اختلال پانیک: علائم، درمان پزشکی و خودیاری
بیش از 35 درصد از مردم در دوره ای از زندگی خود دچار حمله پانیک می شوند. برای بسیاری از افراد، احساس پانیک فقط در زمان استرس یا بیماری رخ می‌دهد. اما شخصی که حملات پانیک مکرر را تجربه می کند به اختلال پانیک مبتلا است که نوعی اختلال اضطرابی است. آنها معمولاً حملات پانیک مکرر و غیرمنتظره و ترس مداوم از حملات مکرر دارند.
بدون درمان، حملات پانیک مکرر و طولانی مدت می تواند به شدت ناتوان کننده باشد. ممکن است فرد از ترس تجربه حمله از بسیاری از موقعیت ها مانند ترک خانه یا تنها ماندن اجتناب کند.
حمله پانیک چیست؟
حمله پانیک احساس ناگهانی ترس شدید بدون هیچ علت ظاهری است که حمله اضطراب نیز نامیده می شود. این حملات می توانند در هر زمانی حتی در هنگام خواب رخ دهند. افرادی که حمله پانیک را تجربه می کنند احساس می کنند که در حال مرگ یا دیوانه شدن هستند. ترس و وحشتی که فرد در حین حمله پانیک تجربه می کند با وضعیت واقعی تناسبی ندارد و ممکن است با آنچه در اطراف او اتفاق می افتد بی ارتباط باشد.
علائم
حملات پانیک ناگهان می آیند و ناپدید می شوند، اما شما را خسته می کنند. فرد ممکن است به دلیل تشابه علائم حمله پانیک با حمله قلبی، تصور کند که دچار حمله قلبی شده است. اما درد قفسه سینه ناشی از حمله پانیک معمولاً در ناحیه میانی قفسه سینه باقی می ماند در حالیکه درد حمله قلبی معمولاً به سمت بازوی چپ یا فک حرکت می کند.
اگر به طور ناگهانی بیشتر از 4 تا از این علائم را داشته باشید به احتمال زیاد دچار حمله پانیک شده اید:
- تفکر مضطرب و غیر منطقی
- احساس شدید ترس، خطر یا پیش‌بینی خطر
- ترس از دیوانه شدن، از دست دادن کنترل یا مردن
- احساس سبکی سر و سرگیجه
- سوزن سوزن شدن و لرز، به ویژه در بازوها و دست ها
- لرزیدن، عرق کردن
- گرگرفتگی
- احساس انقباض در قفسه سینه
- تپش قلب (ضربان قلب بالا)
- مشکلات تنفسی، از جمله تنگی نفس
- حالت تهوع یا ناراحتی شکمی
- انقباض عضلانی
- خشکی دهان
- احساس غیر واقعی بودن و دوری از محیط
- اضطراب شدید ناگهانی و بدون علت
چه چیز دیگری باید در مورد اختلال پانیک بدانیم؟
- حملات پانیک معمولا کوتاه هستند و کمتر از 10 دقیقه طول می کشند، اگرچه برخی از علائم ممکن است بیشتر طول بکشد. یک حمله اگرچه بسیار ناخوشایند است اما خطرناک نیست.
- افراد مبتلا به اختلال پانیک ممکن است به شدت مضطرب و هراسان باشند، زیرا نمی دانند حمله بعدی چه زمانی قرار است اتفاق بیفتد.
- این اختلال نسبتاً شایع است و علائم آن معمولاً در اوایل بزرگسالی شروع می شود.
- احتمال ابتلای زنان به این بیماری دو برابر مردان است.
علل
مشخص نیست که دقیقا چه چیزی باعث اختلال پانیک می شود. شواهدی وجود دارد که نشان می دهد اختلال پانیک ممکن است موروثی باشد. افرادی که از این اختلال رنج می برند بیشتر از دیگران در معرض افسردگی، اقدام به خودکشی، سوء مصرف الکل یا مواد مخدر قرار دارند. هنگامی که بدن با خطر فوری روبرو می شود، مغز به سیستم عصبی خودمختار دستور می دهد تا پاسخ “فرار یا مبارزه” را فعال کند. بدن پر از مواد شیمیایی از جمله آدرنالین می شودکه باعث تغییرات فیزیولوژیکی می شود، ضربان قلب و تنفس تسریع شده و خون به عضلات منتقل می شود تا برای مبارزه فیزیکی یا فرار آماده باشید.
