معاینه مشکوک به سرطان باشد یا متوجه شود که سطح PSA افزایش یافته است، ممکن است بیوپسی پروستات را توصیه کند.

در طول بیوپسی، پزشک با استفاده از یک سوزن توخالی نمونه کوچکی از بافت پروستات را برای تجزیه و تحلیل سلول ها بعنوان نمونه بر می دارد. با این روش می توان سالم بودن یا سرطانی بودن سلول ها را مشخص کرد و علاوه بر این سرعت رشد و گسترش بیماری را تخمین زد (تعیین نمره گلیسون).

نمره گلیسون ابزاری مؤثر برای پیش‌بینی چشم‌انداز بیماری است، اما مطلق نیست. هنگام پیش‌بینی گسترش و سیر بیماری، فاکتورهای دیگری نیز دخیل هستند، که در نحوه استفاده از سیستم امتیازدهی متفاوت هستند. مطمئناً بهترین راه برای تعیین چشم انداز بیماری علاوه بر نمره گلیسون، به سایر روش ها مانند معاینه فیزیکی و تصویربرداری تومور نیز بستگی دارد.

 مراحل سرطان پروستات

پزشک می تواند با استفاده از یک سیستم مرحله بندی در مورد میزان گسترش سرطان نظر تشخیصی بدهد. مرحله بندی سرطان پروستات مانند بسیاری از انواع سرطان های دیگر براساس عوامل زیر انجام می شود:

• اندازه یا وسعت تومور
• درگیری غدد لنفاوی
• آیا سرطان به سایر نقاط یا اندام ها گسترش یافته است یا نه
• سطح PSA در زمان تشخیص
• نمره گلیسون

مراحل سرطان پروستات از 1 تا 4 متغیر است و مرحله 4 پیشرفته ترین مرحله این بیماری است.

روش های درمانی سرطان پروستات

گزینه های درمانی معمولاً به سن، سلامت عمومی و مرحله سرطان بستگی دارد. درمان ممکن است شامل یک یا چند گزینه باشد:

درمان سرطان غیر تهاجمی

اگر سرطان غیر تهاجمی باشد، پزشک ممکن است انتظار و مراقبت را توصیه کند که به آن « نظارت فعال » گفته می شود. این بدان معناست که بیمار درمان را به تعویق می اندازد اما برای نظارت بر سرطان تحت نظر پزشک است.

اگر پزشک تصمیم بگیرد که سرطان را با استفاده از نظارت فعال کنترل کند، PSA بیمار را هر 6 ماه یکبار بررسی می کند و سالانه معایه دیجیتال رکتورم (DRE) انجام می دهد. علاوه بر این، ممکن است یک بیوپسی و تصویربرداری مجدد، 1 تا 3 سال پس از تشخیص اولیه انجام دهد.

درمان سرطان تهاجمی

پزشکان انواع تهاجمی‌تر سرطان را با گزینه‌های دیگری درمان کنند، مانند:

• • عمل جراحی
  • پرتو درمانی (از انرژی بالایی برای کشتن سلول های سرطانی یا جلوگیری از رشد آنها استفاده می شود)
  • سرما درمانی
  • هورمون درمانی (از دریافت هورمون های مورد نیاز برای رشد سلول های سرطانی جلوگیری می کند. ممکن است شامل مصرف دارو یا جراحی برای برداشتن بیضه باشد)
  • شیمی درمانی (از داروها برای کشتن سلول های سرطانی، کند کردن رشد آنها یا جلوگیری از گسترش آنها استفاده می شود)
  • رادیوسرجری استریوتاکتیک
  • ایمونوتراپی (به سیستم ایمنی بدن کمک می کند تا با سرطان مبارزه کند)

درمان بر اساس ریسک

اگر سرطان پروستات هنوز گسترش نیافته است یعنی در مراحل 1 تا 3 باشد، پزشک از گروه های کم خطر برای برنامه ریزی درمان استفاده می کند. عوامل دیگری مانند سن و سلامت کلی بیمار نیز در انتخاب نوع درمان دخیل هستند. در صورتیکه هورمون درمانی مؤثر نباشد از شیمی درمانی استفاده می شود.

درمان سرطان پروستات مرحله 4  که به غدد لنفاوی گسترش یافته است

• هورمون درمانی
• پرتو درمانی
• پروستاتکتومی و برداشتن غدد لنفاوی (پروستاتکتومی یک روش جراحی است که بخشی یا تمام غده پروستات برداشته می شود)

درمان سرطان پروستات مرحله 4  که به سایر اندام ها و استخوان ها گسترش یافته است

• هورمون درمانی
• جراحی TURP (برداشتن بخشی از پروستات که باعث بروز علائم شده است)
• پرتو درمانی
• دارو
• آزمایشات بالینی
• شیمی درمانی
• ایمونوتراپی
• پروستاتکتومی

غربالگری سرطان پروستات بر اساس سن

غربالگری در سن 40 سالگی: برای مردان در معرض خطر بسیار بالا، مانند کسانی که بیش از یک خویشاوند درجه یک (پدر، برادر یا پسر) دارند که زیر 65 سال به سرطان پروستات مبتلا شده اند.

غربالگری در سن 45: برای مردان در معرض خطر مانند مردانی که سرطان پروستات بستگان درجه یک آنها زیر 65 سال تشخیص داده شده است.

غربالگری سن 50 سالگی: برای مردانی که به طور متوسط ​​در معرض خطر ابتلا به سرطان پروستات هستند و انتظار می رود حداقل 10 سال دیگر زنده هستند.

آیا می توان از سرطان پروستات پیشگیری کرد؟

اگرچه عوامل خطری وجود دارد، مانند سن و سابقه خانوادگی، که نمی‌توان آنها را کنترل کرد اما ایجاد تغییرات در سبک زندگی ممکن است به پیشگیری از برخی سرطان های پروستات کمک کند. این تغییرات عبارتند از:

• رژیم غذایی

برخی غذاها می توانند به کاهش خطر ابتلا به سرطان پروستات کمک کنند، مانند رژیم غذایی کم لبنیات و کلسیم، سبزیجات چلیپایی مانند کلم بروکلی، کلم و کلم پیچ، ماهی، سویا، روغن های حاوی اسیدهای چرب امگا 3 مانند روغن زیتون

• ورزش
• حفظ وزن مناسب
• ترک سیگار