خونریزی در دوران بارداری، آیا طبیعی است؟ علل آن چیست؟
خونریزی در دوران بارداری یک اتفاق شایع است به خصوص در طول سه ماهه اول بارداری و معمولاً جای نگرانی نیست. اما از آنجا که خونریزی گاهی اوقات میتواند نشانه موضوع جدی باشد، مراجعه به پزشک و بررسی علت آن آن برای حفظ سلامت مادر و جنین مهم است.
خونریزی در دروان بارداری – سه ماهه اول
آیا خونریزی در سه ماهه اول طبیعی است؟
آمارها نشان میدهد که حدود 25 % از زنان در 12 هفته اول بارداری، خونریزی واژینال را تجربه می کنند. اغلب خونریزی هایی که در سه ماهه اول رخ میدهند طبیعی است و جای نگرانی ندارد.
به طور کلی لکه بینی در دوران بارداری یا خونریزی سبک معمولاً نگران کننده نیست، اما خونریزی شدیدتر که باعث خیس شدن نوار بهداشتی یا پد بهداشتی می‌شود، طبیعی نیست.
هشدار
در صورت داشتن هر نوع خونریزی در سه ماهه اول بارداری، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید تا از علت و سلامت خود و جنین تان مطمئن شوید.
چه عواملی باعث خونریزی در سه ماهه اول می‌شوند؟
علل احتمالی خونریزی در سه ماهه اول :
خونریزی لانه گزینی:
ممکن است در ۶ تا ۱۲ روز اول پس از بارداری، لکه بینی طبیعی داشته باشید که علت آن لانه گزینی تخمک بارور شده در دیواره رحم است. مقدار خونریزی ناشی از لانه گزینی بسیار کم است و بین چند ساعت تا چند روز ادامه می یابد.
سقط جنین:
معمولاً یکی از بزرگترین نگرانی‌ها در سه ماهه اول بارداری، سقط جنین است که در ۱۲ هفته اول بارداری شایع است. با این وجود، داشتن خونریزی در سه ماهه اول لزوماً به این معنی نیست که سقط جنین داشته اید و یا خواهید داشت. تحقیقات نشان میدهد که اگر ضربان قلب جنین توسط سونوگرافی تشخیص داده شود، احتمال سقط جنین کاهش می یابد.
گرفتگی شدید در قسمت پایین شکم و خارج شدن بافت از واژن از دیگر علائم سقط جنین است.
حاملگی خارج رحم:
اگر تخمک بارور شده در خارج از رحم و در لوله فالوپ لانه گزینی کند، حاملگی خارج از رحم افتاق افتاده است. در صورتی که جنین به رشد خود ادامه دهد و بارداری ادامه یابد، ممکن است لوله فالوپ پاره شده و جان مادر به خطر بیفتد. تنها در 2 % از مواقع احتمال بارداری خارج از رحم وجود دارد.
بارداری مولار:
این بیماری که بیماری تروفوبلاستیک بارداری نیز نامیده می‌شود، یک بیماری بسیار نادر است که در آن بافت غیرطبیعی به جای جنین در داخل رحم رشد می‌کند. در موارد نادر، این بافت سرطانی است و میتواند به سایر قسمت‌های بدن گسترش یابد. حالت تهوع، استفراغ شدید، بزرگ شدن سریع شکم از دیگر علائم بارداری مولار است.
تغییرات دهانه رحم:
در دوران بارداری، خون اضافی به دهانه رحم جریان می‌یابد. رابطه جنسی یا آزمایش پاپ اسمیر، که هر دو باعث تماس با دهانه رحم می‌شوند، می‌توانند باعث خونریزی شوند. این نوع خونریزی جای نگرانی ندارد.
عفونت:
هرگونه عفونت دهانه رحم، واژن یا عفونت مقاربتی (مانند کلامیدیا، سوزاک یا تبخال) میتواند باعث خونریزی در دوران بارداری به ویژه سه ماهه اول شود. در صورت ابتلا به عفونت حتما به پزشک مراجعه کنید.