گفته می‌شود که حمله پانیک زمانی رخ می‌دهد که پاسخ «فرار یا بجنگ» آغاز می‌شود اما خطری در حال وقوع نیست. حتی ممکن است فرد در هنگام تماشای تلویزیون یا هنگام خواب نیز این وضعیت را تجربه کند.
برخی از عواملی که می توانند بدن را برای فعال سازی نامناسب پاسخ «فرار یا مبارزه» تحریک کنند عبارتند از:
استرس مزمن (مداوم) : باعث می شود بدن سطوح بالاتر از حد معمول مواد شیمیایی استرس مانند آدرنالین تولید کند.
استرس حاد (مانند تجربه یک رویداد آسیب زا) : می تواند به طور ناگهانی بدن را با مقادیر زیادی از مواد شیمیایی استرس، پر کند.
هیپرونتیلاسیون معمولی : تعادل گازهای خون را به هم می زند زیرا دی اکسید کربن کافی در خون وجود ندارد.
تغییر ناگهانی محیط : مانند راه رفتن در یک محیط شلوغ، گرم یا گرفته.
برخی از داروها : مانند آرام بخش ها، الکل و کافئین
ورزش شدید بدنی
مصرف بیش از حد کافئین
بیماری
درمان
خوشبختانه، اختلال پانیک یا اضطراب یک بیماری قابل درمان است. روان درمانی و داروها هر دو به صورت مجزا یا ترکیبی برای درمان موفقیت آمیز این بیماری استفاده می شوند. در صورت نیاز به دارو، روانپزشک ممکن است داروهای ضد اضطراب، داروهای ضد افسردگی خاص یا گاهی اوقات داروهای ضد تشنج خاص که دارای خواص ضد اضطراب نیز هستند، یا گروهی از داروهای قلبی که به عنوان مسدودکننده‌های بتا شناخته می‌شوند برای کمک به پیشگیری یا کنترل دوره‌های اختلال پانیک تجویز کند.
خودیاری در برابر حمله پانیک
- در وهله اول مهم است که برای معاینه به پزشک مراجعه کنید تا مطمئن شوید که علائمی که تجربه می کنید به دلیل بیماری نیست، برخی از بیماری ها ممکن است با اختلال پانیک، علائم مشابهی داشته باشند از جمله:
دیابت
مشکلات گوش داخلی
مشکلات قلبی
پرکاری تیروئید پس از زایمان
- از گفتگوی ذهنی که توجه شما را بر علائم متمرکز می کند اجتناب کنید. به خود نگویید «هراس را متوقف کن!» یا «آرام باش!»
- به خود یادآوری کنید که علائم حمله پانیک ناراحت کننده است، اما خطرناک نیست. به خودتان اطمینان دهید که قبلاً آن را تجربه کرده اید و هیچ اتفاق بدی برای شما نیفتاده است.
- توجه خود را بر روی چیزی خارج از بدن و علائم خود متمرکز کنید. برای مثال، با سه شمارش معکوس از 100، حواس خود را پرت کنید، کلمات یک آهنگ مورد علاقه را به خاطر بیاورید یا روی مناظر و صداهای اطراف خود تمرکز کنید.
- فرار از موقعیت فقط این تصور را تقویت می کند که حملات پانیک شما غیرقابل تحمل هستند. اگر بنشینید و اجازه دهید علائم از بین بروند، به توانایی خود برای مقابله اعتماد خواهید کرد.
- یادگیری تکنیک های مدیریت استرس
- یادگیری تکنیک های صحیح تنفس
- یادگیری تکنیک های آرام سازی
- یادگیری مهارت های حل مسئله
- تنظیم سبک زندگی، مانند توجه به رژیم غذایی، ورزش و خواب.
