پیری چه تأثیری بر اندام ها، بافت ها و سلول ها دارد؟

انواع بافت های بدن

چهار نوع بافت اصلی وجود دارد:

• بافت همبند از سایر بافت ها پشتیبانی می کند و آنها را به هم متصل می کند مانند بافت استخوان ها، خون، لنفاوی و همچنین بافت هایی است که از پوست و اندام های داخلی حمایت می کنند.
• بافت اپیتلیال پوششی برای لایه های سطحی و عمیق تر بدن فراهم می کند. پوست و پوشش مجاری داخل بدن مانند دستگاه گوارش از بافت اپیتلیال ساخته شده است.
• بافت عصبی از سلول های عصبی (نورون ها) تشکیل شده است و وظیفه انتقال پیام ها به قسمت های مختلف بدن را دارد. مغز، نخاع و اعصاب محیطی از بافت عصبی ساخته شده اند.
• بافت عضلانی شامل سه نوع بافت است:
  • ماهیچه های مخطط، مانند آنهایی که اسکلت را حرکت می دهند (که عضله ارادی نیز نامیده می شود)
  • ماهیچه های صاف (که ماهیچه های غیرارادی نیز نامیده می شوند)، مانند ماهیچه های موجود در معده و سایر اندام های داخلی مانند رحم، عضله قلب، که بیشتر دیواره قلب را تشکیل می دهد.

تغییرات پیری

انواع تغییرات سلولی در دوران پیری

آتروفی:

سلول ها کوچک می شوند. اگر اندازه تعداد زیادی از سلول ها کاهش یابد، کل اندام آتروفی می شود. این اغلب یک تغییر طبیعی پیری است و می تواند در هر بافتی رخ دهد اما بیشتر در ماهیچه های اسکلتی، قلب، مغز و اندام های جنسی (مانند سینه ها و تخمدان ها) دیده می شود. استخوان‌ها نازک‌تر می‌شوند و احتمال شکستن استخوان ها با ضربه‌های جزئی بیشتر می‌شود.

علت آتروفی ناشناخته است، اما ممکن است بدلیل کم شدن مصرف موا غذایی، کاهش حجم کار، کاهش خون رسانی به سلول ها و کاهش تحریک توسط اعصاب یا هورمون ها باشد.

هیپرتروفی:

سلول ها بزرگ می شوند. بزرگ شدن سلول ها به دلیل افزایش میزان پروتئین در غشای سلولی و ساختار سلولی است، نه افزایش مایع سلولی. هنگامی که برخی از سلول ها آتروفی می شوند، برخی دیگر ممکن است هیپرتروفی شوند تا از دست دادن توده سلولی را جبران کنند.

هیپرپلازی:

سرعت تقسیم سلولی افزایش می یابد و در نتیجه تعداد سلول ها افزایش می یابد. هیپرپلازی معمولاً برای جبران از دست دادن سلول ها رخ می دهد. افزایش سرعت تقسیم سلولی باعث می شود تا برخی از اندام ها و بافت ها از جمله پوست، پوشش روده، کبد و مغز استخوان بازسازی شوند.

بافت هایی که توانایی محدودی برای بازسازی خود دارند عبارتند از استخوان، غضروف و ماهیچه های صاف (مانند عضلات اطراف روده).

دیسپلازی:

اندازه، شکل یا ساختار سلول های بالغ غیر طبیعی می شود. این فرآیند هیپرپلازی آتیپیک نیز نامیده می شود. دیسپلازی در سلول های دهانه رحم و پوشش مجاری تنفسی نسبتاً شایع است.

نئوپلازی:

تشکیل تومورهای سرطانی (بدخیم) یا غیر سرطانی (خوش خیم) را نئوپلازی می گویند. سلول های نئوپلاستیک اغلب به سرعت تکثیر می شوند و ممکن است اشکال غیرعادی و عملکرد غیر طبیعی داشته باشند.

تغییرات بافت ها در دوران پیری

سلول ها بلوک های اساسی ساختمان بافت ها هستند. همه سلول ها با افزایش سن و رسیدن به سن پیری، تغییراتی را تجربه می کنند. آنها بزرگتر می شوند و سرعت تکثیر شدنشان کاهش می یابد. از جمله تغییرات دیگر، افزایش رنگدانه ها و مواد چرب داخل سلول (لیپیدها) است. بسیاری از سلول ها توانایی عملکرد خود را از دست می دهند یا شروع به عملکرد غیر طبیعی می کنند.

