پانتنول چیست و در محصولات مراقبت از پوست و زیبایی چه کابردی دارد؟
- پانتنول چیست؟
- کاربردهای آن در محصولات مراقبت از پوست و زیبایی
- چه محصولاتی حاوی پانتنول هستند؟
- آیا استفاده از پانتنول بی خطر است؟
- خطرات و ملاحظات
- چگونه محصولات بدون پانتنول را تشخیص دهیم؟
پانتنول یک ماده شیمیایی است که از اسید پانتوتنیک یا همان ویتامین B5 به دست می‌آید. به دلیل خواص مرطوب کنندگی، تسکین دهندگی و ضد التهابی که دارد، یک ماده اولیه پرکاربرد در بسیاری از محصولات مراقبت از پوست و زیبایی است.
پانتنول یک مشتق الکل از پانتوتنیک اسید است. واژه پانتوتنیک از کلمه یونانی “پانتوتن” گرفته شده است که به معنای “همه جا” است. این به این موضوع اشاره دارد که اسید پانتوتنیک در منابع حیوانی و گیاهی فراوانی وجود دارد و به راحتی می توان به آن دسترسی داشت.
وقتی پانتنول در بدن جذب می شود به ویتامین B5 تبدیل می شود که در بسیاری از عملکردهای مهم بدن نقش دارد از جمله سلامت پوست. به همین دلیل است که بسیاری از تولید کنندگان محصولات مراقبت از پوست و زیبایی ، از آن استفاده می کنند.
پانتنول چیست؟
پانتنول یک مشتق الکل از ویتامین B5 یا اسید پانتوتنیک است. این ماده ای پایدار، محلول در آب و سبک است که به راحتی به پوست نفوذ می کند. در دمای اتاق، معمولاً به شکل یک روغن چسبناک، شفاف یا پودر سفید است.
از نظر ساختاری شبیه ویتامین B5 است با این تفاوت که حاوی یک گروه هیدروکسیل است که آن را به الکل تبدیل می کند. متخصصان آن را پرو ویتامینB5 نیز می نامند، زیرا بدن پس از استفاده روی پوست آن را به ویتامین B5 تبدیل می کند.
تولید کنندگان اغلب از آن به عنوان مرطوب کننده در محصولات مراقبت از پوست و زیبایی استفاده می کنند. همچنین به عنوان یک ماده نرم کننده، تسکین دهنده و ضد تحریک نیز استفاده می شود.
کاربردهای آن در محصولات مراقبت از پوست و زیبایی
مرطوب کننده و هیدراته کننده پوست
یک سد پوستی متخلخل باعث از دست دادن راحت آب می شود و سبب ایجاد مشکلاتی از قبیل خشکی پوست، درماتیت آتوپیک (یک بیماری مزمن پوستی که باعث خشکی، خارش و التهاب پوست می شود)، حساس شدن پوست، درماتیت تماسی (حساسیت پوست در اثر تماس با یک ماده خاص)، پسوریازیس (یک بیماری خوایمنی است که سبب تجمع و انباشتگی سریع سلول های پوستی می شود) و درماتیت سبورئیک (یک بیماری پوستی که باعث پوسته پوسته شدن پوست، التهاب و شوره سر می شود) می شود.
پانتنول به دلیل خواص مرطوب کنندگی که دارد به پوست اجازه می دهد رطوبت و آبرسانی خود را بهتر حفظ کند.
بهبود زخم ها
پانتنول یک ماده مؤثر در ترمیم زخم است و می تواند به درمان آسیب های جزئی پوست، سوختگی ها و آفتاب سوختگی کمک کند.
برخی از افراد پس از جراحی های پزشکی و زیبایی به دلیل خاصیت ترمیم کنندگی که دارد از آن استفاده می کنند. این ماده می تواند زخم های سطحی و عمیق را با افزایش گردش سلولی و تکثیر فیبروبلاست درمان کند.
نتایج مطالعه ای در سال 2020 در مورد نقش پانتنول و دکسپانتنول در بهبود زخم نشان داد که این دو ماده برای ترمیم زخم های بعد از عمل بسیار مرثر هستند، به ویژه زمانی که بلافاصله پس از آسیب پوست استفاده شوند.
تقویت سد دفاعی پوست
پانتنول می تواند با افزایش سنتز لیپیدها و تمایز اپیدرمی باعث ترمیم سد پوستی شود. این کار به آبرسانی خارجی ترین لایه پوست کمک می کند و رطوبت را در آن حفظ می کند.
