سیاه دانه – خواص و عوارض مصرف آن
سیاه دانه، دانه های درختچه ای کوچک با برگ های سبز و گل های سفید و ارغوانی است. این درختچه در سراسر جهان رشد می کند، اما بیشتر در جنوب و شرق اروپا، خاورمیانه، شمال آفریقا و جنوب غربی آسیا رشد می کند. متخصصان گیاهان دارویی آن را به عنوان “گیاهی از بهشت” توصیف می کنند و در کتاب مقدس، طب یونان باستان و کلام حضرت محمد (ص) نیز ذکر شده است.

سیاه دانه حاوی چیست؟
این دانه های سیاه منبع خوبی از
- کلسیم
- آهن
- روی
- مس
- تیامین
- نیاسین
- فسفر
- اسید فولیک
- ویتامین B6
- ویتامین B2
هستند.
یک قاشق چایخوری روغن سیاه دانه حاوی:
کالری: 45
پروتئین: 0 گرم
چربی: 5 گرم
شکر: 0 گرم
اسیدهای چرب: 1 گرم
سدیم: 0 میلی گرم
کربوهیدرات: 0 گرم
خواص سیاه دانه
این دانه های سیاه کوچک به دلیل خواص درمانی در اشکال مختلفی از جمله پودر، کپسول، روغن، اسپری، کرم، شامپو، صابون و ماسک موجود است. قبل از استفاده منظم از سیاه دانه حتما با پزشک مشورت کنید.
روغن سیاه دانه حاوی ترکیب تیموکینون است که برای
- محافظت از کبد
- تسکین درد
- ضد التهاب
- آنتی اکسیدان
- آنتی باکتریال
- ضد ویروس
- ضد قارچ
- سیتوتوکسیک و ضد سرطان
مفید است.
روغنی که از دانه های سیاه دانه گرفته می شود بیشتر به شکل کپسول استفاده می شود. مصرف آن در کاهش التهاب، کمک به درمان آسم و بیماری انسداد روده، پایین آوردن کلسترول بالاو فشار خون بالا، کمک به سندروم متابولیک و اختلالات خودایمنی، درمان ناباروری، سرطان، دیابت و اختلالات عصبی مفید است.
از سیاه دانه برای موارد دیگری نیز استفاده می شود از جمله:
- درمان بیماری های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس و آکنه
- بعنوان پاک کننده و مرطوب کننده پوست و محو لکه های پوستی
- برای تقویت و درخشندگی موها
- التیام زخم ها. به دلیل خواص ضد عفونی کنندگی و آنتی بیوتیکی که دارد.
- بعنوان ادویه در غذاها و خوراکی ها
پودر سیاه دانه و درمان التهاب
در مطالعات بالینی ثابت شده است که سیاه دانه التهاب را کاهش می دهد و عضلات منقبض شده را شل می کند. همچنین علائم افراد مبتلا به آسم را کاهش می دهد.
این اثرات به همراه خواص آنتی اکسیدانی که دارد در جلوگیری از اختلالات گوارشی و کاهش علائم آن مفی است.
التهابات عصبی و التهابات بافت مغز می توانند باعث ایجاد آلزایمر و پارکینسون شوند. سیاه دانه می تواند به کاهش این التهابات کمک کند. (تاکنون تحقیقات فقط بر روی حیوانات انجام شده است و مطالعات بیشتری برای تایید آن بر روی انسان مورد نیاز است)
روغن سیاه دانه و پوست
روغن سیاه دانه می تواند به مدیریت علائم برخی بیماری های پوستی مانند اگزما، پسوریازیس، سرطان پوست، آکنه و مشکلات رنگدانه ای پوست مانند ویتیلیگو و عفونت های پوستی کمک کند.
از این روغن می توانید بعنوان یک محصول مراقبت از پوست برای پاکسازی، مرطوب کردن و کاهش تحریک پذیری پوست استفاده کنید.