با ادامه روند پیری، مواد زائد در بافت تجمع می کنند. یک رنگدانه قهوه ای چرب به نام لیپوفوسین در بسیاری از بافت ها جمع می شود.

بافت همبند تغییر می کند و سفت تر می شود. این باعث می شود اندام ها، رگ های خونی و راه های تنفسی سفت تر شوند. غشای سلولی تغییر می کند و درنتیجه بسیاری از بافت ها برای دریافت اکسیژن، مواد مغذی و حذف دی اکسید کربن و سایر مواد زائد دچار مشکل می شوند.

بسیاری از بافت ها جرم خود را از دست می دهند. این فرآیند آتروفی نامیده می شود. برخی از بافت ها برآمده و سفت می شوند.

تغییرات اندام ها در دروان پیری

تغییراتی که به دنبال فرآیند پیری در سلول ها و بافت ها ایجاد می شود، منجر به تغییر در اندام ها نیز می شود. اندام ها به آرامی عملکرد خود را از دست می دهند. اکثر سالمندان بلافاصله متوجه این روند کاهشی نمی شوند، زیرا ما معمولا از نهایت توان اندام هایمان استفاده نمی کنیم.

اندام ها توانایی ذخیره ای برای عملکرد فراتر از نیازهای معمول دارند. به عنوان مثال، قلب یک جوان 20 ساله قادر است حدود 10 برابر مقدار خون مورد نیاز برای زنده نگه داشتن بدن را پمپاژ کند. پس از 30 سالگی، هر سال به طور متوسط  1درصد از این توانایی ماسته می شود.

بزرگترین تغییرات در ذخیره اندام ها در قلب، ریه ها و کلیه ها رخ می دهد. مقدار ذخیره از دست رفته بین افراد و بین اندام های مختلف در یک فرد متفاوت است. این تغییرات به آرامی و در یک دوره طولانی ظاهر می شوند. نارسایی قلبی ناگهانی یا سایر مشکلات زمانی ایجاد می شود که بدن بیشتر از حد معمول کار کند. چیزهایی که بار اضافی به اندام ها وارد می کنند شامل موارد زیر است:

• • • بیماری
    • داروها
    • پرکاری غده تیروئید
    • تغییرات مهم زندگی
    • افزایش ناگهانی نیازهای فیزیکی بدن، مانند تغییر در فعالیت یا قرار گرفتن در ارتفاع بالاتر
    • از دست دادن ذخیره در دوران پیری، بازگشت به روند تعادلی گذشته را دشوارتر می کند. داروها توسط کلیه ها و کبد با سرعت کمتری از بدن خارج می شوند. ممکن است به دوزهای کمتری از داروها نیاز باشد و عوارض جانبی شایع تر می شوند. درمان کامل بیماری ها به ندرت اتفاق می افتد که منجر به ناتوانی بیشتر می شود. برخی از داروها عوارض جانبی کاملاً متفاوتی در افراد مسن نسبت به افراد جوان دارند.

تئوری پیری

هیچ کس نمی داند چرا و چگونه بدن انسان با افزایش سن تغییر می کند. برخی از نظریه ها فرآیند پیری را در اثر آسیب های ناشی از اشعه ماوراء بنفش در طول زمان، فرسودگی و تغییرات متابولیسم می دانند. تئوری های دیگر پیری را به عنوان یک فرآیند از پیش تعیین شده که توسط ژن ها کنترل می شود، می دانند.

هیچ تعریف واحدی نمی تواند تمام تغییرات پیری را توضیح دهد. پیری فرآیند پیچیده ای است که از نظر تأثیر آن بر افراد مختلف و حتی اندام های مختلف متفاوت است. اکثر متخصصان پیری (افرادی که پیری را مطالعه می کنند) این فرآیند را ترکیبی از وراثت، محیط، فرهنگ، رژیم غذایی، ورزش و اوقات فراغت، بیماری های گذشته و بسیاری عوامل دیگر می دانند.

برخلاف تغییرات دوران نوجوانی که قابل پیش بینی است، سرعت و تغییرات ناشی از افزایش سن قابل پیش بینی نیست. برخی از ارگان های بدن از  سن 30 سالگی شروع به پیر شدن می کنند.