مطالعه‌ای در سال 2016 نشان داد که :
- دکسپانتنول تحرک پروتئین‌ها و لیپیدها را در پوست دهیدراته افزایش می‌دهد
- خاصیت ارتجاعی و هیدراتاسیون آن را بهبود می‌بخشد
- برای جبران کاهش هیدراتاسیون، سیالیت مولکولی را حفظ یا افزایش می دهد
- نفوذپذیری پوست را در برابر مواد فعال موجود در محصولات موضعی افزایش می دهد
تسکین دهنده و کاهنده التهاب
خواص مرطوب کنندگی این ماده به ماهیت ضد التهابی آن کمک می کند. مرطوب نگه داشتن پوست می تواند از حساس شدن و تحریک آسان آن جلوگیری کند. به این ترتیب، پانتنول به بهبود زبری، خشکی، خارش، قرمزی و پوسته پوسته شدن ناشی از برخی بیماری های پوستی مانند اگزما، درماتیت تماسی و پسوریازیس کمک می کند.
محصولات مراقبت از پوست و زیبایی حاوی پانتنول می توانند قرمزی صورت ناشی از خشکی پوست در زمستان را در افرادی که پوست حساسی دارند کاهش دهد. همچنین در تسکین و محافظت از نوزادان در برابر درماتیت پوشک تحریک کننده مفید است. این ماده یک عنصر رایج در ترکیب کرم های نوک پستان برای درمان ضربه و درد نوک پستان در دوران شیردهی نیز است.
بهبود سلامت موها
پانتنول در بسیاری از محصولات مراقبت از مو وجود دارد و برخی شواهد نشان می دهد که در جلوگیری از ریزش مو مؤثر است. همچنین می تواند با حفظ رطوبت از موها در برابر آسیب های محیطی و و وسایل حالت دهنده (سشوار، اتو مو و..) محافظت کرده و از خشک شدن و شکننده شدن موها جلوگیری کند.
چه محصولاتی حاوی پانتنول هستند؟
- محصولات مراقبت از مو، مانند شامپوها، نرم کننده ها، موس مو، و اسپری مو
- محصولات مراقبت از پوست، مانند پاک کننده های صورت، لوسیون ها، سِرم ها، کرم ها، ضد آفتاب ها و تونرها
- محصولات آرایشی از جمله خط چشم، ریمل، فونداسیون و رژ لب
- محصولات مراقبت از چشم، مانند قطره های چشمی و محلول های لنز تماسی
- محصولات دارویی، از جمله پمادها، کرم ها، اسپری های بینی و قرص ها
آیا استفاده از پانتنول بی خطر است؟
به طور کلی استفاده از آن، برای اکثر مردم بی خطر است. سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) آن را بعنوان مکمل و ماده غذایی، جز گروه “ایمن و مؤثر” رتبه بندی کرده است. کمیته بررسی مواد آرایشی (CIR) نیز، استفاده از غلظت های 1 تا 5 درصد آن را در لوازم آرایشی بی خطر می داند.
خطرات و ملاحظات
متخصصین استفاده از پانتنول را با هیچ خطر قابل توجهی مرتبط نمی دانند. بنابر اعلام سازمان های نظارتی این ماده سیتوتوکسیک، ایمونوتوکسیک، سرطان زا و جهش زا نیست.
با این حال هنوز هم ممکن است شخصی به آن واکنش آلرژیک نشان دهد. اگر نگران تحریک احتمالی هستید می‌توانید قبل از استفاده از محصول حاوی پانتنول روی صورت یا بدن خود یک تست پچ انجام دهید. تست پچ معمولاً برای بررسی اینکه آیا یک ماده خاص باعث التهاب پوستی آلرژیک (درماتیت تماسی) می شود یا خیر انجام می شود.
چگونه محصولات بدون پانتنول را تشخیص دهیم؟
اگر تصمیم دارید از محصولات مراقبت از پوست و زیبایی حاوی پانتنول اجتناب کنید، باید برچسب محصول را به طور کامل بررسی کنید. علاوه بر این باید با نام های دیگری که ممکن است برای آن در محصولات استفاده شود، آشنا باشید. برخی از تولید کنندگان ممکن است پانتنول را تحت نام های دیگری در برچسب محصولات بنویسند، مانند:
- پانتوتنول
- الکل دی پانتنول
- دی پانتنول
- پرو ویتامین B5
- دکسپانتنول
- بوتانامید
- آنالوگ الکل اسید پانتوتنیک
اگر به به دنبال جایگزین های هستید می توانید از آلانتوئین، اوره و N-استیل گلوکزامین که خواص مرطوب کنندگی مشابهی دارند استفاده کنید.. همچنین اگر به محصولی با خواص تسکین دهنده نیاز دارید، می توانید از محصولات حاوی کالاندولا و آلوئه ورا استفاده کنید.
