علت کمردرد در دوران بارداری چیست و چگونه میتوان آن را تعدیل کرد؟
کمردرد یکی از شایع ترین مشکلات بارداری است و تقریبا 40 % از زنان در دوران بارداری آن را تجربه می کنند. اصلی ترین علت کمردرد در دوران بارداری، تغییرات هورمونی، افزایش وزن و تغییر مرکز ثقل بدن است. درد کمر ممکن است در هر مرحله‌ای از بارداری رخ دهد، اما در سه ماهه دوم و سوم شایع‌تر است. اگرچه این درد آزاردهنده است اما در اغلب موارد جای نگرانی نیست.
استراحت، استفاده از پد گرم، کمربندهای حمایتی بارداری و حرکات ورزشی از جمله درمان‌هایی هستند که پزشکان برای کاهش دردکمر در دوران بارداری توصیه می کنند.
کمردرد در دوران بارداری
کمردرد یا درد پشت در دوران بارداری، به خصوص در مراحل اولیه، بسیار رایج است. در دوران بارداری، رباط‌های بدن به طور طبیعی نرم‌تر و کشیده تر می‌شوند تا برای زایمان آماده شوند. این تغییرات میتواند به مفاصل کمر و لگن فشار وارد کند و باعث کمردرد شود.
علت کمردرد در دوران بارداری
دلایل مختلفی ممکن است باعث کمردرد در دوران بارداری شود که عبارتند از:
- تغییرات هورمونی
- کشیدگی رباطها: رباط‌های بدن در دوران بارداری به طور طبیعی نرم‌تر و کشیده تر می‌شوند تا برای زایمان آماده شوند. این وضعیت میتواند به مفاصل کمر، لگن و باسن فشار وارد کند و باعث دردکمر شود.
- تغییر در مرکز ثقل بدن: رحمِ در حال بزرگ شدن، مرکز ثقل بدن را تغییر می‌دهد و عضلات شکم را کشیده و ضعیف می‌کند. این امر وضعیت بدن را تغییر می‌دهد و به کمر فشار می آورد.
- افزایش وزن: کمردرد میتواند ناشی از وزن اضافی که در جلوی بدن حمل می‌شود، باشد. فشاری که این وزن اضافی به عضلات کمر وارد می کند و بدن را به سمت جلو خم می کند، از جمله علل کمردرد در دوران بارداری است.
- وضعیت بدن: در بارداری کشیدگی و ضعف عضلات شکم باعث تغییر وضعیت بدن می شود.
- حرکات بدنی: حرکات معمولی مانند ایستادن برای مدت طولانی یا خم شدن نیز میتواند باعث کمردرد شود.
- وضعیت قرار گرفتن جنین: اگر جنین در موقعیتی باشد که سرش به دنبالچه یا کمر مادر برخورد کند، احتمال کمردرد و شدت آن بیشتر می شود.
- اندازه جنین: درشت بودن جنین نیز می تواند علت کمردرد در دوران بارداری باشد.
آیا میدانید
اگر قبل از بارداری یا در بارداری قبلی کمردرد داشته‌اید، در دوران بارداری بیشتر در معرض خطر کمردرد قرار دارید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
کمردرد خفیف معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست. با این حال، در مراجعه بعدی به پزشک، باید این موضوع را به اطلاع وی برسانید. در صورت بروز هر یک از موارد زیر، فورا باید با پزشک خود تماس بگیرید زیرا ممکن است نشانه زایمان زودرس باشد:
- کمردرد شدید به نحوی که مانع انجام فعالیت های روزمره شود
- دردی که به طور ناگهانی و شدید شروع شود
- احساس درد در باسن یا شکم که بیشتر شبیه گرفتگی عضلات است
- در یک یا هر دو پهلو (زیر دنده‌ها) درد دارید
- اگر کمردرد با تب، درد هنگام ادرار یا خونریزی واژینال همراه باشد، ممکن است نشانه عفونت ادراری (UTI) باشد
روش هایی برای کاهش کمردرد
پیشگیری از کمردرد در دوران بارداری دشوار است اما با انجام برخی کارها میتوان این شدت درد را کاهش داد از جمله:
- ورزش کردن باعث تقویت عضلات کمر و لگن و در نتیجه کاهش شدت دردکمر می شود. پیاده‌روی و شنا گزینه‌های بسیار خوبی هستند. با این حال در این دوران باید بیش از همیشه مراقب باشید زیرا تغییر در عضلات شکم میتواند خطر آسیب به کمر را در حین ورزش افزایش دهد.
- برای کاهش کمردرد یک بالش پشت کمر خود قرار دهید یا از کمربند بارداری استفاده کنید.
- سعی کنید برای مدت طولانی در یک حالت نمانید و اگر احساس ناراحتی کردید، وضعیتتان را تغییر دهید. بالا بردن پاها نیز میتواند به کاهش کمردرد کمک کند.
