اولین علائم ام اس در زنان

چرا ام اس در زنان شایع تر است؟

زنان بیشتر از مردان در معرض ابتلا به بیماری ام اس هستند. آمارها نشان میدهد که زنان 3 برابر بیشتر از مردان به این بیماری خودایمنی مبتلا می شوند. دلیل این امر، به طور کامل مشخص نیست، اما عوامل متعددی ممکن است در افزایش خطر ابتلا در زنان نقش داشته باشند از جمله:

• تفاوت‌های هورمونی: احتمال میرود که استروژن و پروژسترون در ایجاد و پیشرفت بیماری ام‌اس نقش دارند. این هورمون‌ها می‌توانند بر سیستم ایمنی تأثیر گذاشته و در شیوع بیشتر علائم اولیه بیماری ام ‌اس در زنان نقش داشته باشند.
• عوامل ژنتیکی: عوامل ژنتیکی خاص و تغییرات در ژن های سیستم ایمنی ممکن است حساسیت زنان در ابتلا به ام اس را افزایش دهد.
• عوامل محیطی: زنان ممکن است بیشتر تحت تأثیر عوامل محیطی مرتبط با افزایش خطر ابتلا به ام‌اس، از جمله کمبود ویتامین D، سیگار کشیدن و قرار گرفتن در معرض ویروس‌های خاص، باشند.

اولین علائم ام اس در زنان

علائم بیماری ام اس در افراد مختلف بسیار متفاوت است و ممکن است به مرور زمان به طور غیرمنتظره‌ای تکامل یابد. به همین دلیل علائم اولیه ام‌اس در زنان اغلب نادیده گرفته می‌شود یا با سایر بیماری‌ها اشتباه گرفته شده و مشکل تشخیص زودهنگام را پیچیده تر می‌کند.

در ادامه به برخی از علائم اولیه بیماری ام اس که اغلب در زنان مشاهده می‌شود، اشاره می‌کنیم:

• خستگی

یکی از شایع‌ترین علائم اولیه ام اس در زنان، خستگی است که می‌تواند فلج‌کننده باشد. برخلاف خستگی معمول، خستگی مرتبط با ام اس به صورت نوعی خستگی مفرط بروز می‌کند که حتی پس از کمی استراحت یا چرت زدن نیز برطرف نمی‌شود.

این خستگی می‌تواند مانع از انجام کارهای روزمره شود و کیفیت زندگی کاهش دهد. این خستگی به این دلیل رخ می‌دهد که بدن برای جبران آسیب‌های عصبی و فعالیت سیستم ایمنی ناشی از ام اس، سخت‌تر کار می‌کند، بنابراین طبیعی است که بیشتر خسته شود.

• مشکلات بینایی

ام اس معمولاً باعث مشکلات دردناک بینایی چشم، مانند تاری دید، دوبینی، از دست دادن جزئی بینایی یا نابینایی کامل می‌شود. حرکات دردناک چشم یا اختلال بینایی معمولاً از علائم اولیه ام اس در زنان است.

در بیشتر موارد، این علامت در زنان توسط التهاب عصب بینایی، به نام نوریت اپتیک، ایجاد می‌شود. در موارد شدیدتر، این بیماری باعث از دست دادن موقت بینایی یا نابینایی دائمی در یک چشم می‌شود و برخی از بیماران ممکن است درد خفیفی را در اطراف ناحیه آسیب دیده داشته باشند.

• بی‌حسی و سوزن سوزن شدن

بی‌حسی و سوزن سوزن شدن دوره‌ای از اولین علائم کلاسیک بیماری ام اس در زنان است. افراد مبتلا به ام‌اس اغلب در اندام‌های بدن خود احساس بی‌حسی و سوزن سوزن شدن می‌کنند. برخی از قسمت‌های بدن که این سوزن سوزن شدن معمولاً در آنها احساس می‌شود صورت، بازوها، پاها و انگشتان هستند. این حس ممکن است به صورت دوره ای یا مداوم باشد.

بی حسی و سوزن سوزن شدن به دلیل آسیب عصبی که عملکرد طبیعی سیستم حسی را مختل می‌کند، ایجاد می شود.