سیگار کشیدن:
استعمال سیگار در طول دوران بارداری می تواند باعث خونریزی غیرطبیعی در دوران بارداری شود.
هماتوم ساب‌کوریونیک:
به تجمع خون در قسمتی که کیسه آمنیوتیک جنین به دیواره رحم متصل شده است، هماتوم ساب‌کوریونیک می گویند. در اغلب موارد این تجمع خونی بدون ایجاد هیچ گونه علامتی، به خودی خود از بین می رود، اما گاهی اوقات ممکن است باعث خونریزی خفیف شود.
خونریزی در دوران بارداری – سه ماهه دوم و سوم
خونریزی غیرطبیعی در اواخر بارداری معمولاً جدی تر است و میتواند نشانه وجود مشکلی برای مادر و یا جنین باشد.
هشدار
در صورت بروز هرگونه خونریزی در سه ماهه دوم یا سوم، در اسرع وقت با پزشک خود تماس بگیرید.
چه عواملی باعث خونریزی در سه ماهه دوم و سوم می‌شوند؟
علل احتمالی خونریزی در اواخر بارداری:
جفت سرراهی:
زمانی که جفت در رحم پایین تر از جنین قرار میگیرد تا حدی یا به طور کامل دهانه کانال زایمان را می‌پوشاند. احتمال جفت سرراهی در اواخر سه ماهه سوم بسیار نادر است و در هر 200 بارداری تنها 1 مورد احتمال آن وجود دارد. خونریزی ناشی از جفت سرراهی است ممکن است هیچ دردی نداشته باشد اما یک وضعیت اورژانسی است و نیاز به مراقبت فوری پزشکی دارد.
جدا شدن جفت:
در حدود ۱٪ از بارداری‌ها، جفت قبل یا در حین زایمان از دیواره رحم جدا می‌شود و خون بین جفت و رحم جمع و باعث خونریزی می‌شود. جدا شدن جفت میتواند برای مادر و نوزاد بسیار خطرناک باشد. درد شکم، خروج لخته خون از واژن، رحم حساس و کمردرد از دیگر علائم جدا شدن جفت هستند.
پارگی رحم:
- در موارد نادر، جای زخم ناشی از سزارین قبلی میتواند در دوران بارداری پاره شود. پارگی رحم بسیار خطرناک است و نیاز به سزارین اورژانسی دارد. سایر علائم پارگی رحم، درد و حساس شدن شکم است.
رگ سرراهی:
در این وضعیت بسیار نادر، رگ‌های خونی جنین در حال رشد در بند ناف یا جفت از دهانه کانال زایمان عبور می‌کنند. رگ سرراهی برای جنین بسیار خطرناک است زیرا احتمال دارد رگ‌های خونی پاره شوند و باعث خونریزی شدید جنین و از دست دادن اکسیژن شوند. ضربان قلب غیرطبیعی جنین و خونریزی بیش از حد، از دیگر نشانه های رگ سرراهی هستند.
زایمان زودرس:
خونریزی واژینال در اواخر بارداری ممکن است فقط نشانه آماده شدن بدن مادر برای زایمان باشد. چند روز یا چند هفته قبل از شروع زایمان، مخاطی که دهانه رحم را پوشانده است از واژن خارج می‌شود که معمولاً مقدار کمی خون در آن وجود دارد که به آن «نمایش خون» می گویند. انقباضات، ترشحات واژن، فشار شکم و درد در ناحیه کمر از دیگر علائم زایمان زودرس هستند.
هشدار
اگر خونریزی و علائم زایمان قبل از هفته ۳۷ بارداری شروع شود، فوراً با پزشک تماس بگیرید زیرا ممکن است در حال زایمان زودرس باشید.
سایر علل خونریزی در اواخر بارداری :
آسیب به دهانه رحم یا واژن، پولیپ، سرطان
در صورت داشتن خونریزی در دوران بارداری چه باید کرد؟
از آنجا که خونریزی واژینال در هر سه ماهه میتواند نشانه یک مشکل متفاوت باشد، حتما باید با پزشک خود تماس بگیرید.
