چرا مشکلات قلبی در بارداری و زایمان شایع است؟
چاقی، سن و سابقه ابتلای مادر به بیماری های قلبی خطر مشکلات قلبی در بارداری و حین زایمان را افزایش میدهد. بارداری فشار مضاعفی بر تمام بدن مادر وارد میکند. بسیاری از مادران باردار متوجه کمر درد و تورم در مچ پاهای خود می شوند اما تغییرات مهم دیگری نیز در بدن رخ میدهد که ممکن است متوجه آن نشوند مانند تغییرات سیستم قلبی عروقی.

اگرچه قلب اکثر افراد می تواند استرس های ناشی از بارداری و زایمان را تحمل کند، اما برای برخی این فشارهای مضاعف طاقت فرسا و خطرناک است. زنان بارداری که از قبل مشکلات قلبی داشته اند و یا در معرض ابتلا به بیماری های قلبی هستند، در دوران بارداری و زایمان در معرض خطر بیشتری قرار دارند. آمارها نشان میدهد که در ایالات متحده از هر 3 مرگ و ناشی از بارداری، 1 مورد بدلیل مشکلات قلبی و عروقی است.
در ادامه دکتر چاپا، متخصص طب مادر و جنین که متخصص بارداری های پرخطر است، آنچه را که باید در مورد مشکلات و بیماری های قلبی در دوران بارداری بدانیم، توضیح می دهد.
بارداری چگونه بر قلب تأثیر می گذارد
تغییرات ناشی از بارداری که به قلب مرتبط هستند عبارتند از:
- افزایش حجم خون در بدن مادر
- افزایش انقباض و ضربان قلب، زیرا باید حجم خون بیشتری را پمپاژ کند
- افزایش خطر لخته شدن خون
دکتر چاپا میگوید: «تغییراتی که بدن شما در طول بارداری و دوره پس از زایمان متحمل میشود، میتواند فشار بیشتری را بر قلب وارد کند، بهویژه اگر بیماری قلبی زمینهای داشته باشید».
مطالعه ای در سال 2018 در مورد مشکلات قلبی در بارداری و زایمان انجام شد. نتایج این پژوهش نشان داد که اگر چه حملات قلبی در دوران بارداری، حین زایمان و پس از زایمان نسبتاً نادر است اما، در یک دوره 12 ساله، آمارها 25 درصد رشد داشته که روند نگران کننده ای است.
علت افزایش نگران کننده عوارض قلبی در بارداری و زایمان چیست؟
دکتر چاپا می گوید که احتمالاً چند دلیل اصلی وجود دارد از جمله:
بهبود و دسترسی به مراقبت های پزشکی بیشتر برای افراد مبتلا به بیماری های قلبی
ممکن است اینکه افزایش امکانات پزشکی یکی از دلایل افزایش مشکلات قلبی در دوران بارداری باشد، غیر منطقی به نظر برسد، اما واقعیت دارد.
دکتر چاپا توضیح میدهد که پیشرفتهای پزشکی، امید به زندگی و کیفیت آن را در بیماران مبتلا به بیماری ها و مشکلات قلبی افزایش داده است. همین موضوع سبب شده بسیاری از کسانی که در گذشته به دلیل این مشکلات قادر به بارداری نبودند، در حال حاضر می توانند باردار شوند. مثلاً در افرادی که با نقایص قلبی به دنیا میآیند، گزینه جراحی، می تواند شانس داشتن یکی زندگی طولانی تر و فرزندار شدن را فراهم کند.
انواع بیماری های قلبی که بر بارداری تأثیر دارند عبارتند از:
- بیماری قلبی مادرزادی
- کاردیومیوپاتی
- بیماری دریچه قلب
- بیماری آئورت
بالا رفتن سن بارداری
بر اساس داده های مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC)، میانگین سنی مادرانی که برای اولین بار در ایالات متحده حامله می شوند، طی چند دهه گذشته افزایش یافته است. متخصصین عقیده دارند که افزایش سن مادران با افزایش خطر مشکلات قلبی در بارداری و زایمان، رابطه مستقیم دارد.
در سال 2021، میانگین سنی در اولین زایمان 27.3 سال بود و زنان بیش از هر زمان دیگری در دهه 30 و 40 برای اولین بار مادر شدند.
چاقی
دکتر چاپا میگوید چاقی و شرایط ناشی از آن مانند دیابت و فشار خون بالا خطر بیماریهای قلبی را افزایش میدهند. مرکز کنترل و پیشگیری از بیماری های ایالات متحده (CDC) در گزارشی در سال 2020 اعلام کرد که 41.9 درصد از آمریکایی های بالای 20 سال چاق هستند و در معرض ابتلا به مشکلات و بیماری قلبی قرار دارند. آمارهای رو به رشد چاقی در بزرگسالان از دیگر عواملی است که احتمال مواجه با مشکلات قلبی در بارداری، حین زایمان و پس از آن را در بین زنان افزایش داده است.
آیا زنانی که بیماری قلبی دارند می توانند بارداری سالمی داشته باشند؟
ابتلا به مشکلات و بیماری های قلبی به معنای نداشتن بارداری سالم و بی خطر نیست. اگر بیماری قلبی دارید و یا عوامل خطر آن مانند چاقی، فشار خون و چربی بالا دارید، بهترین کاری که می توانید انجام دهید این است که قبل از اقدام به بارداری، وضعیت سلامت خود را مدیریت کنید.
اکیداً توصیه می شود زنان مبتلا به مشکلات قلبی، قبل از بارداری یک ارزیابی کامل پزشکی برای تعیین وضعیت سلامت خود داشته باشند که شامل مراجعه به متخصص قلب و پریناتولوژیست (متخصص پزشکی مادر و کودک در بارداری های پرخطر) می شود. همچنین از خطرات مربوط به بارداری و اقداماتی که می توان برای داشتن یک بارداری سالم و ایمن انجام داد، آگاه شوند.
دکتر چاپا می گوید: «در گذشته، اغلب به زنان مبتلا به بیماری های قلبی مادرزادی گفته می شد که نمی توانند بچه دار شوند. خوشبختانه امروزه، با ارزیابی و مراقبت مناسب قبل از بارداری، بسیاری از آنها می توانند با خیال راحت، از دوران بارداری به سلامت عبور کرده و صاحب فرزند شوند.
روش های محافظت از قلب در دوران بارداری
توجه ویژه به سلامت قلب، یکی از نکات مهم در دوران بارداری است. بسیاری از علائم رایج بیماری های قلبی با برخی مشکلات ناشی از بارداری شباهت دارند و همین موضوع تشخیص بیماری های قلبی عروقی در دوران بارداری را دشوار می کند.
علائم مشکلات قلبی که با علائم بارداری همپوشانی دارند عبارتند از:
- تنگی نفس
- تپش قلب
- سوزش سردل
- تورم
دکتر چاپا میگوید، یک قانون کلی خوب برای تشخیص وجود مشکلات قلبی در بارداری این است که اگر علائم شما بدتر شد و فعالیتهای روزمرهتان را تحت تأثیر قرار داد، حتما باید به پزشک مراجعه کنید.
به یاد داشته باشید که تشخیص زودهنگام مشکلات میتواند به تیم مراقبتهای پزشکی کمک کند تا آنها را کنترل و مدیریت کرده و از عوارض بعدی جلوگیری کنند.