از دیگر خواص روغن آن اثر ترمیم کنندگی زخم است. استفاده از آن بهبود زخم ها را تسریع می کند و باعث کاهش آسیب بافتی، جلوگیری از گسترش باکتری ها و تشکیل اسکار می شود. می توانید از آن برای درمان سوختگی های جزئی، زخم ها و جراحات استفاده کنید.
روغن سیاه دانه و مو
از این روغن می توانید برای مرطوب کردن مو و پوست سر، درمان زخم های پوست سر و درمان ریزش مو استفاده کنید. گفته می شود روغن های موی حاوی روغن سیاه دانه، ریزش مو را تا 70 درصد کاهش می دهند و باعث استحکام، ، درخشندگی و افزایش حجم موها می شوند.
سیاه دانه و کاهش وزن
مصرف روغن آن به عنوان مکمل در کاهش وزن و اختلالات متابولیک مؤثر است. مطالعات اخیر نشان می دهند مصرف مکمل آن وزن بدن و BMI را کاهش میدهد.
سیاه دانه و آلرژی
برخی قطره های بینی حاوی روغن سیاه دانه هستند که به بهبود خارش، آبریزش یا گرفتگی بینی، عطسه و سایر علائم آلرژی کمک میکند. اما ممکن است باعث خشکی بینی شوند.
سیاه دانه و فشار خون و کلسترول
تحقیقات نشان داده است که مکمل های آن می توانند در کاهش فشار خون و کلسترول در افراد سالم مؤثر باشند.
سیاه دانه و دیابت
پژوهش ها نشان داده است که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 که مکمل های سیاه دانه مصرف می کنند، سطح قند خون پایین تری دارند که خطر ابتلا به دیابت را در آنها کاهش می دهد.
عوارض سیاه دانه
پودر و روغن آن در دوزهای کم بی خطر است اما برخی افراد ممکن است حتی با مصرف کم هم عوارض جانبی داشته باشند.
مشکلات گوارشی. برخی افراد پس از خوردن آن دچار تهوع و نفخ می شوند
تداخل دارویی. از آنجایی که می تواند متابولیسم را تحت تاثیر قرار دهد، ممکن است با برخی از داروهای تجویزی تداخل داشته باشد.
بارداری. استفاده از غذاهای حاوی آن در دوران بارداری مشکلی ایجاد نمی کند اما مصرف روغن یا پودر آن توصیه نمی شود.
مصرف زیاد آن ممکن است باعث کاهش یا متوقف شدن انقباضات رحم در زنان باردار شود.
مشکلات خونریزی. ممکن است احتمال خونریزی و کندی لخته شدن خون را افزایش دهد. همچنین علائم را در افراد مبتلا به اختلال خونریزی بدتر کند.
عمل جراحی. روغن سیاه دانه ممکن است با داروهای مورد استفاده در حین و بعد از جراحی تداخل داشته باشد و منجر به عوارض جانبی بالقوه جدی شود. حداقل 2 هفته قبل از جراحی مصرف آن را متوقف کنید و حتماً به پزشک خود در مورد میزان مصرف آن اطلاع دهید.
واکنش آلرژیک. هنگامی که روغن آن را مستقیماً روی پوست خود می مالید، ممکن است دچار درماتیت تماسی شدید (بثورات خارش دار حاد) شوید.
سلامت کلیه ها. اگرچه یکی از خواص آن حفاظت از سلامت کلیه ها است اما تحقیقات قدیمی نشان می دهد که مصرف بیش از حد روغن آن، حدود 2000 تا 2500 میلی گرم در روز، ممکن است بر کلیه ها اثر نامطلوبی داشته باشد.
چه کسانی نباید سیاه دانه مصرف کنند؟
زنان باردار
مادران در دوران شیردهی
افراد مبتلا به اختلالات خونریزی
افرادی که تحت عمل جراحی قرار می گیرند
اگر از داروها، گیاهان دارویی و مکملهایی برای کنترل فشار خون، قند خون، لخته شدن خون، خواب، کمبود آهن، اضطراب و افسردگی استفاده میکنید، از مصرف سیاه دانه خودداری کنید.