خزه دریایی چیست و مصرف آن چه فواید و عوارضی دارد؟
خزه دریایی (Sea Moss) که به آن خزه ایرلندی نیز گفته می شود، نوعی جلبک قرمز است که حاوی مقدار قابل توجهی مواد معدنی و آنتی اکسیدان های مختلف است.
از زمانی که کیم کارداشیان در مورد خوردن اسموتی خزه دریایی صحبت کرد، ادعاهای زیادی در مورد فواید این گیاه دریایی مطرح شده است از تأثیر آن در تقویت باروری، سیستم ایمنی تا سلامت پوست و مو. اما سؤال اینجاست که چه تعداد از فواید مطرح شده مبتنی بر شواهد علمی است و چه تعداد شایعه.
فهرست مطالب
خزه دریایی چیست | اطلاعات تغذیه ای | فواید | عوارض جانبی | تداخلات دارویی | چه کسانی نباید خزه دریایی مصرف کنند | دوز مصرف و طرز تهیه
خزه دریایی چیست؟
خزه دریایی که با نام خزه ایرلندی نیز شناخته می شود نوعی جلبک دریایی قرمز (Chondrus crispus) است که در امتداد خط ساحلی در اروپا، آمریکای شمالی و جزایر بریتانیا در تمام طول سال رشد می کند. خزه دارای تافت و برگ‌های نازک بادبزنی شکل است و در رنگ‌های مختلفی از زرد مایل به سبز تا بنفش تیره وجود دارد.
شهرت این گیاه دریایی به دلیل استخراج کاراگینان از آن است. کاراگینان، ماده‌ای ژله‌ای است که اغلب در صنایع غذایی به عنوان غلیظ‌کننده در بستنی ها، شیرهای غیرلبنی، پنیر کاتیج، ژله، خمیردندان و شیر خشک استفاده می شود. از دیگر کاربردهای کاراگینان، استفاده از آن در ساخت واکس کفش و فرآوری چرم است.
اطلاعات تغذیه ای
یکی از دلایلی که اخیراً خزه دریایی به عنوان یک ابرغذا معرفی شده این است که منبع گیاهی و بدون گلوتن بسیاری از مواد مغذی مفید برای بدن است. برخی از مواد مغذی موجود در خزه ایرلندی در جدول زیر نمایش داده شده است.
| 2 قاشق غذاخوری خزه دریایی معادل ده گرم | |
| کلسیم | 12.9 میلی‌گرم |
| منیزیم | 7.7 میلی‌گرم |
| فسفر | 6 میلی‌گرم |
| پتاسیم | 16.5 میلی‌گرم |
| آهن | 0.23 میلی‌گرم |
| روی | ۰.۲ میلی‌گرم |
| مس | ۰.۰۲ میلی‌گرم |
| منگنز | ۰.۰۴ میلی‌گرم |
| سدیم | 38.4 میلی‌گرم |
| ویتامین C | 1.5 میلی گرم |
| کولین | 1.2 میلی گرم |
| ویتامین A | 9.5 میکروگرم |
| ویتامین E | 0.096 میلی گرم |
| ویتامین K | 2.51 میکروگرم |
ارزش غذایی خزه دریایی نیز در جدول زیر نمایش داده شده است.
ارزش غذایی 2 قاشق غذاخوری خزه دریایی معادل ده گرم | |
کالری | 4.1 کیلو کالری |
کربوهیدارت | 0.8 گرم |
پروتئین | 0.4 گرم |
فیبر | 0.07 گرم |
قند | 0.06 گرم |
چربی کل (لیپید) | 0.05 گرم |
فواید خزه دریایی برای بدن
بهبود سلامت قلب
این جلبک نسبت به اکثر سبزیجات فیبر بیشتری دارد و برای سلامت قلب و سلامت عمومی بدن، مفید است. مطالعات نشان داده اند که خزه ایرلندی در کاهش کلسترول بد (LDL) و فشار خون که از عوامل کلیدی سلامت قلب هستند، مؤثر است.
بهبود عملکرد تیروئید
ید یک ماده کلیدی در عملکرد درست تیروئید و ساخت هورمون‌های تیروئید است اما بدن نمی تواند ید تولید کند و آن را از غذاهایی که میخوریم جذب می کند.
ریکاوری بهتر پس از تمرین
خزه دریایی سرشار از اسید آمینه‌ای به نام تورین است که به عضله‌سازی کمک میکند. وقتی ورزش می‌کنیم، پارگی‌های ریز کوچکی در عضلات ایجاد می‌شود که اسیدهای آمینه می‌توانند به ترمیم آنها کمک کنند.
