زایمان زودرس چه علائم، علل و عوارضی برای نوزاد دارد؟

شایع‌ترین عوارض زایمان زودرس در نوزادان

هر چه نوزاد زودتر به دنیا بیاید، خطر عوارض افزایش می‌یابد. شایع‌ترین عوارضی که نوزادان نارس در معرض آن هستند، عبارتند از:

• ریه‌های نارس

مهم ترین نگرانی در زایمان زودرس، وضعیت رشد ریه‌های جنین است. در اکثر جنین ها تا هفته 36 اُم، ریه ها کامل می شود. با این حال، از آنجایی که نوزادان با سرعت‌های متفاوتی رشد می‌کنند، استثنائاتی در این مورد وجود دارد. اگر پزشک احتمال زایمان زودرس بدهد، برای بررسی بلوغ ریه ها آزمایش آمنیوسنتز انجام خواهد داد.

در برخی موارد نیاز است که قبل از زایمان، تزریق استروئید به جنین انجام می‌شود تا رشد ریه‌ها تسریع شود.

• فلج مغزی

این گروه از اختلالات می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی در حرکت، تون عضلانی یا وضعیت بدن شود.

• مشکل در یادگیری

نوزادان نارس بیشتر احتمال دارد که در مراحل مختلف رشد از نوزادان کامل عقب بمانند. کودکی که در سن مدرسه است و خیلی زود به دنیا آمده است، بیشتر احتمال دارد که دچار ناتوانی‌ در یادگیری شود.

• عفونت

یک نوزاد نارس ممکن است نتواند در برابر برخی عفونت‌ها مقاومت کند به همین دلیل در دستگاه انکوباتور قرار داده می‌شود تا در برابر این عفونت‌ها محافظت شود.

• یرقان

یرقان همان زردی رنگ پوست است که به دلیل تجمع موادی در خون به نام بیلی‌روبین ایجاد می شود.

• خونریزی داخل بطنی (IVH)

نوزادانی که زودتر از هفته 34 اُم به دنیا می‌آیند بیشتر در خطر خونریزی مغزی قرار دارند زیرا رگ‌های خونی نابالغ ممکن است تغییرات گردش خونی که در طول زایمان اتفاق می افتد را تحمل نکنند. این می‌تواند منجر به عوارض بعدی مانند فلج مغزی، عقب‌ماندگی ذهنی و مشکلات یادگیری شود.

آمارها نشان میدهد، یک سوم نوزادانی که در هفته های 24 اُم تا 26 اُم بدنیا می آیند، دچار خونریزی می شوند.

• ناتوانی در حفظ گرمای بدن

بدن یک نوزاد نارس چربی کمی دارد و پوست آن نیز نارس است. به همین دلیل حفظ گرمای بدن در وی دشوارتر است.

• دستگاه گوارش نارس

دستگاه گوارش در نوزادانی که نارس بدنیا می آیند، کامل نشده است به همین علت نمی توانند مواد مغذی را به شکل مؤثری جذب کنند. در چنین مواردی، مواد مغذی اولیه باید از طریق تغذیه داخل وریدی به آنها منتقل شود که به آن TPN گفته می‌شود.

• کم خونی

کم خونی در اثر غلظت غیرطبیعی کم گلبول‌های قرمز خون ایجاد می‌شود. گلبول‌های قرمز ماده‌ای به نام هموگلوبین را حمل می‌کنند که اکسیژن را حمل می‌کند. اکثر نوزادان نارس باید سطح گلبول‌های قرمز خون بالاتر از 15 گرم داشته باشند. با این حال، سطح گلبول های قرمز خون در برخی از نوزادان نارس پایین تر است.

• مجرای شریانی باز (PDA)

این یک اختلال قلبی است که به دلیل باز بودن رگ خونی به نام مجرای شریانی، منجر به مشکلات تنفسی پس از تولد می‌شود. در طول رشد جنین، مجرای شریانی باز است تا خون از ریه‌ها به آئورت منحرف شود. جنین یک ترکیب شیمیایی به نام پروستاگلاندین E تولید می‌کند که خون او را به گردش در می‌آورد و در نتیجه مجرای شریانی را باز نگه می‌دارد.

در بارداری کامل، سطح پروستاگلاندین E کاهش می‌یابد و باعث بسته شدن مجرای شریانی می‌شود که به ریه‌های نوزاد اجازه می‌دهد خون مورد نیاز برای عملکرد صحیح پس از تولد را دریافت کند. در زایمان زودرس، پروستاگلاندین E ممکن است در همان سطح باقی بماند و باعث باز بودن مجرای شریانی شود.

• رتینوپاتی نوزادان نارس (ROP)

یک اختلال چشمی است که می تواند باعث کوری نوزاد شود. این بیماری در بیشتر نوزادان نارسی که بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۶ بارداری بدنیا می آیند، دیده می شود، اما به ندرت پس از هفته‌های ۳۳ تا ۳۴ بارداری در نوزادان اتفاق می افتد.

• انتروکولیت نکروزان (NEC)

اگر جریان خون در بخشی از روده نوزاد ضعیف باشد، ممکن است منجر به عفونت دیواره روده شود که به آن انتروکولیت نکروزان می گویند.

• مشکلات سیستم ایمنی

معمولاً نوزادان نارس سیستم ایمنی کاملاً توسعه یافته ای ندارند. این می‌تواند منجر به افزایش خطر ابتلا به بیماری‌ها شود. عفونت در یک نوزاد نارس می‌تواند به سرعت به جریان خون گسترش یابد و باعث یک وضعیت خطرناک بنام سپسیس (عفونت خون) شود. عفونت خون اغلب به ریه ها سرایت کرده و ممکن است منجر به ذات‌الریه شود.

• مشکلات متابولیسم

نوزادان نارس اغلب در متابولیسم مشکل دارند. متابولیسم فرآیندی است که بدن طی آن غذا و نوشیدنی را به انرژی تبدیل می‌کند. برخی از نوزادان نارس ممکن است سطح قند خون بسیار پایینی داشته باشند. دلیل آن این است که نوزادان نارس اغلب مقادیر کمتری قند خون ذخیره شده نسبت به نوزادان کامل دارند. همچنین بدن نوزادان نارس در تبدیل قند ذخیره شده به اشکال فعال‌تر و قابل استفاده‌تر قند خون، مشکل دارند.

• مشکلات شنوایی

خطر از دست دادن بخشی از شنوایی در نوزادان نارس بیشتر است.

• مشکلات دندانی

این نوزادان بیشتر از نوزادان کامل در معرض نقص در پوشش سخت بیرونی دندان‌ها (مینای دندان) هستند. رشد دندان ها در نوزادانی که زودتر از موعد بدنیا می آیند، احتمال دارد زمان بیشتری طول بکشد.

• مشکلات رفتاری و سلامت روان

 کودکانی که زود به دنیا می‌آیند ممکن است بیشتر از کودکانی که به موقع به دنیا می‌آیند، دچار مشکلات سلامت روان خاص و همچنین تأخیر در رشد شوند.

• مشکلات مزمن سلامتی

نوزادان نارس بیشتر از نوزادان کامل در معرض مشکلات سلامتی طولانی مدت  مانند آسم و مشکلات تغذیه‌ای هستند.

آیا میدانید

خطر سندروم مرگ ناگهانی (SIDS) در نوزادانی که در زایمان زودرس بدنیا می آیند بیش از سایر نوزادان است. در سندروم مرگ ناگهانی، بدون هیچ دلیل مشخصی، نوزاد اغلب هنگامی که خواب است می میرد.