- هنگام بلند کردن اجسام، از زانو خم شوید نه از کمر.
- از بلند کردن اجسام سنگین خودداری کنید.
- هنگام چرخیدن، پاهای خود را حرکت دهید تا از پیچ خوردن ستون فقرات جلوگیری شود.
- هنگام حمل خرید، سعی کنید وزن را بین دو کیسه متعادل کنید.
- کفش‌هایی بپوشید که هنگام راه رفتن با آنها، احساس راحتی داشته باشید و وزن شما به طور مساوی توزیع شود مانند کفش‌های پاشنه کوتاه، تخت یا کتانی.
- استفاده از حمام آب گرم، کمپرس آب گرم و پدهای گرم کننده، روی کمر میتواند به رفع گرفتگی عضلات کمک کند.
- ماساژ درمانی را امتحان کنید
- به فیزیوتراپ یا متخصص کایروپراکتیک مراجعه کنید
- استراحت را در اولویت قرار دهید به خصوص در اواخر بارداری و از ایستادن طولانی مدت خودداری کنید
- از تشک مناسب استفاده کنید. در صورت لزوم، می‌توانید یک تکه تخته سفت را زیر تشک نرم قرار دهید تا محکم‌تر شود.
- برای کاهش کمردرد در دوران بارداری می توانید پاراستامول مصرف کنید البته با تأیید پزشکتان.
بهترین روش خوابیدن برای کاهش کمردرد در زنان باردار
علت آنکه کمردرد شب ها بدتر می شود، فعالیت هایی است که در طول روز انجام داده اید. به پهلو خوابیدن در اواخر بارداری بهتر است. به سمت چپ خود بخوابید، یک یا هر دو زانو را خم نگه دارید. می توانید یک بالش بین زانوها و یک بالش دیگر زیر شکم قرار دهید.
تمرین ورزشی برای کاهش کمردرد در دوران بارداری
این تمرینات کم فشار به تقویت عضلات شکم کمک می‌کند و میتواند دردکمر ناشی از بارداری را کاهش دهید:
- روی چهار دست و پا قرار بگیرید، زانوها را زیر لگن، دست‌ها را زیر شانه‌ها، انگشتان را رو به جلو و عضلات شکم را بالا بیاورید تا کمرتان صاف شود (تصویر شماره یک).
- عضلات شکم خود را منقبض کرده و پشت خود را به سمت سقف بالا بیاورید، اجازه دهید سر و باسن شما به آرامی به سمت پایین شل شوند. اجازه ندهید آرنج‌هایتان قفل شوند و فقط تا جایی کمر خود را حرکت دهید که برایتان راحت است (تصویر شماره دو).
- چند ثانیه نگه دارید و سپس به آرامی به حالت اول برگردید. مراقب باشید که کمرتان گود نشود و در حالت صاف و خنثی قرار بگیرد.
- این کار را ۱۰ بار به آرامی انجام دهید.
انجام یوگای قبل از زایمان یا کلاس‌های آکواناتال (کلاس‌های ورزشی کم فشار در آب) زیر نظر یک مربی متخصص نیز می تواند به کاهش کمردرد در دوران بارداری کمک کند.
سؤالات متداول
آیا کمردرد در دوران بارداری طبیعی است؟
کمردرد یکی از شایع‌ترین مشکلات بارداری، به ویژه در ماه‌های آخر است. این درد معمولاً پس از تولد نوزاد از بین می‌رود. اما برای بسیاری از زنان، کمردرد تا ماه‌ها پس از زایمان ادامه می یابد.
چه چیزی باعث کمردرد در دوران بارداری می‌شود؟
بزرگ شدن رحم، تغییر مرکز ثقل بدن، کشیدگی رباطها، افزایش وزن، وضعیت قرار گیری جنین، اندازه جنین و تغییرات هورمونی
عضلات شکم چه نقشی در کمردرد دارند؟
عضلات شکم از ستون فقرات پشتیبانی می‌کنند و نقش مهمی در سلامت کمر دارند. در دوران بارداری، این عضلات کشیده و ضعیف می‌شوند به همین علت، احتمال وقوع کمردرد بیشتر است.
آیا هورمون‌ها در کمردرد نقش دارند؟
بله، هورمون‌های بارداری می‌توانند باعث کمردرد شوند. برای آماده شدن بدن برای عبور نوزاد از کانال زایمان، هورمونی ترشح می شود تا رباط‌های مفاصل لگن شل و منعطف تر شوند. انعطاف پذیرتر شدن مفاصل این نواحی می تواند باعث کمردرد شود.
آیا استفاده از پد گرمکن روی کمر در دوران بارداری بی‌خطر است؟
استفاده از پد گرمکن روی کمر اشکالی ندارد. البته به میزان گرمای آن و مدت زمان استفاده از آن دقت کنید. پد گرمکن را روی درجه کم تنظیم کنید و بیش از 15 دقیقه از آن استفاده نکنید.