تنظیم هورمون های زنانه
خزه ایرلندی برای تنظیم هورمون‌های زنانه، افزایش باروری و داشتن پریودهای منظم مفید است. کلسیم موجود در این گیاه دریایی نیز به تقویت تراکم استخوان ها بویژه در دروان یائسگی کمک می کند.
تقویت سلامت جنسی در مردان
خزه دریایی برای سلامت جنسی در مردان از جمله کمک به حفظ سطح تستوسترون سالم، بهبود کیفیت اسپرم و افزایش باروری مفید است.
پیشگیری از بیماری پارکینسون
بیماری پارکینسون دومین بیماری دژنراتیو شایع در افراد مسن است. بیماری های دژنراتیو، بیماری هایی هستند که در اثر تخریب تدریجی سلول ها و بافت ها ایجاد می شوند. پارکینسون باعث لرزش، سفتی و کندی حرکت می‌شود و هیچ درمانی برای آن وجود ندارد. با این حال تحقیقات اولیه نشان می‌دهد که مصرف خزه دریایی ممکن است بتواند روند پیشرفت این بیماری را کُند کند.
بهبود سلامت سیستم گوارش
داده‌های مطالعات حیوانی نشان می‌دهد که خزه دریایی برخی اثرات پری بیوتیکی دارد و می‌تواند به هضم غذا کمک کند. همچنین پری‌بیوتیک‌ها فعالیت باکتری‌های “خوب” روده را تقویت و باعث بهبود سلامت سیستم گوارش می شوند.
اگرچه مطالعات دیگری در مورد اثرات گوارشی خزه دریایی، نتایج متضادی را نشان می‌دهند. به نظر می‌رسد کاراگینان موجود در خزه علائم بیماری التهابی روده (IBD) را بدتر میکند. مطالعات دیگری نیز ارتباط بین مصرف غذاهای حاوی کاراگینان مانند خزه ایرلندی و کولیت (بیماری التهابی روده) را نشان داده اند.
مبارزه با سرطان
آنتی اکسیدان های موجود در خزه دریایی از سلامت سلول ها محافظت می کند و در مبارزه با سرطان مفید هستند.
جلوگیری از HPV
خواص ضد ویروسی کاراگینان موجود در خزه دریایی ممکن است برای جلوگیری از عفونت ویروس پاپیلومای انسانی (HPV) مفید باشد.
جلوگیری از لخته شدن خون
محققان امیدوارند با استفاده از خاصیت خزه ایرلندی در جلوگیری از لخته شدن خون، بتوانند جایگزین های جدیدی برای داروهایی مانند هپارین و کاهش عوارض جانبی آنها، تولید کنند.
کمک به کاهش وزن
جلبک‌های دریایی به کاهش وزن کمک میکنند. در یک مطالعه ۱۲ هفته‌ای روی ۷۸ بزرگسال، افرادی که روزانه ۱۰۰۰ میلی‌گرم عصاره جلبک دریایی قرمز مصرف می‌کردند، کاهش قابل توجهی در کل توده چربی بدن و وزن داشتند.
تقویت سیستم ایمنی
سلامت روده با سیستم ایمنی مرتبط است. رژیم غذایی حاوی غذاهای غنی از پری‌بیوتیک و فیبر مانند خزه دریایی به بهبود و سلامت سیستم ایمنی سالم میکند.
بهبود سلامت مو و پوست
مدیریت دیابت
عوارض جانبی مصرف خزه دریایی
خزه دریایی محصول محیطی که در آن رشد میکند است، بنابراین ارزش غذایی آن تا حد زیادی به محل رشد آن بستگی دارد. متأسفانه، هیچ راه واقعی برای دانستن دقیق اینکه چه چیزی در آن وجود دارد یا چقدر است، وجود ندارد.
برخی مطالعات نشان داده‌اند که کاراگینان موجود در خزه ایرلندی ممکن اثرات منفی بر سلامت داشته باشد. تحت شرایط خاص، کاراگینان می‌تواند به “کاراگینان تجزیه‌شده” یا پلی‌ژنان تبدیل شود که سمی است و ممکن است باعث مشکلات سلامتی متعددی شود. در حال حاضر هیچ مدرک علمی وجود ندارد که نشان دهد بدن ما کاراگینان را به پلی‌ژنان تبدیل میکند. اما برخی از جلبک‌های دریایی می‌توانند به طور طبیعی حاوی پلی‌ژنان باشند.
