سندروم پیش از قاعدگی (PMS) چیست و چطور میتوان علائم آن را کاهش داد

برخی از زنان بدون هیچ نشانه ای از PMS یا با علائم بسیار خفیف آن، پریود می شوند اما برای برخی دیگر علائم ممکن است آنقدر شدید باشد که انجام فعالیت های روزمره مانند رفتن به محل کار یا مدرسه را سخت و حتی مختل کند. علائم شدید ممکن است نشانه ای از اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) باشد. PMS زمانی از بین می رود که دیگر پریود نشوید مثلاً بعد از یائسگی و دوران بارداری.

چه کسانی دچار سندروم پیش از قاعدگی می شوند؟

از هر چهار زن، سه نفر علائم PMS را در مقطعی از زندگی خود تجربه می‌کنند ولی برای اکثر آنان، علائم خفیف است. کمتر از 5 درصد از زنان در سنین باروری به شکل شدیدتری از PMS، به نام اختلال نارسایی پیش از قاعدگی (PMDD) مبتلا می شوند.

زنانی که استرس زیادی دارند، سابقه خانوادگی و یا شخصی افسردگی و یا افسردگی پس از زایمان دارند بیشتر احتمال دارد که علائم شدید را تجربه کنند.

آیا سندروم پیش از قاعدگی با افزایش سن تغییر می کند؟

ممکن است علائم PMS با رسیدن به اواخر دهه 30 و شروع دهه 40 و نزدیک شدن به یائسگی بدتر شود که به آن پیش یائسگی می گویند. این امر به ویژه در مورد زنانی که خلق و خوی آنها به تغییر سطح هورمون در طول چرخه قاعدگی حساس است صادق است. در سال‌های منتهی به یائسگی، سطح هورمون‌ها به شکل غیرقابل پیش‌بینی بالا و پایین می‌رود، زیرا بدن به آرامی در حال تغییر است.

علائم سندروم پیش از قاعدگی

علائم PMS برای هر زنی متفاوت است. ممکن است علائم فیزیکی مانند نفخ، سردرد و یا علائم عاطفی مانند غمگینی و یا هر دو را داشته باشید. حتی علائم همیشه یکسان نخواهند بود و ممکن است در هر دوره تغییر کنند.

علائم فیزیکی :

• سینه های متورم یا حساس
• آکنه
• یبوست یا اسهال
• نفخ و افزایش وزن
• گرفتگی عضلات
• سردرد یا کمردرد
• تورم دست ها و پاها
• عدم تحمل سر و صدا یا نور

علائم عاطفی :

• تحریک پذیری یا پرخاشگری
• احساس خستگی
• مشکلات خواب (کم خوابی یا زیاد خوابیدن)
• تغییرات اشتها یا هوس غذایی
• مشکل در تمرکز یا حافظه
• تنش یا اضطراب
• افسردگی، احساس غم و اندوه و گریه
• نوسانات خلقی
• کاهش علاقه به رابطه جنسی

علت سندروم پیش از قاعدگی چیست؟

محققان دقیقاً نمی دانند چه چیزی باعث PMS می شود. احتمال دارد تغییرات سطح هورمون ها در طول چرخه قاعدگی علت آن باشد که برخی از زنان را بیشتر از دیگران تحت تأثیر قرار می دهد.

سندروم پیش از قاعدگی چه تأثیری بر سایر مشکلات سلامتی دارد؟

حدود نیمی از زنانی که نیاز به درمان های تسکینی برای کاهش علائم PMS دارند، مشکلات سلامتی دیگری نیز دارند که ممکن است قبل از دوره قاعدگی علائم آنها بدتر شود.

• افسردگی و اختلالات اضطرابی

علائم افسردگی و اضطراب شبیه PMS هستند و ممکن است قبل یا در طول دوره قاعدگی بدتر شوند.

• سندروم خستگی مزمن (آنسفالومیلیت میالژیک)

برخی از زنان می گویند که علائم سندروم خستگی مزمن آنها، درست قبل از قاعدگی بدتر می شود. تحقیقات نشان می‌دهد که زنان مبتلا به سندورم خستگی مزمن ممکن است بیشتر در معرض خونریزی شدید قاعدگی و یائسگی زودرس باشند.

• سندرم روده تحریک پذیر (IBS)

IBS باعث گرفتگی، نفخ و گاز می شود و ممکن است علائم آن درست قبل از قاعدگی شدیدتر شود.

• سندروم درد مثانه

زنان مبتلا به سندروم درد مثانه احتمال دارد که در طول PMS بیشتر دچار گرفتگی های دردناک شوند.

• علاوه براینها، PMS ممکن است باعث تشدید علائم آسم، آلرژی و میگرن شود.