از پد بهداشتی استفاده کنید تا بتوانید میزان خونریزی خود را پیگیری کنید و نوع خون (مثلاً صورتی، قهوه‌ای یا قرمز؛ صاف یا پر از لخته) را ثبت کنید.
هر بافتی را که از واژن خارج می شود برای آزمایش جمع آوری کنید.
اگر خونریزی دارید از تامپون استفاده نکنید و رابطه جنسی نداشته باشید.
بنا به تشخیص پزشک ممکن است نیاز به استراحت بیشتر و خودداری از ورزش و مسافرت باشد.
باید سونوگرافی انجام دهید تا علت اصلی خونریزی مشخص شود. سونوگرافی واژینال و شکمی اغلب به عنوان بخشی از یک ارزیابی کامل باید با هم انجام شوند.
علائم خونریزی شدید در دوران بارداری
خونریزی شدید در دوران بارداری طبیعی نیست.
- اگر هر 1 تا 2 ساعت مجبور می شوید پد بهداشتی خود را عوض کنید،
- یا لخته‌هایی بزرگ از واژن شما خارج می شود، یعنی خونریزی شدیدی دارید.
اگر در هر مرحله از بارداری خونریزی شدید داشتید، فوراً با پزشک خود تماس بگیرید.
چه زمانی باید به اورژانس مراجعه کرد؟
داشتن هر کدام از علائم زیر می تواند نشانه سقط جنین یا سابر مشکلات جدی باشد و لازم است حتما با اورژانس (115) تماس بگیرید:
- درد شدید یا گرفتگی شدید در ناحیه پایین شکم
- خونریزی شدید همراه با درد یا بدون درد
- ترشحات واژن که حاوی بافت هستند
- سرگیجه یا غش
- تب 38 در جه به بالا همراه با لرز و یا بدون لرز
خلاصه
خونریزی در دوران بارداری همیشه به این معنی نیست که مشکلی برای شما یا جنین تان وجود دارد. لکه بینی یا خونریزی سبک در سه ماهه اول اغلب طبیعی است و به خودی خود از بین می‌رود. با این حال، خونریزی شدید با یا بدون علائم دیگر میتواند نشانه یک مشکل جدی باشد. رنگ، مقدار و مدت خونریزی خود را پیگیری کنید و در هر مرحله از بارداری که دچار خونریزی شدید با پزشک خود تماس بگیرید.
سؤالات متداول
لکه بینی یا چند قطره خون که پد بهداشتی را خیس نمی‌کند، اغلب در اوایل بارداری طبیعی است. خونریزی سبک، که ممکن است شما را نگران کند، معمولاً خود به خود از بین می‌رود و جای نگرانی نیست. اگر نگران میزان خونریزی واژینال خود هستید، حتما به پزشک مراجعه کنید.
گاهی اوقات، اما نه همیشه. خونریزی ممکن است یک وضعیت اورژانسی باشد به خصوص اگر با علائم دیگری مانند گرفتگی شکم، درد، خروج لخته یا بافت از واژن، تب و سرگیجه یا غش همراه باشد. در صورت داشتن خونریزی و هر کدام از علائمی که ذکر شد، فورا با اورژانس (115) تماس بگیرید.
بله، ممکن است خونریزی شدید داشته باشید و همچنان باردار باشید. خونریزی شدید همیشه به این معنی نیست که سقط جنین اتفاق افتاده است. خونریزی شدید در دوران بارداری ممکن است نشانه زایمان زودرس یا مشکل جدی دیگری باشد و برای حفظ سلامت مادر و جنین به مراقبت پزشکی فوری دارد.
خونریزی در دوران بارداری بسته به علت آن میتواند بر جنین تأثیر بگذارد.
اینکه استرس باعث خونریزی واژینال می شود یا خیر، هنوز به درستی مشخص نیست و نیاز به پژوهش های بیشتری است. با این وجود استرس در دوران بارداری میتواند باعث مشکلاتی مانند فشار خون بالا، تولد نوزاد نارس (متولد شدن قبل از هفته 37 ام) یا تولد نوزادی با وزن کم هنگام تولد (کمتر از 2 کیلو) شود.