عوارض و خطرات پلی ژنان:
- التهاب روده
- زخم معده
- نفخ
- اختلال در توانایی بدن در جذب مواد مغذی
- ممکن است باعث سرطان روده و معده شود
عوارض جانبی مصرف خزه دریایی:
- سوزش دهان یا گلو
- اسهال
- تب
- تهوع یا استفراغ
- درد معده
- کاهش وزن
- واکنش آلرژیک شدید
- مسمومیت با ید: این احتمال وجود دارد که مصرف خزه دریایی باعث دریافت بیش از حد ید شود. بالا رفتن زیاد سطح ید بسیار خطرناک است و ممکن است باعث ضعیف شدن ضربان قلب و حتی کما شود.
- مسمومیت با آرسنیک: مسمومیت با آرسنیک با جلبک‌های دریایی مانند خزه دریایی امکان‌پذیر است. علائم اولیه مسمومیت با آرسنیک حالت تهوع و اسهال است، اما قرار گرفتن در معرض طولانی مدت آرسنیک می تواند منجر به دیابت و سرطان شود.
- خطر مصرف فلزات سنگین: جلبک‌های دریایی که در آب‌های نزدیک آلودگی های صنعتی یا فاضلاب خام رشد میکنند، ممکن است حاوی فلزات سمی مانند آرسنیک، جیوه و سرب باشند که مصرف آنها می‌تواند خطرناک باشد.
- عود بیماری التهابی روده (IBD): کاراگینان موجود در خزه ممکن است باعث عود IBD شود که با درد معده، اسهال و خونریزی مقعدی همراه است.
- مصرف زیاد ید می‌تواند باعث مشکلات تیروئید شود
تداخلات دارویی
اطلاعات محدودی در مورد تداخلات داروها با خزه دریایی وجود دارد. توصیه می شود افرادی که داروهای زیر را مصرف می کنند این گیاه دریایی را مصرف نکنند:
- آمیودارون (برای ریتم نامنظم قلب): آمیودارون حاوی مقادیر قابل توجهی ید است. مصرف ید بیشتر می‌تواند عوارض جانبی جدی ایجاد کند.
- داروهای تقویت سیستم ایمنی: خزه دریایی ممکن است بر سیستم ایمنی تأثیر بگذارد. به همین دلیل در مصرف آن به همراه سایر داروهای تقویت سیستم ایمنی مانند هومیرا (آدالیموماب) باید احتیاط کرد.
- داروهای IBD: کاراگینان موجود در خزه دریایی ممکن است باعث عود علائم IBD شود و اثربخشی آن ها را خنثی کند.
- داروهای تیروئید: خزه ایرلندی ممکن است با داروهای تیروئید مانند تاپازول (متی‌مازول) تداخل داشته باشد.
چه کسانی نباید خزه دریایی مصرف کنند
- زنان باردار: خزه ایرلندی سرشار از ید است. ید بیش از حد ممکن است منجر به عوارض جانبی در هر کسی از جمله جنین در حال رشد یا مادر شود.
- در دوران شیردهی: میزان بالای ید در شیر مادر ممکن است بر نوزاد شیرخوار تأثیر منفی بگذارد.
- افراد بالای 65 سال
- کودکان
- افراد مبتلا به بیماری التهابی روده (IBD) و بیماری تیروئید
دوز مصرف
آزمایش‌های بالینی انسانی بسیار کمی روی خزه دریایی انجام شده و هیچ دستورالعمل رسمی در مورد دوز مناسب وجود ندارد. به طور کلی، مصرف 3 تا 4 گرم خزه دریایی خشک در روز احتمالاً در بزرگسالان بی‌خطر است- اما قبل از مصرف خزه دریایی یا هر مکمل غذایی، حتما با پزشک مشورت کنید.
طرز تهیه خزه دریایی
ابتدا خزه را بشویید و سپس آن را به مدت یک روز کامل در آب سرد خیس کنید، مرتباً آب را عوض کنید و هرگونه کثیفی را که می‌بینید پاک کنید.
وقتی اندازه خزه دو برابر شد و سفید و ژله‌ای شد، آن را به همراه مقداری آب در مخلوط‌کن بریزید و تا زمانی که یکدست شود، مخلوط کنید. سپس حداقل ۲ ساعت در یخچال قرار دهید تا غلیظ‌تر شود.
پس از آماده شدن می‌توانید آن را تا ۲ هفته در یخچال نگهداری و مصرف کنید.
خلاصه
خزه دریایی یک جلبک دریایی قرمز است که در امتداد خط ساحلی در اروپا، آمریکای شمالی و جزایر بریتانیا در تمام طول سال رشد می کند. برخی از ادعاهای مربوط به سلامتی در مورد خزه دریایی وجود دارد از جمله از فواید آن برای سیستم ایمنی، تیروئید، باروری تا سلامت پست و مو. با این حال، تحقیقات بیشتری برای شناسایی و تأیید فواید خزه دریایی لازم است.