راهکارهایی برای کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی

سبک زندگی

• ورزش های هوازی منظم می تواند به کاهش علائمی مانند افسردگی، مشکل در تمرکز و خستگی کمک کند.
• پرهیز از غذاها و نوشیدنی های حاوی کافئین، الکل، نمک و شکر از دو هفته قبل از قاعدگی می تواند بسیاری از علائم PMS را کاهش دهد.
• برنامه غذایی خود را تغییر دهید و به جای سه وعده غذایی بزرگ در روز، شش وعده کوچک بخورید. این کار به ثابت نگه داشتن سطح قند خون کمک می کند. ثابت نگه داشتن سطح قند خون به بهبود علائم کمک می کند.
• سعی کنید هر شب حدود هشت ساعت بخوابید. کمبود خواب با افسردگی و اضطراب ارتباط مستقیم دارد و می تواند علائم PMS مانند بدخلقی را بدتر کند.
• کنترل و مدیریت استرس با استفاده از یوگا، مدیتیشن و ماساژ
• سیگار  نکشید. نتایج مطالعات نشان می دهد زنانی که سیگار می‌کشیدند علائم PMS بیشتر و شدیدتری را نسبت به سایرین دارند.

داروها

• مصرف برخی از داروهای بدون نسخه مانند ایبوپروفن، ناپروکسن و آسپرین درست قبل از شروع قاعدگی می تواند باعث کاهش علائم فیزیکی سندروم پیش از قاعدگی مانند گرفتگی عضلات، سردرد، کمردرد و حساس شدن نوک سینه ها شود. علاوه براین میزان درد و خونریزی دوره پریود را نیز کاهش می دهند.
• روش های کنترل بارداری هورمونی مانند قرص‌ها، حلقه‌های واژینال یا ایمپلنت‌ها می توانند در کاهش علائم فیزیکی سندروم پیش از قاعدگی مفید باشند اما باعث تشدید سایر علائم شوند.
• داروهای ضد افسردگی می توانند به کاهش علائم عاطفی در برخی از زنان کمک کنند. مهارکننده‌های انتخابی بازجذب سروتونین یا SSRI رایج‌ترین نوع داروهای ضد افسردگی هستند که برای درمان PMS تجویز می‌شوند.
• دیورتیک ها یا داروهای مُدِر (ادرارآور) می توانند علائم نفخ و حساسیت سینه را کاهش دهند.
• داروهای ضد اضطراب نیز به کاهش احساس اضطراب کمک میکنند.

هشدار : مصرف همزمان داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی (NSAIDs)، مانند ایبوپروفن با دیورتیک ها (داروهای مُدِر ) ممکن است باعث مشکلات کلیوی شود. اگرچه مصرف داروها مزایایی دارد اما خطراتی نیز به همراه دارد. هیچگاه آنها را بدون مشورت و تجویز پزشک متخصص مصرف نکنید.

مکمل ها و مولتی ویتامین ها

مطالعات نشان می دهد که برخی ویتامین ها و مواد معدنی می توانند به کاهش برخی علائم PMS کمک کنند.

• کلسیم : مطالعات نشان می دهد که کلسیم می تواند به کاهش برخی از علائم مانند خستگی، هوس خوردن غذا و افسردگی کمک کند.
• ویتامین B6 : ویتامین B6 می تواند به بهبود علائم از جمله بدخلقی، تحریک پذیری، فراموشی، نفخ و اضطراب کمک کند.
• منیزیم: منیزیم برای تسکین برخی علائم PMS از جمله میگرن مفید است
• اسیدهای چرب اشباع نشده ( امگا 3 و امگا 6) : مطالعات نشان می دهد که مصرف مکمل هایی که حاوی 1 تا 2 گرم اسیدهای چرب اشباع نشده هستند به کاهش گرفتگی عضلات و سایر علائم PMS کمک می کند.

درمان های گیاهی که در کاهش علائم سندروم پیش از قاعدگی مؤثرند

تنها برخی از مطالعات تسکین علائم این سندروم را با کمک مکمل‌ های گیاهی تأیید می کنند. بسیاری از مکمل های گیاهی نباید با سایر داروها استفاده شوند.

• کوهوش سیاه : ساقه و ریشه زیرزمینی کوهوش سیاه به صورت تازه یا خشک برای تهیه چای، کپسول، قرص یا عصاره مایع استفاده می شود. کوهوش سیاه اغلب برای کمک به درمان علائم یائسگی استفاده می شود و برخی از زنان از آن برای کمک به تسکین علائم PMS استفاده می کنند.
• پنج انگشت : برخی از زنان می گویند که مصرف عصاره آن برای تسکین علائم شان مفید است. زنانی که داروهای ضد بارداری هورمونی مصرف می کنند و یا تحت هورمون درمانی هستند نباید این گیاه را مصرف کنند.
• روغن گل مغربی : روغنی از دانه های گیاه گرفته شده و به شکل کپسول در بازار موجود است. برخی از زنان گزارش می دهند که این قرص به تسکین علائم PMS کمک می کند، اما نتایج تحقیقات در مورد تأثیر آن در کاهش علائم متفاوت است.