روی (زینک) چیست و چرا به آن نیاز داریم؟

فواید روی

• سلامت پوست

از پوست در برابر گرما و سرما، باکتری ها و ویروس ها محافظت می کند و برای درمان برخی مشکلات پوستی مانند آکنه تجویز می شود.

• درمان سرماخوردگی

بعضی از مطالعات نشان می‌دهند که مصرف قرص‌ها و مکمل های حاوی روی در 24 ساعت اول ابتلا به سرماخوردگی، سبب کاهش و شدت علائم بیماری می شود.

• پیشگیری از بیماری دژنراسیون ماکولا ناشی از افزایش سن

دژنراسیون ماکولا یک بیماری چشمی است که به مرور زمان باعث کاهش بینایی می شود. مطالعات نشان می دهد که مصرف روزانه مولتی ویتامین های حاوی روی، ویتامین های A و C، بتاکاروتن در پیشگیری از ابتلا به این بیماری مفید باشد.

• درمان اسهال و استفراغ

مصرف خوراکی های حاوی زینک، مدت و شدت اسهال و استفراغ  را در کودکانی که سوءتغذیه دارند کاهش می دهد.

• درمان بیماری ویلسون

بیماری ویلسون یک اختلال ژنتیکی است که باعث تجمع مس در بسیاری از اندام ها می شود. مصرف خوراکی های حاوی روی علائم این بیماری را بهبود می بخشد. زینک میزان جذب مس را مسدود کرده و مقدار مسی که بدن آزاد می کند را افزایش می دهد.

• درمان آکنه

مصرف خوراکی های حاوی زینک میتواند در درمان آکنه مؤثر باشد البته نه به اندازه داروهای آکنه مانند تتراسایکلین یا مینوسیکلین.

• درمان آکرودرماتیت انتروپاتیک

آکرودرماتیت انتروپاتیک یک بیماری ژنتیکی است که به علت کمبود زینک رخ می دهد و فرد مبتلا به کررات دچار عفونت می شود. مصرف خوراکی های حاوی روی می تواند در بهبود علائم این بیماری مؤثر باشد.

• کاهش علائم اختلال نقص توجه-بیش فعالی (ADHD)

مصرف خوراکی های حاوی زینک به همراه داروهای ADHD می تواند در کاهش برخی از علائم اختلال نقص توجه- بیش فعالی در کودکان مؤثر باشد.

• رشد بهتر

مصرف خوراکی های حاوی روی در دوران بارداری به رشد بهتر نوزاد در یک سال اول تولد کمک می کند. همچنین مصرف آن به رشد بهتر نوزادان و کودکان کمک می کند.

• درمان افسردگی

استفاده همزمان داروهای ضد افسردگی و خوراکی های حاوی زینک، نتایج درمانی بهتری به دنبال دارد.

• دیابت

خوراکی های حاوی روی تا حدودی می توانند در کنترل قند خون در بیماران مبتلا به دیابت مفید باشند.

• درمان ژنژیویت

ژنژیویت یک نوع بیماری خفیف لثه است و استفاده از خمیردندان های حاوی روی برای درمان و کاهش التهاب لثه مفید است.

• رفع بوی بد دهان

جویدن آدامس، مکیدن آب نبات یا استفاده از دهانشویه های حاوی زینک بوی بد دهان را از بین می برد.

• درمان تبخال (هرپس لبیالیس)

تبخال یک بیماری ویروسی است که باعث التهاب و تاول های ریز می شود. پمادهای حاوی سولفات روی یا  اکسید روی می تواند مدت و شدت تبخال را کاهش دهد.

• درمان ضعف چشایی (hypogeusia)

مصرف خوراکی های حاوی این ماده معدنی، توانایی چشیدن غذاها را در اکثر افرادی که دچار ضعف چشایی هستند، بهبود می بخشد.

• درمان عفونت پوستی ناشی از انگل لیشمانیا (سالک)

خوراکی های حاوی سولفات روی یا تزریق آن به عنوان محلول در ضایعات در درمان این بیماری مؤثر است.