• اختلال عملکرد مثانه و روده

در برخی موارد، علائم اولیه ام اس در زنان ممکن است به شکل بی‌اختیاری ادرار، تکرر ادرار و بی‌اختیاری مدفوع باشد. علت آن آسیب عصبی  است که در سیگنال‌دهی از مغز به مثانه یا رکتوم اختلال ایجاد کرده است.

اختلال عملکرد مثانه و روده ممکن است منجر به مشکلات مثانه و روده شود و خطر عفونت‌های ادراری، درد و مشکلات اجتماعی را افزایش دهد.

• تغییرات شناختی

اختلال شناختی یکی از علائم اولیه ام اس در زنان جوان است. این وضعیت توانایی تفکر فرد را مختل میکند و منجر به مشکلاتی در یادآوری حافظه و تمرکز میشود. تغییرات شناختی یا زوال شناختی به عنوان «مه دندانه‌دار» شناخته می‌شود و شدت آن می‌تواند از خفیف تا شدید متغیر باشد.

تغییرات شناختی ناشی از اختلالات نورون‌های مغز است که انتقال سیگنال بین آنها را مختل می‌کند. مداخله زودهنگام و بازآموزی شناختی می‌تواند به کاهش بسیاری از این علائم کمک کند و ذهن را قادر به انجام فعالیت‌های عادی سازد.

• درد

افراد مبتلا به ام‌اس اغلب انواع مختلفی از درد مزمن را تجربه می‌کنند. دو نوع از این دردها عبارتند از درد نوروپاتیک و درد اسکلتی-عضلانی. درد نوروپاتیک ناشی از آسیب به اعصاب است و منجر به احساساتی مانند درد تیز، خنجری یا سوزش می‌شود. در زنان درد نوروپاتیک که ناشی از آسیب دیدن اعصاب است از اولین علائم بیماری ام اس است.

• مشکلات قاعدگی

این علائم می‌تواند شامل تغییراتی در دوره‌های قاعدگی بیمار باشد. نوسانات هورمونی در طول چرخه‌های ماهانه می‌تواند علائم اولیه ام اس در زنان، مانند خستگی، درد گسترده، تغییرات شناختی و سایر مشکلات مرتبط با این بیماری را تشدید کند.

قبل از شروع دوره قاعدگی، هورمون‌های جنسی (استروژن و پروژسترون) کاهش می‌یابند که می‌تواند علائم سندروم پیش از قاعدگی (PMS) و MS را تحریک کند. این نشان می‌دهد که هورمون‌ها نه تنها چرخه قاعدگی را تنظیم می‌کنند، بلکه ممکن است در فعالیت MS در بدن نیز نقش داشته باشند.

هشدار

اگر پریودهای نامنظمی دارید، ممکن است علت آن MS باشد. تحقیقات نشان می‌دهد که تشخیص ام‌اس در برخی زنان، پس از مراجعه آنها به پزشک به دلیل قاعدگی های نامنظم، بوده است.

• علائم مرتبط با بارداری

علائم اولیه ام اس در زنان ممکن است در دوران بارداری به طور چشمگیری تحت تأثیر قرار بگیرند. علائم بسیاری از زنان مبتلا به ام اس در دوران بارداری، به ویژه در سه ماهه دوم و سوم، کاهش می یابد. به نظر می رسد که علت آن هورمون‌های بارداری هستند که سیستم ایمنی را سرکوب می کنند.

با وجود این، احتمال عود بیماری پس از زایمان بیشتر است. همه زنانی که از اختلال ام‌اس رنج می‌برند باید قبل یا بعد از بارداری حتما باید تحت نظر پزشک خود باشند.

• علائم مرتبط با یائسگی

علائم و نشانه‌های ام‌اس در زنان ممکن است تحت تأثیر یائسگی قرار گیرد. به طور خاص، تغییرات هورمونی در این دوران می‌تواند خستگی، تغییرات شناختی و نوسانات خلقی را تشدید کند. درمان جایگزینی هورمون، اصلاح سبک زندگی و درمان علائم در صورت لزوم می‌تواند این علائم را کاهش دهد.