• درمان جذام

مصرف خوراکی این ماده معدنی همراه با داروهای ضد جذام به درمان این بیماری کمک می کند.

• درمان و پیشگیری از زخم معده

زینک استامات به درمان و پیشگیری از زخم معده کمک می کند.

• پیشگیری از ذات الریه

این ماده معدنی در پیشگیری از ذات الریه در کودکان مؤثر است.

• کمک به رشد نوزادان نارس
• درمان زخم بستر (زخم فشاری)

مصرف روی خوراکی همراه با ویتامین C و آرژنین در التیام زخم بستر مفید است.

• درمان کم خونی داسی شکل

کم خونی داسی شکل یک بیماری ژنتیکی و یک اختلال خونی است. بدن فرد مبتلا در ساخت گلبول های قرمز دچار مشکل است. شواهد نشان می دهد که مصرف روی به صورت خوراکی به کاهش علائم بیماری کمک می کند.

• درمان زگیل

مصرف روی به صورت خوراکی و یا به صورت پماد در درمان زگیل مفید است.

• درمان ریزش موی تکه تکه (آلوپسی آره آتا)
• درمان فیبروز سیستیک

فیبروز سیستیک یک بیماری ارثی و یک اختلال ژنتیکی است که باعث آسیب مخاط بدن به خصوص در ریه ها و پانکراس می شود.

• تقویت سیستم ایمنی

روی به عنوان یک آنتی اکسیدان عمل می کند، التهاب را کاهش داده و در برابر بیماری های مزمن مانند بیماری قلبی، سرطان و دیابت از بدن محافظت می کند.

• درمان عفونت گوش (اوتیت میانی)
• درمان مسمومیت بارداری (پره اکلامپسی)
• درمان سرطان پروستات
• درمان بیماری پوستی پسوریازیس (بیماری که باعث پوسته پوسته شدن و خارش پوست می شود)
• بهبود علائم آرتریت روماتوئید (روماتیسم مفصلی)

از آنجا که مصرف روی باعث کاهش التهاب می شود می تواند در بهبود علائم مربوط به روماتیسم مفصلی مؤثر باشد.

• بهبود عملکرد جنسی

مصرف زینک به صورت خوراکی می تواند عملکرد جنسی را در مردان مبتلا به اختلال عملکرد جنسی ناشی از بیماری کلیوی بهبود دهد.

• درمان وز وز گوش
• درمان راش پوشک

راش پوشک جوش‌های پوستی است که در قسمت‌هایی از بدن کودک که با پوشک پوشانده می‌شود، ظاهر می شوند. استفاده از زینک گلوکونات خوراکی و یا استفاده از پماد اکسید روی می تواند در کاهش علائم و بهبودی مؤثذ باشد.

روزانه به چه مقدار زینک نیاز داریم؟

*افراد بالای 18 سال نباید بیش از 40 میلی گرم زینک در روز مصرف کنند و افراد 14 تا 18 سال هم نباید بیش از 34 میلی گرم مصرف کنند.

عوارض کمبود روی چیست؟

• کاهش ایمنی بدن
• کندی رشد در کودکان
• تأخیر  در رسیدن به بلوغ در نوجوانان
• ریزش مو
• اسهال
• از دست دادن اشتها (بی اشتهایی)
• زخم های پوستی
• کاهش میل جنسی در مردان

عوارض جانبی

• این مکمل ها معمولاً به خوبی تحمل می‌شوند، اگرچه در برخی افراد با عوارض جانبی نامطلوبی مانند تهوع، استفراغ، اسهال و درد معده همراه هستند.
• مصرف بیش از ۴۰ میلی‌گرم زینک در روز می‌تواند علائمی شبیه آنفولانزا مانند تب، سرفه، سردرد و خستگی ایجاد کند.
• مصرف بیش از 40 میلی گرم روی در روز باعث کاهش جذب مس می شود. کمبود مس که یکی دیگر از مواد مغذی ضروری است باعث ضعف سیستم ایمنی و کاهش کلسترول خوب (HDL) می شود.
• مصرف دوزهای بالاتر از این مقدار نیز می تواند باعث درد معده، استفراغ و بسیاری مشکلات دیگر شود.
• حتی مصرف یک دوز 10-30 گرمی زینک می تواند کشنده باشد.
• اگرچه مصرف موضعی آن بر روی پوست بی خطر است اما می تواند در بعضی سبب سوزش، خارش و گزگز پوست شود.
• استعمال روی به صورت استنشاقی از طریق بینی باعث از دست دادن دائم بویایی می شود. به هیچ عنوان از اسپری های حاوی روی استفاده نکنید.

چه عواملی سبب کمبود روی می شوند؟

اختلال مصرف الکل: مصرف طولانی مدت و بیش از حد الکل توانایی بدن برای جذب روی را کاهش می دهد.

جراحی های کاهش وزن: جراحی هایی که با هدف کاهش وزن انجام می شوند، جذب روی را کاهش می دهند و ممکن است باعث کمبود آن شوند.

بیماری کلیوی: مصرف کم زینک در رژیم غذایی ممکن است خطر ابتلا به بیماری کلیوی را افزایش دهد. همچنین، افراد مبتلا به بیماری کلیوی که تحت همودیالیز هستند در معرض خطر کمبود زینک هستند و ممکن است به مکمل‌های آن نیاز داشته باشند.

گیاهخواری: رژیم های گیاهخواری اغلب باعث جذب کمتر روی می شوند اما بدن به مرور زمان سازگار می شود.

تداخلات دارویی

آنتی بیوتیک های کینولون : زینک میزان جذب آنتی بیوتیک بدن از روده را کاهش میدهد. مصرف آن به همراه آنتی بیوتیک های کینولون تأثیر این آنتی بیوتیک ها را کاهش میدهد. برای جلوگیری از این تداخل، آنتی بیوتیک ها را حداقل 2 ساعت قبل یا 6-4 ساعت بعد از خوردن مکمل های روی مصرف کنید.

آنتی بیوتیک های تتراسایکلین : این ماده معدنی می تواند میزان تتراسایکلین های جذب شده توسط بدن را کاهش دهد.

سیس پلاتین : سیس پلاتین دارویی است که برای درمان سرطان استفاده می شود. مصرف روی همراه با سیس پلاتین ممکن باعث بی تأثیر شدن سیس پلاتین شود.

پنی‌سیلامین : روی میزان جذب پنی‌سیلامین را کاهش دهد. بهتر است آنها را با فاصله حداقل 2 ساعت از یکدیگر مصرف کنید.

سفالکسین : این ماده معدنی میزان جذب سفالکسین را در بدن کم کرده و عملکرد سفالکسین را برای درمان عفونت کاهش دهد. برای جلوگیری از این تداخل، زینک را 3 ساعت پس از مصرف سفالکسین مصرف کنید.

ریتوناویر : ریتوناویر دارویی است که برای عفونت HIV استفاده می شود و روی میزان جذب آن را در بدن کاهش دهد.

داروهای HIV/AIDS (مهارکننده‌های اینتگراز) : مصرف روی همراه با مهارکننده‌های اینتگراز ممکن است با کاهش سطح خونی مهارکننده‌های اینتگراز باعث تضعیف عملکرد این داروها شود.

تداخلات جزئی

• مصرف همزمان آمیلوراید و روی سبب افزایش جذب این ماده معدنی توسط بدن می شود که در اکثر مواقع جای نگرانی ندارد.
• اگرچه زینک سبب کاهش جذب آتازاناویر (دارویی برای درمان ایدز است) می شود اما این به حدی نیست که باعث کاهش عملکر دارو شود و جای نگرانی نیست.

منابع غذایی حاوی روی

• صدف
• خرچنگ
• ماهی قزل آلا
• ماهی ساردین
• گوشت قرمز
• ران مرغ (قسمت های تیره رنگ مرغ زینک ببیشتری دارند)
• بادام هندی
• تخمه کدو
• جو دوسر
• پنیر چدار
• شیر
• بادام زمینی
• حبوبات
• تخم مرغ
• برنج
• نان
• شکلات تلخ