علاوه بر این، علائم جدیدی ممکن است ایجاد شود یا همان علائم اولیه ام اس در زنان تشدید شود، از جمله گرگرفتگی، تعریق شبانه و تغییر در عادات خواب، که همه اینها می‌توانند درمان ام‌اس را پیچیده‌تر کنند.

• عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI)

از آنجا که اختلال عملکرد مثانه با این بیماری مرتبط است، زنان مبتلا به ام‌اس بیشتر در خطر ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری (UTI) هستند. مشکلات مثانه، مانند بی‌اختیاری، تکرر ادرار و فوریت ادرار، برخی از علائمی هستند که ممکن است یک زن را در معرض خطر ابتلا به مشکل مثانه قرار دهند.

• اختلال عملکرد جنسی

یکی دیگر از علائمی که ممکن است به ویژه در زنان مبتلا به ام اس رخ دهد، اختلال عملکرد جنسی است. این اختلال شامل کاهش میل جنسی، خشکی واژن، مشکل در رسیدن به ارگاسم و درد در هنگام رابطه جنسی است. علت این مشکلات می‌تواند هم جسمی (ناشی از خود بیماری) و هم روانی (مانند افسردگی و اضطراب) باشد.

مراحل تشخیص بیماری ام اس (MS)

برای تشخیص ام اس، پزشک باید ارزیابی جامعی انجام دهد که شامل گرفتن شرح حال پزشکی دقیق، انجام معاینه عصبی و انجام برخی آزمایش‌ها برای نتیجه‌گیری دقیق است. 

• تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI) رایج‌ترین تکنیک تصویربرداری مورد استفاده برای تشخیص ام اس است. این روش به ویژه زمانی مفید است که علائم اولیه ام اس در زنان جوان واضح نباشد. با استفاده از MRI می توان ضایعات یا نواحی آسیب دیده در مغز و نخاع را که نشان دهنده ام اس است، شناسایی کرد.
• پتانسیل‌های برانگیخته، فعالیت الکتریکی مغز را در پاسخ به محرک‌های خاص آزمایش می‌کند و پزشک می تواند از این طریق شرایط سیستم عصبی مرتبط با علائم اولیه بیماری ام اس در زنان را تشخیص دهد.
• نمونه‌برداری از مایع نخاع که در آن مقدار کمی از مایع مغزی نخاعی برای تجزیه و تحلیل وجود هرگونه ناهنجاری برداشته می شود. اغلب در بیماران مبتلا به ام‌اس، مقدار اضافی پروتئین‌های خاص یا سلول‌های ایمنی غیرطبیعی در مایع نخاع دیده می شود.
• آزمایش خون، اگرچه هیچ آزمایش خون خاصی برای تشخیص ام‌اس وجود ندارد، اما این آزمایش خون کمک می کندعلائم اولیه ام‌اس در زنان با بیماری‌هایی با علائم مشابه اشتبه گرفته نشود.

آیا بیماری ام اس (MS) بر باروری تأثیر می‌گذارد؟

ناباروری علامت مستقیم بیماری ام‌اس نیست. با این حال، برخی از داروهای مورد استفاده برای درمان علائم اولیه بیماری ام اس در زنان و عدم تعادل هورمونی ناشی از این بیماری ممکن است بر باروری تأثیر بگذارد.

علاوه بر این، خستگی، استرس و سایر علائم ممکن است با تأثیر بر سلامت روانی فرد، به طور غیرمستقیم بر توانایی او در بارداری تأثیر بگذارد.

آیا قاعدگی بر علائم ام اس در زنان تأثیر می‌گذارد؟

مولتیپل اسکلروزیس می‌تواند بر قاعدگی زنان تأثیر داشته باشد. نوسانات هورمونی در طول چرخه قاعدگی ممکن است علائم اولیه ام اس در زنان را تشدید کند و مدیریت آنها را دشوارتر کند. زنان مبتلا به ام‌اس ممکن است درست قبل یا در طول دوره قاعدگی خود، خستگی، درد و تغییرات شناختی بیشتری را تجربه کنند.